Kleptomaninin (Çalma hastalığı) özellikleri nelerdir?

Kleptomani, karşı konulamaz bir çalma dürtüsüyle karakterize bir durumdur. Kleptomani hastaları, ihtiyaç duymadıkları, satın alabilecekleri veya parasal değeri çok az olan eşyaları çalarlar. Kleptomani hastaları, hırsızlık yaparak rahatlayan içsel bir gerginlik yaşarlar.

Kleptomani tek başına ortaya çıkabileceği gibi, sıklıkla başka rahatsızlıklarla birlikte de görülebilir. Bu rahatsızlığa sahip kişiler, madde kullanımı ve anksiyetenin yanı sıra dürtü kontrolüyle ilişkili diğer rahatsızlıklara da yatkın olabilir.

Kleptomaninin temel belirtileri şunlardır:

• Çalma dürtüsüne karşı koymada tekrarlanan başarısızlık.
• Değeri olmayan veya ihtiyaç duyulmayan eşyaları çalmak.
• Hırsızlık sırasında rahatlama veya haz duygusu.

Kleptomani (Çalma hastalığı) nedir?

Kleptomani, kişinin genellikle gerçekten ihtiyacı olmayan eşyaları çalma dürtüsüne sürekli olarak karşı koyamama durumunu içeren bir akıl sağlığı bozukluğudur. Bu bozukluğa sahip kişiler, çalmanın yanlış olduğunu ve başlarını belaya sokabileceğini bilirler, ancak bu dürtüye karşı koyamazlar.

Bu rahatsızlığa sahip kişiler, maddi bir çıkar uğruna veya çaldıkları eşyaları çok istedikleri için hırsızlık yapmazlar. Bu hırsızlıklar, söz konusu eşyaları satın alamamakla da alakalı değildir. Çoğu durumda, eşyaların maddi değeri çok azdır veya hiç yoktur.

Ayrıca kleptomani, normal hırsızlıktan farklıdır çünkü hırsızlar genellikle hırsızlıklarını planlar ve arzuladıkları ancak karşılayamadıkları eşyaları elde etmek için bu davranışı sergilerler. Kleptomani hastaları ise, harekete geçmedikleri takdirde artan gerginliği azaltmak için kendiliğinden hırsızlık yaparlar.

Kleptomaninin nedeni halen yoğun olarak tartışılmaya devam etmektedir. Çeşitli teoriler, bunun beyin parametrelerindeki değişikliklerle bağlantılı olduğunu iddia etmektedir. Kleptomaninin şunlarla bağlantılı olabileceği düşünülmektedir:

Serotonin sorunları

Serotonin, ruh halini ve duyguları düzenleyen bir beyin kimyasalıdır. Kleptomani hastalarında, bu kimyasalın seviyesinin düşük olma ihtimali yüksektir.

Bağımlılık

Bir kleptoman hırsızlık yaptıktan sonra haz duyabilir. Bu haz hissi, bir başka beyin kimyasalı olan dopaminden kaynaklanır. Bu ödüllendirilmiş olma hissine bağımlı hale gelebilir ve bu nörotransmitter nedeniyle hırsızlık yapma sıklığını artırabilir.

Beynin opioid sistemindeki dengesizlikler

Beyindeki bu sistem, dürtüleri düzenler ve bu sistemdeki bir dengesizlik, dürtülere direnmeyi imkansız hale getirebilir.

Yerine koyma girişimi

Psikoanalitik kuramcıların büyük bir kısmı, bu bozukluğun gerçek veya beklenen bir kaybın sembolik bir yerine koyma girişimi olduğunu iddia etmektedir.

Kleptomani kaç yaşında başlar?

Kleptomani genellikle ergenlik döneminde veya genç yetişkinlikte başlar, ancak daha sonra da başlayabilir. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. Kleptomani tanısı konmuş kişilerin yaklaşık üçte ikisi kadındır.

Kleptomani hastalığının özellikleri nelerdir?

Kleptoman kişiler, bir şeyler çalmadan önce bir gerginlik yaşar ve hırsızlık sırasında ve sonrasında kaygı ve gerginliğin hafiflemesini beklerler. Çalma, tatmin, rahatlama ve hatta haz duygularını tetikler. Kleptomaninin temel özellikleri şunlardır:

• Kleptomani hastalığı olan kişiler, çoğunlukla ihtiyaç duymadıkları veya değeri az olan şeyleri alarak, eşya çalma konusunda güçlü bir dürtü hissederler.
• Çalmadan önce bireylerde artan bir gerginlik veya kaygı hissi yaşanabilir. Çalmak bir rahatlama veya tatmin duygusu sağlar, ancak bunu genellikle suçluluk veya utanç izler.
• Hırsızlık maddi zorunluluktan kaynaklanmaz. Ekonomik nedenlerle yapılan hırsızlıktan farklı olarak, kleptomani duygusal veya psikolojik faktörlerden kaynaklanır.
• Çalma eylemi tekrarlayıcıdır ve belirli bir süre boyunca ortaya çıkar. Sosyal, mesleki veya diğer işlevsellik alanlarında önemli sıkıntılara veya bozulmalara yol açabilir.
• Davranış, davranış bozukluğu, antisosyal kişilik bozukluğu veya manik epizot gibi diğer ruhsal sağlık bozukluklarıyla daha iyi açıklanamaz.
• Kişiler hırsızlık yaptıktan sonra sürekli suçluluk, utanç veya sıkıntı duyguları hissedebilir ve bu da zorlayıcı davranış döngüsüne katkıda bulunabilir.

Kleptomani sıklıkla anksiyete bozuklukları, depresyon veya madde kullanım bozuklukları gibi diğer ruh sağlığı sorunlarıyla birlikte görülür. Kleptomaniyle birlikte ortaya çıkabilen diğer rahatsızlıklar ise şunlardır:

• Duygu durum bozuklukları
• Panik atak
• Ayrılık kaygısı bozukluğu
• Vücut dismofisi bozukluğu
• Obsesif kompulsif bozukluk
• Diğer dürtü kontrol bozuklukları

Kleptomani nasıl tedavi edilir?

Kleptomani, profesyonel teşhis ve tedavi gerektiren karmaşık bir rahatsızlıktır ve kleptomani teşhisi yalnızca bir ruh sağlığı uzmanı tarafından konulabilir. Bir kişiye kleptomani teşhisi konduğunda, yardım almak için en iyi seçenek profesyonel tedavi görmektir.  Kleptomaninin standart bir tedavisi olmasa da dürtülerle başa çıkmaya odaklanan bilişsel davranışçı terapi ve kaçınma terapisi gibi psikoterapi yöntemler, kompulsif çalma döngüsünü sona erdirmeye yardımcı olabilir.

Ayrıca bazı tedavi sağlayıcıları, seçici serotonin geri alım inhibitörleri gibi ilaçlar da kullanabilir. Ancak, şu anda kleptomani için onaylanmış bir ilaç bulunmamaktadır.