Otizm bir spektrumdur. Bu, otizmi olan herkesin farklı olduğu ve beyinlerinin diğer insanlardan farklı şekilde çalıştığı anlamına gelir. Otizm herkes için farklı görünür ve otizmli her kişinin kendine özgü bir dizi güçlü ve zayıf yönü vardır. Otizm belirtileri çok küçük yaşlarda fark edilebilir veya daha ileri yaşlara kadar fark edilmeyebilir. Otizm vakalarının büyük çoğunluğu aileden geçen kalıtsal genetik mutasyonlarla bağlantılıdır. Otizmli olmak bir hastalık veya rahatsızlık olduğu anlamına gelmez.
Otizm nedir?
Otizm veya otizm spektrum bozukluğu (OSB), sosyal beceriler, tekrarlayan davranışlar, konuşma ve sözel olmayan iletişimle ilgili zorluklarla karakterize edilen geniş bir yelpazedeki durumu ifade eder. Otizm, çocuğunuzun beyninin çalışma biçimindeki, sosyalleşmesini ve benzersiz şekillerde davranmasını sağlayan bir farklılıktır.
Otizm çeşitleri nelerdir?
Asperger sendromu
Asperger sendromu olan bir çocuk ortalamanın üzerinde zekaya ve güçlü sözel becerilere sahip olacaktır ancak sosyal iletişimde zorluklar yaşayacaktır.
Rett sendromu
Rett sendromu, bebeklikte fark edilen nadir bir nörogelişimsel bozukluktur. Rett sendromunun yaygın belirtileri şunlardır: Standart hareket ve koordinasyon kaybı İletişim ve konuşma ile ilgili zorluklar Bazı durumlarda nefes almada zorluk
Çocukluk çağı dezintegratif bozukluğu
Dil, motor becerileri veya sosyal işlevlerde gelişimsel sorunların gecikmiş başlangıcıyla tanımlanan bir nörogelişimsel bozukluktur.
Atipik otizm
Klasik otizm ve Asperger sendromu ile ortak belirtileri bulunan, ancak tüm kriterleri taşımayan bireyler atipik otizm bozukluğu tanısı alır. Bu tip otizm bozukluğu taşıyan kişiler, sosyalleşmede ve normal yaşamlarını sürdürmede ileri derecede sorun yaşamazlar ve topluma diğer otizm çeşitlerine göre daha kolay uyum gösterirler.
Otizm belirtileri nelerdir?
Otizm herkes için farklı görünür ve otizmli her kişinin kendine özgü bir dizi güçlü ve zayıf yönü vardır. Bazı otistik insanlar konuşabilirken, diğerleri minimal düzeyde iletişim kurarlar.
Otizmin belirtileri arasında konuşma sorunları (konuşmama ya da konuşmada gerileme), alışık olduğu sosyal ortamlardan uzaklaşma isteği, seslere, kokulara, tatlara, dokulara, ışıklara ve/veya renklere karşı alışılmadık ve yoğun tepkiler gibi bir çok semptom bulunur. Otizmin ilk belirtileri ve özellikleri büyük ölçüde değişebilir ve farklı zamanlarda ortaya çıkabilir.
Otizmin belirtileri şöyle sıralanabilir;
- Daha önce edinilmiş konuşma veya sosyal becerilerin kaybı
- Göz temasından kaçınma
- Yalnız kalma isteği Başkalarının duygularını anlamada zorluk
- Gecikmiş dil gelişimi Kelimelerin veya ifadelerin sürekli tekrarı (ekolali)
- Çevrede küçük değişikliklere karşı direnç
- Tekrarlayan davranışlar (çırpınma, sallanma, dönme vb.) Seslere, kokulara, tatlara, dokulara, ışıklara ve/veya renklere karşı alışılmadık ve yoğun tepkiler
Otizmli kişilerde sıklıkla aşağıdaki gibi başka rahatsızlıklar da görülür:
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
- Disleksi
- Depresyon
- Epilepsi
Konuşamamak otizm belirtisi mi?
Otistik bireylerin yaklaşık %25-30'u konuşmaz veya çok az konuşur. Otizmli çocuklarda konuşma gecikmeleri genellikle göz teması eksikliği, sosyal ve duygusal pasiflik, jest yapmama veya nesnelere işaret etmeme veya nesnelere odaklanma gibi diğer iletişim sorunlarıyla birlikte ortaya çıkar.
Otizm teşhisi nasıl konur?
Otizm teşhisi genellikle iki ana bilgi kaynağına dayanır: ebeveynlerin ya da bakıcıların çocuklarının gelişimine ilişkin açıklamaları ve bir alanında uzman bir doktorun çocuğun davranışını gözlemlemesi. Doktorunuz belirli davranışları dikkatlice gözlemleyerek ve tıbbi testler ile teşhis koyabilir.
Otizm tedavisi
Otizm spektrum bozukluğu için bir tedavi ve herkese uyan tek bir tedavi yoktur. Tedavide amaç, otizm spektrum bozukluğu semptomlarını azaltarak ve gelişimi ve öğrenmeyi destekleyerek çocuğunuzun işlev görme yeteneğini en üst düzeye çıkarmaktır.Aşağıdaki tedavi yöntemleri kullanılabilir. Bunlar:
Davranışsal yönetim terapisi
Çocuklarda istenen davranışlar desteklenirken istenmeyen davranışlar azaltılır
Bilişsel davranış terapisi
Bu tedavi yöntemi düşünceler, duygular ve davranışlar arasındaki bağlantıya odaklanır.
Eğitimsel ve okul temelli terapiler
Otizmli çocuklara, mümkün olduğunca çok şey öğrenmelerine yardımcı olmak için eğitim hizmetleri ve araçlarına erişmelerini sağlanır.
Ortak dikkat terapisi
Araştırmalar, otizmli birçok kişinin, bir nesneye veya alana başka bir kişiyle odaklanma yeteneği olan ortak dikkat konusunda zorluk çektiğini göstermektedir. Ortak dikkat becerilerine örnek olarak, bir şeye bakmak için başka birinin bakışını veya işaret parmağını takip etmek verilebilir.
İlaç tedavisi
Şu anda otizm spektrum bozukluğunu veya tüm semptomlarını tedavi edebilecek bir ilaç yoktur. Ancak bazı ilaçlar, OSB ile ilişkili belirli semptomları tedavi etmeye yardımcı olabilir.
Beslenme terapisi
Bazı otizmli çocuklar, yiyecekleri yediklerinde nasıl hissettirdiğine göre yalnızca belirli yiyecekleri yerler. Diğer zamanlarda, yiyecekleri mide ağrısı veya rahatsızlığı ile ilişkilendirdikleri için yemekten kaçınabilirler.
Ebeveyn aracılı terapi
Ebeveynler profesyonellerden terapi teknikleri öğrenir ve kendi çocuklarına özel terapiler sağlar. Yapılan bazı çalışmalar ebeveyn aracılı terapilerin çocuğun iletişim becerilerini ve başkalarıyla etkileşimlerini iyileştirebileceğini öne sürmektedir.
Fizik tedavi
Motor becerileri geliştiren, gücü, duruşu ve dengeyi iyileştiren aktiviteler ve egzersizleri içerir.
Sosyal beceri eğitimi
Çocuklara başkalarıyla etkileşim kurmak için ihtiyaç duydukları becerileri öğretir. Belirli istenen davranışları tekrarlamayı ve pekiştirmeyi içerir.
Konuşma-dil terapisi
Otizmli kişilerin başkalarıyla iletişim kurma ve etkileşim kurma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.
