Havacılık Tıp Merkezi Nedir?

Havacılık Tıp Merkezi (Aero Medical Center-AMC), uçuş ve havacılık personeli ile adayların ilk muayeneleri ile periyodik muayenelerini yapmak üzere, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) SHT-MED mevzuatına göre belirlenen uçuş hekimleri, yardımcı personel, gerekli malzeme ile teçhizata sahip olan ve yine SHGM tarafından yetkilendirilmiş sağlık kuruluşlarıdır.

Sivil pilotların ilk ve periyodik sağlık muayeneleri, tüm dünyada olduğu gibi Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu ICAO ve Avrupa ülkelerini kapsayan Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) sağlık kurallarına göre yapılır. Havacılık Tıp Merkezleri, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na bağlı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün verdiği yetkiyi kullanır. Buna göre bünyesinde bulunan Kulak Burun Boğaz, Göz Hastalıkları, Psikiyatri, Nöroloji ve Dahiliye branşlarının uzman hekimleri ile uzman uçuş hekimlerinin oluşturduğu sağlık kuruluna sahiptir. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilen "Uçuş Hekimi (Aero Medical Examiner)" ilgili sağlık kuruluşuna başkanlık yapar ve uzman hekim kararlarının ICAO ve EASA kurallarına göre uygunluğunu sağlamaktadır. Uzman doktorların birey hakkında verdiği kararlar, sonuçlar, raporlar ve sertifikaların değerlendirilmesi ile imzalamasından da uçuş hekimi sorumlu tutulur.

Uçuş hekimlerinin varlık nedeni olarak gösterilen problemlerin ana başlıkları şunlardır:

• Hipoksi (irtifalara göre değişen oksijen azlığı),
• Görsel illüzyonlar,
• Jet-lag,
• Uçak tutması,
• Dekompresyon hastalıkları (basınç azalması),
• Disoryantasyon ve vertigo (denge ve idare bozuklukları),
• G kuvveti kaynaklı bozukluklar (tünel görüşü, bilinç kaybı, görüş kararması-blackout),
• Vibrasyon,
• Gürültü,
• Uçuş korkusu vb.

Daha da genişletilebilecek olan listedeki hastalıklar, uçucu kişilerin emniyetli ve etkin bir uçuş yapmasını zorlaştırmaktadır. Aynı zaman da tıbbî bozukluklar ile uçuş kazalarına neden olabilir. Uçuş kazalarında insan faktörünün %80 oranında olduğu düşünülürse uçucu personelin sağlık durumu, havacılık tıbbı eğitimi alan hekimlerin kontrolüne bırakılmış, havacılık tıbbı birimi uçuş emniyetinin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir.

Havacılık Tıp Merkezleri, bütün havayolu şirketleri, üniversitelerin havacılık bölümleri, uçuş okulları, balon işletmeleri ile balon pilotu okulları, hava meydanları ve amatör sportif havacılık işletmelerine bağlı olan aşağıda unvanı geçen uçuş ve havacılık personeli ve/veya adaylarına ilgili mevzuat gereği hizmet vermektedir.

• Pilot,
• Kabin memuru,
• Hava trafik kontrolörü,
• Uçuş harekât uzmanı (dispatcher)
• Load master teknisyeni,
• Uçak bakım teknisyeni,
• Uçucu teknisyen,
• Hava trafik emniyeti elektronik personeli (ATSEP),
• Uçuş test mühendisi,
• Amatör sportif havacı,
• IHA 2 ve IHA 3 pilotları
• Hava Polisi
• Havacılık Bölümü Öğrenci Muayeneleri

Havacılık Tıp Merkezi'nde yapılan muayene sonucunda, standart tıbbî evraklar ile yapılan tetkikler ikişer nüsha olarak düzenlenmektedir. Nüshalardan biri Havacılık Tıp Merkezi'ne ait arşivde depolanır. Diğer nüsha müracaat eden kişiye verilir. Kişinin tüm muayene evrakları Bilgi Yönetim Sistemi (BYS) aracılığı ile Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'ne gönderilir.

Havacılık Tıp Merkezi Hangi Hastalıklara Bakar?

Uçucu personelin yüksek irtifa şartları, düşük ısı ve basınç koşulları, sürat ve ivmeli hareketler ile kozmik radyasyon durumlara maruz kaldığı anlarda tıbbî, fizyolojik ve psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir. Havacılık Tıp Merkezi bu tür sorunlara karşı teşhis, çözüm üretimi, koruyucu hekimlik ve eğitim çalışmaları yapma misyonuna sahiptir.

Muayene Sürecinde Bilinmesi Gerekenler

• Muayene için önceden randevu alınması şarttır.
• Kan ve idrar tahlilleri için aç olunması gerekmektedir. Hatta kolesterol seviyelerini etkileyeceğinden bir gün önce saat 23.00'ten sonra herhangi bir şey yenmemesi gerekir.
• Muayeneye gelirken mutlaka eski sağlık sertifikası, nüfus cüzdanı, 3 adet fotoğraf, kullanıyorsanız gözlük ve yedek gözlük / lensler getirilmelidir.
• Uçucu personel muayeneleri ortalama 08.30'da başlar. Kayıt işlemlerinden sonra Havacılık Tıp Merkezi hostesi eşliğinde ilk önce laboratuvar tahlilleri için kan ve idrar verilir. Kahvaltı sonrasında doktor muayeneleri başlar ve yoğunluğa göre tüm işlemler öğleden sonra tamamlanmaktadır.

Muayene Aşamaları ve İşlemler

Laboratuvar Tahlilleri: Tam idrar tahlili, tam kan sayımı, açlık kan şekeri, sedimantasyon, üre, ürik asit, SGPT, SGOT, kolesterol, trigliserid, HDL kolesterol.

Akciğer Grafi: Göğüs kafesi yapısı, kalp büyüklüğü, akciğer havalanması, varsa geçirilmiş / geçirilen akciğer enfeksiyonu.

EKG (Elektrokardiyografi): Kalp atım hızı ve ritminin düzenliliği, kalp damar tıkanıklıklarının kontrolü.

İşitme Testi (Odyometre): Çeşitli frekans aralıklarındaki minimum işitme eşiklerinin tespiti, konuşmayı anlamlandırma ve ayırt etme seviyeleri.

SFT (Solunum Fonksiyon Testi): Solunum kapasitesi, hava akımı kısıtlaması, alınıp-verilen hava hacmi.

Göz Muayenesi: Görme keskinliği, renk görüşü, derinlik algısı, ön ve arka segmentlerinin incelenmesi, göz tansiyonu, anjiyografi incelemeleri.

Görme Alanı: Merkezî ve çevresel görme alanı incelemesi, görmede kayıp ve daralma kontrolü.

Kulak Burun ve Boğaz: İşitme değerlendirmesi, kulak zarı, burun tıkanıklığı yapabilecek, konuşmanın anlaşılmasını engelleyecek problemlerin kontrolü

Psikiyatri Muayenesi ve Psikozlar: Mental durumun ve varsa anomalilerin değerlendirmesi, alkolizm, psikotropik ilaçların kullanımı.

Nörolojik Muayene: Denge kontrol testi, refleks kontrolü, duyu kontrolleri, kas gücü, baş sinirleri, yürüme bozukluğu testi.

Dahiliye Muayenesi: Tüm tahlil sonuçları, EKG, akciğer röntgeni, solunum fonksiyon testi gibi incelemelerin toplanarak incelenmesi.

1.Sınıf Muayenelerde İncelemelerin Geçerlilik Süreleri

Akciğer grafisi: İlk Muayene sonrası gerek görülürse yapılır.

Solunum Fonksiyon Testi: İlk Muayene sonrası 40 yaşa kadar 5 yılda bir / 40 yaş ve üstünde 4 yılda bir yapılır.

EKG: İlk Muayene sonrası 30 yaşa kadar için 5, 30-39 yaş için 2, 40-49 yaş için 1 yılda bir. 50 yaş ve üzeri her muayenede yapılır.

Odyometre: İlk Muayene sonrası 40 yaş ve altı için 5 yıl / 40 yaş ve üstü için 2 yıl da bir yapılır.

Görme Alanı: İlk Muayene sonrası 40 yaş ve altı için 5 yıl / 40 yaş ve üstü için 2 yıl da bir yapılır.

2.Sınıf Muayenelerde İncelemelerin Geçerlilik Süreleri

Akciğer grafisi: İlk Muayene sonrası gerek görülürse yapılır.

Solunum Fonksiyon Testi: İlk Muayene sonrası 40 yaş üstü için 4 yılda bir yapılır.

EKG: İlk Muayene sonrası 40-49 yaş için 2 yıl / 50 yaş ve üstü için 1 yıl da bir yapılır.

Odyometri: İlk Muayene sonrası 40 yaş altı için 5 yıl / 40 yaş ve üstü için 2 yıl da bir yapılır.

Görme Alanı: İlk muayene sonrasında uzman hekimin gerekli gördüğü durumlarda tekrarlanır.