Boyun fıtığı, omurganızdaki disklerden biri doğal aşınma ve yıpranma veya yaralanma nedeniyle yırtıldığında oluşan bir durumdur. Bazı durumlarda da omurganızdaki kemikler arasındaki yumuşak bir doku yastığı dışarı çıkar.
Boynunuzu hareket ettirirken şiddetli ağrınız ya da üst kola, ön kola ve parmaklara doğru hareket eden ağrınız varsa boyun fıtığınız olabilir. Omzunuz, dirseğiniz, ön kolunuz ve parmaklarınız boyunca uyuşma da hissedebilirsiniz. Ağrı kolunuza doğru yayılıyorsa ve bu ağrıya karıncalanma ve uyuşma hissi de eşlik ediyorsa boyun fıtığınız ilerlemiş olabilir.
Boyun fıtığı nedir?
Boyun, kaslar, kemikler, bağlar ve eklemler dâhil olmak üzere birçok farklı anatomik yapıdan oluşur. Boyun fıtığı omurganızdaki disklerden biri yıpranma ya da yaralanma nedeniyle yırtıldığında oluşur. Fıtıklaşmış diskte diskin dış kabuğu yırtılır. Diski çevreleyen dış astar yırtıldığında jelatinimsi çekirdek yırtıktan dışarı çıkar ve bitişik omurilik sinirlerine ve omuriliğin kendisine baskı yapar.Boyun fıtığı sinirlere baskı yaparsa ağrılıdır. Ağrı genelde kola doğru vurur. Çoğu zaman dinlenme, hafif egzersiz ve ağrı kesicilerle yavaş yavaş düzelir.
Boyun fıtığı teşhisi nasıl konur?
Boyun fıtığı tanısı genellikle ağrı ile başvuran hastalara yapılan fiziksel muayene sonucunda konur. Ancak ağrının başka bir sebebi olup olmadığını anlamak için görüntüleme tekniklerinden de yararlanılmaktadır. Kesin tanı için röntgen, myelografi, bilgisayarlı tomografi (BT) ve MR kullanılmaktadır.
Boyun fıtığı belirtileri nelerdir?
Hastalar çoğunlukla boyun ve kol ağrısı şikayetiyle doktora başvurur. Diskin içinden dışarıya taşan kısım omurilik kanalından sinir köküne baskı yapar ve bunun sonucunda boyunda ve kolda ağrı görülür. Bu da hayat kalitesini olumsuz etkileyen bir durumdur. Bunun dışında kola giden sinirlere baskı sonucu kol ve elde kuvvetsizlikler ve duyu kusurları olabilir. Eğer önlem alınmaz ve diskler omuriliğe baskı uygularsa daha ciddi komplikasyonlar da ortaya çıkabilir.
Boyun fıtığı belirtileri şöyle sıralanabilir;
- Yürürken takılma ve yürüyüş postüründe bozukluk
- Vücudun tamamında görülen bacaklara doğru elektrik çarpması hissi ya da karıncalanma
- Ellerde hassas motor becerilerinde gerileme
- Denge ve koordinasyon kaybı
- Duyu kaybı
- Kolda incelme
- Reflekslerde zayıflama
Boyun fıtığı neden olur?
Travmalar en önemli nedendir. Ayrıca yaşlanmayla ilişkili bir aşınma ve yıpranmanın da sonucudur. Disklerdeki esnekliğin yaş ile beraber azalması herhangi bir zorlamada yırtılma ya da kopmaya sebep olabilir.
Boyun fıtığı tedavisi
Boyun fıtıkları çoğunlukla cerrahi müdahaleye gerek kalmadan iyileşebilir. Boyun fıtığı tedavisinde ödemi azaltan antienflamatuar analjezik ilaçlar, egzersiz ve epidural steroid enjeksiyonu önerilir. Buradaki amaç disk iç yapısındaki materyalin sinirler üzerindeki baskısını azaltmak ve ağrıyı hafifletmektir. Böylelikle hastanın hayat kalitesi artacaktır.
Fıtık tedavisinde hastaya ilk etapta dinlenmesi tavsiye edilir. Bölgedeki ağrıyı dindirmek için bir iki günlük dinlenme ve bu süre içerisinde egzersizden kaçınmanın işe yaradığı söylenebilir, bu durum, aynı zamanda hastanın iyileşme sürecini de hızlandırır. Bazı durumlarda hastaya yatak istirahati de tavsiye edilir. Ancak, bölgenin uzun süre hareketsiz kalması sakıncalı olacağından, istirahatin bir iki günden fazla sürmemesi gerekmektedir.
İlaç tedavisi
Yukarıda sıralanan yöntemler dışında, kişinin gündelik hayatını zorlaştıran bir ağrı söz konusuysa, ağrı kesicilerle bu durum hafifletilebilir. Ancak, ağrı kesiciler bir doktora danışılmadan uzun süre kullanılmamalı ve bu noktada ağrı kesicilerin tedavi edici özelliğinin bulunmadığı unutulmamalıdır. Geçmeyen boyun ağrısı, hareketlerde kısıtlanma ve el ve kollarda karıncalanma gibi belirtiler görüldüğünde doktora başvurulması ve gerekli tedavi sürecinin başlatılması gerekir.
Boyun fıtığı tedavisinde kullanılan ilaçlar analjezik adı verilen ağrı kesici grubunu da içerir. Doktorlar bazı durumlarda kas gevşeticilerin de kullanılması gerektiğini belirtebilir. Yoğun ve azalmayan ağrı varsa, hastaya kısa süreliğine kullanması için daha etkili ilaçlar da verilebilir. Bu gibi ilaçların uzun süre kullanılmasının uykusuzluk, mide kanaması, böbrek sorunları gibi yan etkileri bulunduğu unutulmamalıdır. Ayrıca, bu gibi ilaçlara başlanmadan önce hastanın alerji testi yaptırması gerekebilir.
Fizik tedavisi
Boyun fıtığı tedavisinin bir parçası da fizik tedavidir. Fizik tedavi pek çok farklı uygulamayı içeren bir tedavi türüdür. Bu tedavi kapsamında esneme egzersizleri, egzersiz bisikleti gibi sabit konumda yapılan kardiyo çalışmaları, masaj, ultrason ve elektrikli kas uyarma gibi yöntemler kullanılır. Ancak, hastanın belirtilerinde bir hafifleme veya azalma görülmediği durumlarda, başka tedavi seçenekleri de düşünülebilir. Bunların başında ağrıyı ve ödemi hafifletmek için fıtığın çevresine yapılan steroid enjeksiyonları gelir. Epidural enjeksiyonlar yoğun kol ağrıları için kullanılan yöntemlerden biridir. Omurilik zarı dışına veya sinir kökleri çevresine yapılan bu enjeksiyonlar, kortikosteroid ve lokal anestezik madde uygulanarak yapılır. Belirtilerin en aza indirilmesi veya tamamen ortadan kaldırılması için farklı tarihlerde birden fazla enjeksiyon yapılması gerekebilir. Enjeksiyonun amacı bölgedeki ödem ve enflamasyonu azaltmaktır.
Cerrahi yöntemler
Cerrahi müdahale, ağrıları geçmeyen, güç kaybı ve omurilik basısı olan hastalar için gerekli olabilir. Bu cerrahi müdahale diskektomi olarak adlandırılır. Bu yöntem, diskin omuriliğe ve sinire bası yapan kısmının ortadan kaldırılması işleminin kullanıldığı bir yöntemdir. Boyunda ön tarafta ya da ensede küçük bir kesi açılarak ameliyat gerçekleştirilir. Ameliyatın nereden yapılacağı fıtığın yeri, ameliyatın içeriği ve doktorun tercihine bağlıdır. Tüm cerrahi müdahaleler gibi bu müdahalenin de çeşitli komplikasyon riskleri bulunmaktadır. Ameliyat sonrası kanama, omurilik hasarı, sinir hasarı ya da enfeksiyon bu riskler arasında yer alır. Önden, yani boyun bölgesinden yapılan ameliyatlarda ses kısıklığı, yutma güçlüğü gibi durumlar da görülebilir. Hastaların genel sağlık durumu, aile hikayesi ve operasyon sonrası yaşam tercihleri sebebiyle hastaların bir kısmında fıtık durumu tekrarlayabilir. Tekrarlayan fıtıklar aynı ya da farklı omurlar arasında görülebilir. Ameliyattan sonra hastalar 24 saat gibi kısa bir süre içinde taburcu edilebilir ve kademeli olacak şekilde gündelik aktivitelerine geri dönebilir.
Boyun fıtığı olan biri ne yapmalı?
Fıtıklaşmış diskler genellikle dört ila altı hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Semptomlarınız kötüleşirse doktora başvurmanız ve tedavi seçeneklerini değerlendirmeniz faydalı olacaktır.
