Kadınlarda genç yaşlarda başlayan, evlilik yaşamında eklenen farklı sorunlarla boyutu genişleyen ve şekil değiştiren polikistik over sendromu, kısırlık ve estetik sorunlara yol açtığı gibi, insulin metabolizmasında da bozukluklara neden olmaktadır. Bu yüzden, birçok branşı birden ilgilendiren karmaşık bir hastalık olarak varlığını devam ettirmektedir.
Polikistik over sendromunun en önemli belirtileri şunlardır:
I. Adet düzensizliği
En sık görülen belirti olup adet gecikmesi veya adet görmeme şeklinde ortaya çıkar. Bu kadınlar senede 8 veya daha az sayıda adet görürler. Bu da yumurtlamanın düzensiz olarak oluştuğunu gösterir. Düzensiz adet görmenin sonucunda endometrium denen rahim zarı düzensiz olarak kalınlaşmakta ve bu da kanser riskini arttırmaktadır.
II. Kısırlık
Kısırlık nedeniyle değişik merkezlere başvuran hastaların neredeyse yarısını polikistik over sendromu olan kadınlar oluşturmaktadır. Yumurtanın yeterince büyümemesi ve yumurtlamanın olmaması gebe kalmayı engellemektedir.
III. Tüylenmede artış (Hirsutizm)
İstenmeyen tüylerde artış kadınlarda hemen her yaş grubunda psikolojik sıkıntı yaratan önemli bir faktördür. Doğal olarak var olan açık renkli ince tüyler, erkeklik hormonlarındaki dengesizlik nedeniyle, koyu siyah renk alma ve kalınlaşma eğilimindedir. Çoğunlukla göğüs bölgesinde tüylenme, dudakların üstü, çene, kol-bacak ve karın bölgelerindeki tüylerde kalınlaşma ve çoğalma saptanır. Tedavisinde ilâç ve yeni tüy gelişiminin önlenmesi ve çıkmış tüylerin fiziksel metodlarla (lazer epilasyon gibi) alınması birlikte kullanılmalıdır. Hastaların ilâç tedavisinin ancak 6 aydan itibaren etkili olacağı konusunda uyarılması tedavinin başarısı için çok öemlidir.
IV. Saç dökülmesi
V. Akne
Yüz, göğüs ve sırt bölgesinde önemli bir kozmetik problemdir. Özellikle ileri yaşlarda başlayan akneler çok tipik bir belirtidir.
VI. Kilo artışı
Bu hastaların büyük bir çoğunluğu kilo vermek veya kilolarını korumak için ciddî mücadele vermektedir. Özellikle bel ve karın bölgesinde kalça bölgesine göre daha fazla yağ toplanması görülür. Bu, şeker ve insülin metabolizmasının bozulmasının doğal bir sonucudur. Uygulanan diyet programında karbonhidrat tüketiminin düşürülmesi, düzenli egzersiz programı ve hastanın yaşam tarzının gözden geçirilmesi hastanın kilo vermesi için mutlak gereklidir.
VII. Cilt-deri problemleri
Genellikle insülin metabolizmasındaki dengesizliğe bağlı olarak, akantozis nigrans adı verilen boyun, kasık ve koltuk altı bölgelerindeki cildin rengi değişir, siyahlaşmalar olur.
VIII. Depresyon-anksiyete
Doğrudan hormonal bozukluklar veya bunun yarattığı kozmetik sorunlar ve kısırlık sonucu oluşan psikolojik sıkıntılar, bu hastaların kendilerini toplumdan uzak tutmalarına, cinsel isteksizlik, suçluluk duygusu ve umutsuzluğa yol açmaktadır.
Polikistik over sendromunun tanısı detaylı fizik muayene, ultrasonografi ve kan hormon analizleri ile konmakta ve tedaviyle hastanın gerek kozmetik sorunları gerek çocuk sahibi olma konusundaki beklentileri ve gerekse de ileri yaşlarda ortaya çıkması muhtemel metabolik sorunları önlenmektedir.
Bu yazının temel amacı, hastaların veya hastalıktan şüphelenenlerin hastalığı tanıyarak gecikmeden gerekli tıbbî tedaviyi alabilmeleri konusunda bilinçlendirmektir.
Polikistik over sendromunun belirtilerini içeren aşağıdaki sorulara verilecek 5’ten fazla evet cevabı, sendromun varlığına yönelik önemli bir uyarıdır ve mutlaka ilgili hekime başvurmayı gerektirir.
Bir yıl içinde 8 veya daha az sayıda adet görme
- Düzensiz 10 günde fazla adet görme
- Ara kanamalar
- Kısırlık
- Geç yaşlarda başlayan akne
- Aşırı tüylenme
- Saç dökülmesi
- Boyun-kasık-koltuk altında lekelenme
- Fazla kilo
- Ani kilo artışı
- Öğün arası açlık hissi
- Şeker hastalığı
- Ailede şeker hastalığı öyküsü
- Migren
- Depresyon-anksiyete
Eğer bu sorulardan 5 veya daha fazlasına evet cevabı veriyorsanız, polikistik over sendromunuz olabilir. En kısa zamanda tıbbî yardım istemenizi öneririz.
