Vertigo egzersizleri nelerdir? Vertigoya evde ne iyi gelir?
Vertigo, kişinin kendisinin ve çevresinin dönüyormuş gibi hissetmesi olarak tanımlanabilir. Vertigo ile birlikte sıklıkla görülen belirtiler bulantı, kusma ve terlemedir. En sık görülen nedeni ise, iç kulağın denge merkezindeki kristallerin yerinden oynamasıyla oluşan iyi huylu pozisyonel paroksismal vertigodur. İyi huylu pozisyonel vertigo semptomlarını gidermeye yardımcı olmak için, doktorunuz Epley manevrası uygulayabilir. Bu manevra, denge organını yeniden ayarlamaya yardımcı olmak için başınızı farklı pozisyonlara yerleştirmeyi içerir.
Vertigo hangi hareketlerle düzelir?
Vertigo, genellikle baş dönmesi olarak tanımlanan bir hareket veya dönme hissidir. Bu durum, aktivitelerinizi kısıtlayabilir ve kendinizi hasta hissetmenize neden olabilir. Ancak, nedene bağlı olarak, evde yapabileceğiniz bazı basit manevralar (egzersizler veya adımlar) rahatlama sağlayabilir.
Bu rahatsızlığın en yaygın türü iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigodur (BPPV). İç kulağınızdaki küçük kalsiyum kristallerinin gevşemesiyle ortaya çıkar. Yatağa girip çıkarken veya başınızı yukarı kaldırırken bunu hissedebilirsiniz. 60 yaş üstü kişilerde BPPV görülme olasılığı daha yüksektir. Ayrıca tedavisi en kolay olan vertigo türüdür. Vertigonuz varsa, hangi tür olduğunu ve hangi kulağınızda sorun olduğunu bilmeniz gerekir. Vertigo için en çok kullanılan evde uygulanabilir manevralar şunlardır:
Epley Manevrası (en yaygın ve etkili yöntem)
Genellikle sağ veya sol iç kulak kristali oynamasına bağlı vertigoda kullanılır. Bu manevra yatakta yapılabilir. Bunun için uygulama adımları şunlardır:
- Sağ kulak etkilenmişse
- Yatağa düz otur ve başını sağa 45° çevir.
- Bu pozisyonda hızlıca sırt üstü yat (başın yataktan biraz sarksın).
- Başın sağa dönük şekilde 30–60 saniye bekle (baş dönmesi azalıncaya kadar).
- Başını yavaşça sola 45° çevir (yani tam karşıdan biraz öteye).
- Yine 30 saniye bekle.
- Sonra sola doğru yan dön, başın yere bakar şekilde olsun.
- 30 saniye kadar bekle.
- Son olarak yavaşça otur.
- Bu hareket, kulak içindeki kristalleri yerine yerleştirir ve günde 1–2 kez doktor veya fizyoterapist onayıyla yapılabilir.
Brandt-Daroff egzersizleri
Bu daha genel bir denge egzersizidir. Baş dönmesini azaltmak için kullanılır ve evde güvenli bir ortamda yapılmalıdır.
Uygulama adımları şu şekildedir:
- Düz otur.
- Başını 45° sağa çevir, sonra hızlıca sola yan yat (burnun yukarı baksın).
- 30 saniye ya da baş dönmesi geçene kadar bekle.
- Yeniden otur, 30 saniye bekle.
- Aynı hareketi diğer tarafa tekrarla (başını sola çevirip sağa yat).
- Bu egzersiz 5 kez tekrarlanabilir. Sabah ve akşam olmak üzere 1 set yapmak etkili olur.
Semont manevrası
Semont manevrası, özellikle posterior kanal BPPV için kullanılır. Bir fizyoterapist eşliğinde öğrenilmesi uygundur.
Uygulama için adım şunlardır:
- Yatağa otur, başını etkilenen tarafa 45° çevir.
- Hızla o tarafa yan yat (bakış yukarıya dönük olsun).
- 30 saniye bekle.
- Baş pozisyonunu koruyarak, diğer yana hızla dön (bakış şimdi aşağıya dönük olur).
- 30 saniye sonra otur.
- Bu manevra da kristalleri yerine yerleştirmeye yardımcı olur.
Vertigoya evde ne iyi gelir?
Evde vertigo ile çıkmak için bazı doğal önlemler mevcuttur. İşte vertigoyu hafifletmeye yardımcı olabilecek bazı öneriler:
Bol su için
Dehidrasyon baş dönmesine neden olabilir. Gün içinde yeterli miktarda su bulunması önemlidir.
Zencefil çayı
Zencefil, bulantı önleyici özelliklere sahiptir. Taze zencefili kaynatarak çayını yapabilir veya zencefil şekerlerini tüketebilirsiniz.
Dengeli beslenme
Küçük ve dengeli öğünler yemek, kan şekeri seviyelerinin dengede kalmasına ve baş dönmesinin önlenmesine yardımcı olabilir. Karbonhidrat, protein ve sağlıklı yağları dahil edin.
Kafein ve alkolü sınırlayın
Kafein ve alkol, baş dönmesini kötüleştirebilir. Bunların sınırlandırılması faydalı olabilir.
Dinlenme
Atak sırasında karanlık ve sessiz bir odada uzanarak dinlenin.
Denge egzersizleri
Vertigo kronik ise, belirli denge egzersizleri faydalı olabilir. Epley manevrası gibi basit hareketler için bir Kulak Burun Boğaz (KBB) doktoruna danışabilirsiniz.
Temiz hava
Dışarı çıkmak veya iyi havalandırılan bir alanda bulunmak, baş dönmesi hissini hafifletebilir.
Aromaterapi
Nane veya lavanta gibi esansiyel yağları solumak, baş dönmesini azaltabilecek sakinleştirici etkiler sağlayabilir. Bir difüzör kullanarak veya bir pamuklu çubuğa damlatarak koklayabilirsiniz.
Yavaş hareket edin
Ayağa kalktığınızda başınız dönüyorsa, yavaşça hareket edin ve ayağa kalkmadan önce bir an oturun.
Ani hareketlerden kaçının
Özellikle baş dönmesine neden olabileceğini bildiğiniz hızlı baş hareketlerinden kaçının.
Evde vertigo manevrası nasıl yapılır?
Vertigo, genellikle iç kulağınızdaki küçük kalsiyum karbonat kristallerinin veya kanalitlerin yer değiştirmesinden kaynaklanır. Epley manevrası kulağınızın yarım daire kanalında sıkışan bu kristalleri çıkarmak için kullanılan bir yöntemdir. Evde Epley manevrasını yatakta yapabilirsiniz. Yatağa oturarak başlayın. Sırt üstü uzandığınızda omuzlarınızın altında kalacak şekilde bir yastık bulundurmanız gerekir.
Evde vertigo manevrasında sorun sağ kulağınızdaysa şu adımları izleyin:
- Öncelikle bir yatağa oturun.
- Başınızı 45 derece sağa çevirin.
- Başınızı çevirerek hemen arkanıza yaslanın. Omuzlarınız yastığın üzerinde olmalı ve başınız arkaya yaslanmış olmalıdır. 30 saniye bekleyin.
- Başınızı kaldırmadan 90 derece sola çevirin. Başınız şimdi 45 derece sola bakıyor olacak. 30 saniye daha bekleyin.
- Başınızı ve vücudunuzu 90 derece sola, yatağa doğru çevirin. 30 saniye daha bekleyin.
- Sol tarafınıza doğru oturun.
Sorun sol kulağınızdaysa şu adımları izleyin:
- Öncelikle bir yatağa oturun.
- Başınızı 45 derece sola çevirin.
- Başınızı çevirerek hemen arkanıza yaslanın. Omuzlarınız yastığın üzerinde olmalı ve başınız arkaya yaslanmış olmalıdır. 30 saniye bekleyin.
- Başınızı kaldırmadan 90 derece sağa çevirin. Başınız şimdi 45 derece sağa bakıyor olacak. 30 saniye daha bekleyin.
- Başınızı ve vücudunuzu 90 derece daha sağa, yatağa doğru çevirin. 30 saniye daha bekleyin.
- Sağ tarafınıza doğru oturun.
