Lejyoner Hastalığı

1976 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde Amerikan Lejyonerleri arasında düzenlenen bir organizasyonda, katılımcılar arasında yaşanan bir salgın sonucunda tanımı yapılan Lejyoner hastalığı, ateşli zatürre hastalığının bir türüdür. Organizasyondaki salgında hastalanan 182 kişiden 29’u hayatını kaybetmiştir.

Lejyoner Hastalığı Nedir?

Lejyoner hastalığı, legionellaceae familyasına ait legionella pneumophila isimli bir bakterinin sebep olduğu bir tür akciğer enfeksiyonudur. Legionellaceae familyası dahilinde 62 tür bakteri bulunmasına rağmen, içlerinde en bulaşıcısı ve hastalığa neden olanı legionella pneumophila bakterisidir.

Lejyoner hastalığına sebep olan bu bakteri, hafif ateşli hastalığa yol açtığı gibi hızlı ve ölümcül bir zatürreye dönüşme riskini de taşır. Bununla beraber, alt solunum yoluyla tüm bünyeyi sistematik bir şekilde etkileyebilir ve hastaları ağır komaya sürükleyebilir. Hastalık, bakteri bulaştıktan sonra iki ila on gün arasında ortaya çıkar. Erken tanı koyulmadığı ve müdahale edilmediği takdirde ölümcüldür. Belirli laboratuvar testleri sonucunda tanı konur ve tedavi sürecine başlanır.

Lejyoner Hastalığı Nereden Bulaşır?

Legionella pneumophila, toprakta ve doğal sularda yaşayan bir bakteridir. Banyolar, havuzlar, saunalar, hamamlar, klimalar, jakuziler, suyla çalışan soğutma ve ısıtma sistemleri gibi sistemlerdeki kirlilik sayesinde hızlıca çoğalabilir ve solunum yoluyla bulaşır. Bakterinin 25 ile 55 derece arasındaki sularda daha hızlı ürediği tespit edilmiştir.

Lejyoner hastalığının oteller gibi yaygın havalandırma sistemi bulunan ve kalabalık ortamlarda daha sık bulaştığı gözlemlenmiştir. Bunun en büyük nedeni; bu gibi yapılarda yer alan sıhhi tesisatların temizlenme sıklığının seyrek olması ve burada birikmiş sularda bakterinin hızla üreyebileceği bir ortam oluşmasıdır. Günümüzde büyük ofislerde ve alışveriş merkezlerinde bulunan bazı klimaların kullandığı sularda da legionella pneumophila bakterisi üreyebilir ve aynı şekilde, solunum yoluyla bulaşabilir. Bu bakteri insandan insana bulaşma özelliğine sahip değildir.

Lejyoner Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Legionella pneumophila bakterisinin sebep olduğu iki tanımlı hastalık vardır. Bunlar; Pontiak ateşi ve Lejyoner hastalığıdır. Bu iki hastalık, belirtilerine göre birbirinden ayırt edilebilir.

Pontiak Ateşinin Belirtileri

Pontiak ateşi, Lejyoner hastalığından daha hafif seyreden bir hastalıktır. Semptomları ateş ve kas ağrılarıdır. Bu hastalık genellikle bir haftadan kısa sürer. Pontiak ateşinin Lejyoner hastalığından farkı, hastalığa yakalanan kişinin akciğerlerini etkilememesidir.

Lejyoner Hastalığının Belirtileri

Lejyoner hastalığı, Pontiak ateşine göre daha ağır semptomlarla kendini gösterir. Belirtileri şunlardır:

• Nefes darlığı,
• 40 derece ve üzeri ateş,
• Kas ağrıları,
• Baş ağrısı,
• Göğüs ağrısı,
• İshal,
• Mide bulantısı,
• Kusma,
• Baş dönmesi,
• Yorgunluk,
• Psikolojik durum değişiklikleri.

COVID-19 ve Lejyoner Hastalığı

COVID-19 hastalığı ile çok benzer belirtiler gösteren Lejyoner hastalığının, enfekte olan kişilerde taşıdığı ölüm riski COVID-19’a göre daha yüksektir. Ancak bu hastalık, COVID-19 enfeksiyonunun aksine insandan insana bulaşmaz. Asya bölgesinde yapılan son araştırmalar, COVID-19 hastalığına yakalanmış insanların %20’sinde Legionella bakterisinin tespit edildiğini ortaya koymuştur.

Lejyoner Hastalığı İçin Risk Altında Olan Gruplar

Lejyoner hastalığı ağır bir zatürreye dönüşme riski taşıdığı için, risk grubundaki kişiler için hastalığın can kaybıyla sonuçlanması olasıdır. Hastalık Kontrol Merkezi (CDC) risk gruplarını şu şekilde sıralamaktadır:

• 50 yaş üstündeki kişiler,
• Sigara kullanan veya kullanmış kişiler,
• Kronik akciğer rahatsızlığı olan kişiler (kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) veya amfizem gibi),
• Bağışıklık sistemi zayıf olan veya bağışıklık sistemini zayıflatan ilaçlar kullananlar,
• Kanser hastaları,
• Diyabet, böbrek yetmezliği veya karaciğer yetmezliği hastalıklarına sahip olanlar.

Lejyoner Hastalığından Korunma Yolları

Lejyoner hastalığını önleyecek bir aşı bulunmamaktadır. Ancak bakterinin çoğalmasını önlemek için alınabilecek tedbirler mevcuttur. En önemli ve etkili yöntem; oteller, apartmanlar, alışveriş merkezleri gibi alanlardaki su tesisatlarının bakımının düzenli olarak yaptırılmasıdır. Bunun yanında alınabilecek diğer önemli önlemler de şu şekilde sıralanabilir:

• Muslukların ve duş başlıklarının su bulunan bölümleri sürekli temiz tutulmalıdır.
• Soğuk su kullanılan cihazlarda, suyun 20 derecenin altında kalmasına dikkat edilmelidir.
• Sıcak su daima dolaşım halinde kalmalıdır. Uzun süre bekleyen sıcak su, kullanılmadan önce birkaç dakika vücuda temas etmeyecek şekilde akıtılmalıdır.
• Klima sistemlerine erişen borular düzenli olarak temizlenmelidir.
• Soğuk su tanklarının içi uygun aralıklarla dezenfekte edilmelidir.
• Kaloriferler her yıl dezenfekte edilmelidir.
• Spa havuzu ve jakuzi gibi alanlarda suyun en az yarısı günlük olarak değiştirilmeli, bütün sistem haftada bir defa dezenfekte edilmelidir.

Ayrıca bireysel olarak, tıpkı COVID-19 ile mücadelede olduğu gibi, kişisel hijyene özen gösterilmedir.

Lejyoner Hastalığının Tedavisi

Lejyoner hastalığı, eğer erkenden tanı konulabilirse, antibiyotiklerle kolayca tedavi edilebilir. Ancak enfeksiyon zatürreye yol açtıysa, hasta hastaneye yatırılarak tedavi edilmelidir. Zatürrenin legionella pneumophila kaynaklı olup olmadığı idrar tahlili veya balgam kültürü sayesinde belirlenir. Teşhis konulduktan sonra doktor kontrolünde antibiyotikler kullanılarak, gerekirse oksijen desteğiyle tedavi gerçekleştirilir. Risk grubunda yer almayan kişilerde tedavi çoğunlukla başarılı olsa da hastalık vakalarında ölüm oranının 10’da 1 olduğu saptanmıştır.