Çocuk Nefrolojisi Nedir?

Üriner sistemin en önemli ögesi olan böbreklerin herhangi bir akut veya kronik sebepten dolayı bozulmuş olan çalışma fonksiyonlarının cerrahi müdahaleye gerek kalmadan korunması ve iyileştirilmesi tıbbi ve medikal tedavilerin uygulanması ile mümkündür. Bozulmuş olan böbrek, üriner sistem bozukluklarının neden olduğu fonksiyon bozukluğu ile beraber vücudun asit - baz ve elektrolit dengesinin sağlanmasına yönelik teşhis ve tedavilerin yapıldığı uzmanlık dalı çocuk nefrolojisidir.

Çocuk Nefrolojisi Hangi Hastalıklara Bakar?

Çocukların doğumsal veya sonradan oluşmuş olan böbrek ve idrar yolu hastalıklarının teşhis ve tedavisinden  ‘‘Çocuk Nefrolojisi’’ birimi sorumludur. Böbrekler ve idrar yolları’nın  (üriner sistem) bireyin sağlığının sürdürülmesi adına bir  çok işlevi vardır. Bu işlevler kısaca: Metabolik artıkların vücuttan uzaklaştırılması, vücudun su-elektrolit (sodyum, potasyum; kalsiyum, fosfor, magnezyum gibi) ve asid- baz dengesini sağlaması yanında,  aktif D-vitamini  (kemik metabolizması) ve eritropoetin (kan yapımı için gerekli uyarıcı hormon) hormonları da sentezler. Ayrıca kan basıncının düzenlenmesinde de büyük katkısı vardır. Böbrek ve idrar yollarının doğumsal veya sonradan gelişen hastalıklarla;  bu işlevlerin azalması, bozulması ve kaybı gibi durumlar olur. Bu da sağlıklı yasamın bozulmasına, fonksiyonlarının kaybına ve  şikayetlerin gelişmesine neden olur. Ayrıca böbreklerin işlevsel rezervleri vücut sağlığının sürdürülmesi için gereğinden fazla olduğundan, bir hastalık durumunda bu işlev bozukluğunun şikayet olarak yansıması gecikmektedir. Kısaca böbrek hastalıkları belirtileri çok sinsi seyirli olmaktadır ancak işlev kaybı belirgin olunca fark edilen şikayetler ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle böbrek işlev kaybının gelişmesine sebep olan nedenlerin/ şikayetlerin çok iyi bilinmesi gerekir ki; böbrek işlev kaybı ve şikayetleri gelişmeden tanı ve tedavi imkanı sağlanmalıdır. Çünkü böbrek işlev kayıplarının bir kısmı (etkene, etkenin şiddeti ve süresine bağlı olarak ) geri dönüşümlü olmayabilir. Zamanında ve uygun tedavi yaklaşımı ile bu sağlıklı denge sağlanabilir.

Herhangi bir sebepten dolayı çocuklarda böbreklerin bu asli görevlerindeki bozulma durumunda böbrek yetmezliği sorunları ile karşılaşılır. Bu, akut veya kronik böbrek yetmezliği olarak iki şekilde olabilir. Akut böbrek yetmezliği nedenleri arasında;

• İshal
• Kusma
• Aşırı yanık olayları gibi durumlarda vücudun susuz kalması
• Doğumsal Nedenler
• Genetik etmenler
• Kistler
• Üretra sorunları
• İdrar yolları enfeksiyonu kaynaklı böbreklerin hasar görmesi gibi sebepler bulunur.

Kronik böbrek yetmezliği (KBY), glomerül filtrasyon hızı (GFR)’nın azalması ile karakterize geri dönüşümsüz böbrek fonksiyon kaybı şeklinde tanımlanabilir. Böbreğin geniş bir fonksiyon reservinin olması nedeniyle KBY gelişmesi için böbrek işlev kapasitesinin yarısından (nefronların % 50’sinden) fazlasının kaybı gerekir.  Ortalama her yıl 0.6-1.6/milyon yeni çocuk hasta son dönem böbrek yetmezliği (ESRD) tablosu ile karşılaşmaktadır. Ülkelere göre değişiklik göstermesine rağmen 15 Yaşın altında ortalama her yıl 4-6/milyon çocuk destek ( renal replasman) tedavisine ihtiyaç duymaktadır. 

Bugün son donem böbrek yetmezliği  gelişen, dializ veya böbrek nakli gerektiren  hastalarda, erken tanı ve uygun tedavi yaklaşımı ile %40 kadarının tedavisi mümkün veya  yetmezliği gelişimi geciktirilebilir nedenlerle ilişkili olduğu yapılan çalışmalarla gösterilmiştir. Bu neden bu hastalarda erken tanı diğer hastalıklarda olduğu gibi büyük önem arz eder

Böbrek yetmezliğini böbreğin işlevini gerçekleştirip gerçekleştirememe ölçüsüne göre beş evreye ayrılmıştır. Bu evreleme dereceleri tedavi şekillerini belirlemede çok önemlidir. Tedavi planlamaları hayati öneme sahip olan bütün bu işlemler, çocuk nefrolojisi birimi tarafından takip edilmekte ve gerçekleştirilmektedir.

Çocuk nefrolojisi birimi kapsamında uygulanan tedavi seçenekleri arasında ilaç tedavisinin yanı sıra hemodiyaliz, periton diyaliz, hemofiltrasyon ve organ nakli de bulunur. Böbrek hastalıklarında; tanısal değerlendirme ve tedavileri yapılmaktadır

• Hipertansiyon
• Glomerüler Hastalıklar
• Renal Tübülopatilere Yaklaşım
• Sıvı- Elektrolit Bozuklukları Ve Tedavisi
• Asit Baz Dengesi Ve Bozuklukları
• Trombotik Mikroanjiyopatiler
• Böbreği Tutan Vaskülitler Hastalıklar
• Üriner Sistem Taş Hastalığı Ve Nefrokalsinozis
• İdrar Yolu Enfeksiyonları Ve Yapısal Böbrek Anomalileri
• Kistik Böbrek Hastalıkları
• Kronik Böbrek Hastalığı (KBH) İzlemi
• Böbrek Yerine Koyma (Destek) Tedavileri
• Böbrek Nakli