Tıpta alopesi areata olarak ifade edilen saçkıran, kafa derisi veya vücudun çeşitli yerlerinde yuvarlak veya oval düzensiz saç dökülmesine neden olur. Alopesi areata rahatsızlığının seyri kişiden kişiye göre farklılık gösterebilir. Hastalık ilk olarak saçları etkiler ve kimi zaman da tırnaklarda değişime yol açabilir. Otoimnun bir hastalık olan saçkıran (Alopesi areata) rahatsızlığının günümüzde farklı tedavi yöntemleri bulunur.
Saçkıran (Alopesi areata) nedir?
Saçkıran (Alopesi areata), genellikle kafa derisinde, yüzde ve bazen de vücudun diğer bölgelerinde saç dökülmesine neden olur. Alopesi durumunda genellikle oval veya yuvarlak şeklinde bir ya da daha fazla yama meydana gelir. Ancak bazı hastalarda yamalar yerini tamamen dökülmeye bırakır. Derideki saçların hepsinin dökülmesi ile hastalığın seyri değişir ve bu durum alopesi totalis şeklinde ifade edilir.
Saçkıran çeşitleri nelerdir?
Saçkıran rahatsızlığının yama tipi alopesi areata, alopesi totalis ve alopecia universalis olmak üzere 3 ana çeşidi bulunur;
Alopesi totalis
Kişide alopesi totalis durumunda kafa derisindeki saçların hemen hemen hepsi dökülür.
Alopesi areata (Yama tipi)
Bu tip saçkıran hastalığında kafa derisinde veya vücudun diğer kısımlarında bir veya daha fazla madeni para büyüklüğünde yamalar gözlemlenir.
Alopecia universalis
Kafa derisi, yüz ve vücudun geri kalanında saçların tamamının dökülebildiği alopecia universalis, nadir karşılaşılan bir tiptir.
Saçkıran neden olur?
Saçkıran oldukça karmaşık bir rahatsızlıktır. Bağışıklık sisteminin vücudun bir bölümünü yabancı olarak algılayıp kıl foliküllerine saldırması sonucu ortaya çıkar. Özetle saç dökülmesinin oluştuğu yerde bağışıklık sisteminin saç köklerine saldırdığını söylemek mümkündür. Ayrıca dökülme bazen yalnızca saç derisini etkilemekle kalmaz; kirpikler, kaşlar, kollar veya bacaklarda dahil vücudun tamamını etkileyebilir. Öte yandan eğer aile üyelerinden biri bu hastalığa sahipse hastalığa yakalanma riskiniz daha yüksek olabilir.
Saçkıran risk faktörleri nelerdir?
Yetişkin ya da çocuk fark etmeksizin herkeste görülebilen saçkıran, saçların fark edilmeyecek şekilde küçük yamalar halinde dökülmesi ile başlar ve sonuç olarak yamalar daha sonra gözle görülür bir hal alır. Ancak, saç kıran hastalığının özellikle bazı kişilerde daha yüksek risk potansiyeline sahip olduğu bilinir.
Eğer aşağıdaki risk faktörlerine sahipseniz, saçkıran geliştirme olasılığınız artabilir;
- Ailenizde saç kıran hastalığına sahip birinin varlığı
- Sedef hastalığı veya vitiligo
- Pernisiyöz anemi
- Astım, saman nezlesi veya atopik dermatit
- Tiroid bezi rahatsızlıkları
Saçkıran belirtileri nelerdir?
Saçkıran rahatsızlığının en belirgin semptomu, kafa derisinde yuvarlak ya da oval biçimde meydana gelen saç dökülmesidir. Kafa derisinin yanı sıra saçkıran, bazen kaş ve sakal bölgesini de etkileyebilir. Hatta bazı vakalarda tırnakları da etkilediği gözlemlenmiştir.
Saçkıran belirtilerini daha da ayrıntılı inceleyecek olursak;
- Saç derisine ek olarak; kaşlar, kirpikler ve vücuttaki kıllar dahil olmak üzere dökülmeler
- Saçların döküldüğü alanlarda kalan gri veya beyaz saçlar
- Tırnaklarda çukurlaşma, sertleşme ya da soluk görüntü
- Saç dökülmesinden önce bölgede kaşıntı ya da yanma hissi
- Saçların ünlem işareti benzeri çıkması
Saçkıran tanısı nasıl konur?
Saçkıran tanı ve teşhisi genellikle klinik gözlemle değerlendirilir. Çoğu hastada teşhisi doğrulamak için herhangi bir teste gerek yoktur. Bazı durumlarda enfekte olmuş deri, saç veya tırnaktan bir parça alınarak laboratuvarda incelenebilir. Eğer otoimmün bir hastalığın varlığı söz konusu ise kan tetkikleri gereklidir. Teşhis için başvurulabilecek yöntemlerden bir diğeri de kafa derisi biyopsisidir.
Saçkıran tedavisi nasıl yapılır?
Saçkıran hastalığının tedavisinde, dökülen saçların çıkması ve saç kaybının en aza indirilmesi için çeşitli medikal müdahaleler devreye girebilir. Saç derisinde veya vücudun çeşitli bölgelerinde şiddetli saç dökülmesi durumunda; oral ve enjekte edilebilir ilaçlar mevcuttur. Kortikosteroid içeren kremler, steroid enjeksiyonlar bazı kişilerde saç kaybını tedavi edebilir. Saçkıran tedavisinde bazı vakalar için ilaçların kullanımı daha uygun olabilir. Aynı zamanda ultraviyole ışık tedavisi gibi farklı tedavi yöntemleri de mevcuttur.
Saçkıran hangi vitamin eksikliğinden kaynaklanabilir?
Saçkıran hastalığı olan bireylerde başta D vitamini olmak üzere folat ve çinko değerlerinde düşüklük söz konusu olabilir. Besin eksiklikleri durumunda kan testlerine ihtiyaç duyulur. Hastalığı kontrol altına almak adına doktorunuz size uygun takviyeler önerebilir.
Saçkıran kaç günde geçer?
Saçkıran geçici ya da kalıcı olabilen bir rahatsızlıktır. Durumun fark edilmesi halinde bir uzmana başvurmak teşhis ve hızlı bir tedavi için önemlidir. Bununla birlikte hastalığın ortadan kalkma süresi rahatsızlığın şiddetine göre değişebilir. Kalıcı olarak iyileşmesi uygun bir tedavi ile mümkündür. Tedavi bazen birkaç ay bazen de daha uzun sürebilir.
