İrritabl bağırsak sendromu nedir? İrritabl bağırsak sendromu neden olur?

İrritabl bağırsak sendromu (IBS), sindirim sistemini etkileyen yaygın bir rahatsızlıktır. Mide krampları, şişkinlik, ishal ve kabızlık gibi semptomlara neden olur. Bunlar zamanla gelip gider ve günler, haftalar veya aylar sürebilir. IBS genellikle ömür boyu süren bir rahatsızlıktır ve her 5 kişiden 1'ini etkiler. Kadınların etkilenme olasılığı erkeklerden daha fazladır. IBS'nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, yaygın IBS tetikleyicilerinden bazıları: diyet, stres, enfeksiyon ve ilaçlardır. Son araştırmalar, IBS'nin birçok semptomunun, sindirim sistemi duvarında bulunan sinirlerin aşırı duyarlılığıyla ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu sinirler, omurilik ve beyninizdeki sinirlerden farklıdır. Bazı kişilerde IBS, bağırsak sinirlerinin beyinle nasıl iletişim kurduğundan veya beynin bu bilgiyi nasıl işlediğinden kaynaklanabilir.

İçindekiler
İrritabl bağırsak sendromu nedir?
İrritabl bağırsak sendromu neden olur?
İrritabl bağırsak sendromunun belirtileri neler?
İrritabl bağırsak sendromu düzelir mi?
İrritabl barsak sendromuna ne iyi gelir?
İrritabl bağırsak sendromu tanısı nasıl konur?
İrritabl bağırsak sendromu tedavisi nasıl olur?

İrritabl bağırsak sendromu nedir?

İrritabl bağırsak sendromu (IBS), bağırsak ve beyin arasındaki etkileşimi etkileyen yaygın, uzun süreli bir gastrointestinal bozukluktur. Bu durum, temel olarak, tanımlanabilir bir altta yatan neden olmaksızın tekrarlayan karın ağrısı ve düzensiz bağırsak hareketleriyle karakterizedir. Alkol, kafein, baharatlı veya yağlı yiyecekler gibi belirli yiyecekler, stres ve kaygı ve düzenli antibiyotik kullanımı IBS'i tetikleyebilir. Beslenme değişiklikleri ve ilaçlar çoğu zaman semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.

İrritabl bağırsak sendromu neden olur?

İrritabl bağırsak sendromunun kesin nedeni bilinmiyor; bağırsaklardan çok hızlı veya çok yavaş geçen yiyecekler, gastroenterit, bağırsaklarda aşırı hassasiyet, stres ve ailede IBS öyküsü gibi etkenlerle bağlantılı olduğu düşünülüyor.

İrritabl bağırsak sendromunun belirtileri neler?

İrritabl bağırsak sendromunun belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterir; bazı kişilerde sürekli rahatsızlık hissi yaşanırken, bazılarında aralıklı alevlenmeler görülebilir. Psikolojik faktörler de semptomların hem şiddetini hem de kalıcılığını etkileyebilir.

IBS'nin ana belirtisi, bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikle ilişkili karın ağrısı veya rahatsızlığıdır. IBS hastaları karın rahatsızlığını keskin ağrı, kramp, şişkinlik, gerginlik, dolgunluk ve hatta yanma gibi farklı şekillerde tarif edebilirler. Ağrı, belirli yiyeceklerin yenmesi, yemekten sonra, duygusal stres, kabızlık veya ishal gibi nedenlerle tetiklenebilir.

Diğer belirtiler şunlardır:

Dışkıda mukus
Acil tuvalete çıkma isteği
Boşaltımın tamamlanmadığı hissi.

IBS'li kişilerde bağırsakla ilgisi olmayan şu belirtiler de görülebilir:

Migren baş ağrıları.
Uyku bozuklukları.
Kaygı veya depresyon.
Fibromiyalji.
Kronik pelvik ağrı.

İrritabl bağırsak sendromu düzelir mi?

IBS, tedavisi olmayan kronik bir rahatsızlıktır. Ancak düşük (FODMAP)*'li bir beslenme planı uygulamak ve stresi azaltmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri, semptomları ve alevlenme sıklığını önemli ölçüde azaltabilir. Tetikleyicileri belirlemek, semptomların giderilmesine doğru önemli bir adımdır.

FODMAP: Diyetteki varlığının irritabl bağırsak sendromu semptomlarına katkıda bulunduğu düşünülen bir karbonhidrat grubundan herhangi biri. Terim, esas olarak bu bileşiklerin (fermente edilebilir oligosakkaritler, disakkaritler, monosakkaritler ve polioller) düşük olduğu bir diyeti ifade etmek için kullanılır. Düşük FODMAP'li bir beslenme, bağırsakları tahriş eden ve gastrointestinal sıkıntıya neden olan yiyecekleri belirlemeye ve azaltmaya yönelik özel bir yaklaşımdır.

İrritabl barsak sendromuna ne iyi gelir?

İrritabl bağırsak sendromu (IBS) olan herkes için işe yarayan tek bir diyet veya ilaç yoktur. Ancak, bu hastalığa yakalanmışsanız yardımcı olabilecek birçok şey vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Mümkün olduğunda taze malzemeler kullanarak ev yapımı yemekler pişirin
Yedikleriniz ve yaşadığınız semptomlar hakkında bir günlük tutun
IBS'nizi tetikleyen şeylerden kaçınmaya çalışın
Stresi azaltmaya çalışın
Bol bol egzersiz yapın
Öğünleri geciktirmeyin veya atlamayın
Çok hızlı yemek yemeyin
Çok fazla yağlı, baharatlı veya işlenmiş gıda tüketmeyin
Günde 3 porsiyondan fazla taze meyve yemeyin
Günde 3 fincandan fazla çay veya kahve içmeyin
Çok fazla alkol veya gazlı içecek tüketmeyin

Şişkinlik, kramplar ve gaz için şunları yapın:

Düzenli olarak yulaf (yulaf lapası gibi) yiyin
Günde 1 yemek kaşığına kadar keten tohumu tüketin
Sindirimi zor olan yiyeceklerden kaçının (lahana, brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası, fasulye, süt ve süt ürünleri, soğan ve kuru meyve gibi)
Sorbitol adı verilen bir tatlandırıcı içeren ürünlerden kaçının
Yardımcı olabilecek ilaçlar hakkında doktorunuza danışın

İshali azaltmak için şunları deneyin:

Tam tahıllı gıdalar (esmer ekmek ve esmer pirinç gibi), kuruyemişler ve tohumlar gibi yüksek lifli gıdaları azaltın
Sorbitol adı verilen bir tatlandırıcı içeren ürünlerden kaçının
İshale yardımcı olabilecek ilaçlar hakkında doktorunuza danışın

Kabızlığı gidermek için şunları yapabilirsiniz:

Dışkının daha yumuşak olmasına yardımcı olmak için bol su için
Yediğiniz çözünür lif miktarını artırın (yulaf, baklagiller, havuç, soyulmuş patates ve keten tohumu gibi)
Kabızlığı gidermeye yardımcı olabilecek ilaçlar hakkında doktorunuza danışın

İrritabl bağırsak sendromu tanısı nasıl konur?

IBS, bir dışlama tanısıdır. Bu, doktorunuzun IBS'i ancak semptomlarınıza neden olabilecek diğer rahatsızlıkları eledikten sonra teşhis edebileceği anlamına gelir. Bunlar şunları içerebilir:

Enfeksiyonlar
inflamatuar bağırsak hastalığı (IBD)
Çölyak hastalığı
Gıda alerjileri
Bağırsak kanseri

Doktorunuz aşağıdaki tetkikleri de isteyerek yukarıdaki rahatsızlıkları eleyebilir:

Kan testleri
Dışkı testleri
Sigmoidoskopi veya kolonoskopi gibi endoskopik incelemeler

Doktorunuz aşağıdaki durumlarda size IBS teşhisi koyabilir:

En az 6 aydır IBS semptomları yaşıyorsanız
Test sonuçlarınız normalse

İrritabl bağırsak sendromu tedavisi nasıl olur?

İrritabl bağırsak sendromu kalıcı olarak tedavi edilebilen bir hastalık değildir. IBS belirtileri genellikle beslenme düzenini ve yaşam tarzını değiştirerek ve rahatsızlığın doğasını anlayarak yönetilebilir.

Aşağıdakileri yapmak sizin için faydalı olabilir:

Sağlıklı ve dengeli bir diyet uygulayın
Susuz kalmayın
Düzenli egzersiz yapın
Stres seviyenizi yönetin

IBS hastalarına, yaşadıkları bireysel semptomları tedavi etmek için bazen ilaç tedavisi uygulanır. Bazı durumlarda psikolojik tedaviler de fayda sağlayabilir.

Beslenme düzeni

IBS semptomlarınızı azaltmaya çalışmanın ilk adımı sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni uygulamaktır. Bunun için şunları yapmaya çalışın:

Kahvaltı, öğle yemeği ve akşam yemeği dâhil olmak üzere düzenli öğünler yiyin (gerekirse küçük atıştırmalıklar da dahil edilebilir)
Öğün atlamaktan veya gece geç saatlerde yemek yemekten kaçının
Yemeğe zaman ayırın, yediklerinizi iyice çiğnediğinizden emin olun

Lif

IBS hastalarına genellikle beslenmelerindeki lif miktarını ana semptomlarına göre ayarlamaları önerilir. Örneğin, düşük lifli bir beslenme ishal için faydalı olabilirken, yüksek lifli bir beslenme kabızlık için faydalı olabilir.

Sıvı

Yeterli sıvı tüketmek genel vücut sağlığı için önemlidir. Ayrıca, özellikle kabızlık gibi semptomları hafifletebilir. Bu, özellikle beslenmedeki lif miktarını artırırken veya ishal sırasında kaybedilen sıvıları geri kazandırırken önemlidir. Günde en az 8 bardak (1,5 ila 2 litre) sıvı tüketmeye gayret edin. İshaliniz varsa veya lif alımınızı artırıyorsanız daha fazlasına ihtiyacınız olabilir. Su, şekersiz ve kafeinsiz içecekler tüketin. Gazlı veya yüksek kafeinli içecekleri sınırlayın.

Kafein

Kafein en çok çay, kahve, enerji içecekleri ve kola gibi içeceklerde bulunur. Kafeinin semptomlarınızı etkileyebileceğini düşünüyorsanız, kafeini sınırlamayı veya tamamen bırakmayı deneyin.

Alkol

Alkol, IBS semptomlarını kötüleştirebilir. Alkol tüketimini mümkün olduğu kadar azaltın ya da bırakın.

Kızartılmış ve yağlı yiyecekler

Sağlıklı bir beslenme için aşırı yağlı yiyecekler sınırlandırılmalıdır. Kızarmış yiyecekler, fast food, hamur işleri, cipsler, kurabiye ve krakerler özellikle ishal olmak üzere bazı IBS semptomlarını şiddetlendirebilir.