Doğurganlığı etkileyen birçok faktör olabilir. Bunlar yaş, kilo, sigara ve alkol tüketimi, çevresel faktörler ve strestir.
İnfertiliteye yönelik doğru tanının konulabilmesi için erkek ve kadına ait olan faktörlerin detaylı şekilde değerlendirilmesi gerekir. Erkeklere ait üreme fonksiyonlarını değerlendirmek için spermiogram testi yapılır. Kadınlara ait üreme fonksiyonlarını değerlendirmek için ise hormon profili incelenir.
İnfertilite nedir?
İnfertilite yani kısırlık bir çiftin düzenli ve korunmasız cinsel ilişkiye girmesine rağmen gebe kalamamasıdır.
Erkekte infertilite ne anlama gelir, neden olur?
Erkeklerde kısırlığın yaygın nedenlerinden biri sperm içeren sıvı olan düşük kaliteli semendir.
Erkeklerde infertiliteye sebep olan başlıca faktörler şunlardır:
Düşük miktarda sperm sayısı,
Spermlerin baş veya kuyruk kısmında morfolojik açıdan bozukluk,
Spermlerin hareketsiz olması veya yavaş hareket etmesi,
Sperm konsantrasyonunun düşüklüğü,
Sertleşme ve erken boşalma gibi cinsel fonksiyon problemleri,
Varikosel,
Yoğun düzeyde sigara ve alkol tüketimi,
Obezite,
Hormonal dengesizlikler,
Anne karnında veya çocukluk döneminde geçirilen enfeksiyon hastalıkları.
Kadınlarda infertilite ne anlama gelir, neden olur?
Kadınlarda kısırlık genellikle yumurtlama (yumurtalıklardan her ay bir yumurtanın salınması) ile ilgili sorunlardan kaynaklanır.
Kadınlarda infertiliteye sebep olan başlıca faktörler ise şunlardır:
Yumurta rezervinde düşüklük,
Rahim tüplerinin kapalı olması,
Yumurtlama bozukluğu,
Polikistik over sendromu,
Yumurtalıklarda oluşan çikolata kistleri (endometriozis),
Rahim içerisine doğru gelişen büyük çaplı miyomlar,
Yoğun düzeyde sigara ve alkol tüketimi,
Genital sistemde meydana gelen kanserler ve bu kanserlerin tedavisinde kullanılan ilaçlar.
İnfertilite neden olur?
Kısırlığın ortaya çıkmasında fizyolojik sebepler kadar ağır çalışma koşulları, çevre kirliliği, organik olmayan besinlerin tüketimi ve stres gibi çevresel faktörler son derece etkilidir.
İnfertilite belirtileri nelerdir?
Kısırlığın başlıca belirtisi gebeliğin oluşmamasıdır. Başka belirgin belirtiler olmayabilir. İnfertilitesi olan bazı kadınlarda düzensiz adet dönemleri veya hiç adet görmeme görülebilir. Erkeklerde hormonal sorunlar görülebilir.
İnfertilite nasıl tedavi edilir?
İnfertil çiftin yumurta ve spermlerinin niteliği, rahim tüplerinin açık olup olmaması, bireylerin yaşı ve infertiliteye yönelik geçmiş dönemlerde herhangi bir desteğin alınıp alınmaması, tedavi planlamasını belirleyen temel faktörler arasında yer alır.
Bir yıllık denemeden sonra gebe kalmadıysanız doktora görünmelisiniz. Doğurganlık sorunlarının yaygın nedenlerini kontrol edebilir ve yardımcı olabilecek tedavileri önerebilirler.
Başlıca tedavi yöntemleri şöyle sıralanabilir;
Antibiyotik tedavisi
Genital sistemlerde bazı enfeksiyonların olması infertilite tedavisinin başarısını ciddi derecede etkiler. Böyle bir durum söz konusu ise tedavi planının başlangıç aşamasını antibiyotik tedavisi oluşturur. Antibiyotiklerin kadın ve erkeğe eş zamanlı uygulanması, infertilite tedavisinin başarı oranını artırır.
İlaç tedavisi
İnfertilitenin yumurtlama bozukluğundan kaynaklandığı durumlarda gebelik (fertilite) ilaçları kullanılabilir. Bu ilaçlar sayesinde hem yumurtlama düzensizliğinin önüne geçilir hem de yumurta sayısında belirgin bir artış meydana getirilebilir.
Cerrahi yöntemler
Rahim içerisine doğru gelişen büyük çaplı miyomların gebeliğin oluşumunu engellediği durumlarda cerrahi yöntemlere başvurulması gerekir. Ameliyat sürecinde rahim içi ve rahim boşluğunun tahribata uğramaması son derece önemlidir. Bu nedenle, miyomlarla ilgili cerrahi işlemlerin planlama ve uygulama aşamalarında mutlaka alanında uzman ve tecrübeli hekimlere başvurulmalıdır.Erkeklerde ise varikosel gibi rahatsızlıklardan şüphelenilmesi durumunda üroloji muayenesi yapılmalıdır. Üroloji kapsamına giren ve cerrahi işlem gerektiren rahatsızlıkların tespit edilmesi durumunda, operasyon sürecinin tecrübeli bir ürolog tarafından yönetilmesi gerekir.
Psikolojik destek
Uzun soluklu bir tedavi planlamasının gerekli görüldüğü vakalarda, çiftlerin bu süreci sağlam ve emin adımlarla ilerletmesine destek olmak amacıyla psikolojik yardım alınması önerilebilir.
İnfertiliteye iyi gelen besinler nelerdir?
Ceviz
Ceviz, yumurtlamayı artıran ve spermi sağlıklı tutar. Gebe kalma olasılığınızı artıran omega-3 yağ asitleri açısından zengindir. Ceviz ayrıca sperm sayısını ve hareketliliğini artırmaya yardımcı olan bir antioksidan olan E vitamini içerir.
Turunçgiller
Turunçgiller, sperm üzerinde olumlu etkisi olduğu gösterilen bir diğer antioksidan olan C vitaminiyle doludur. Ayrıca, hem erkekler hem de kadınlar için üreme süreci açısından kritiköneme sahip bileşikler olan poliaminler açısından da zengindirler.
Kırmızı meyveler
Yaban mersini, ahududu, çilek, böğürtlen gibi meyveler antioksidan açısından zengindir.
Domates
Domates A ve C vitaminlerinin iyi bir kaynağıdır. Aynı zamanda birçok kırmızı meyve ve sebzeye rengini veren fitokimyasal olan likopeni de içerir. Likopenin sperm sayısını ve hareketini iyileştirdiği bilinmektedir.
Fasulye ve mercimek
Fasulye ve mercimek, yumurtlamayı iyileştirmeye yardımcı olabilecek lif ve protein açısından zengindir.
Ayçekirdeği
Ayçekirdeği sperm sayısını ve hareketliliğini artıran temel bir besin olan E vitamini açısından zengindir.
Somon
Somon proteinin yanı sıra omega-3 yağ asitlerinin de mükemmel bir kaynağıdır.
Ispanak
Ispanak, folat ve demir gibi besin maddeleri açısından oldukça zengin bir kaynaktır ve aynı zamanda antioksidanlar açısından da zengindir.
