Dermatolojik ve sistemik hastalıklarda görülebilen tırnak değişiklikleri: tırnakların şeklinde, renginde veya yüzeyinde değişiklikler şeklinde karşımıza çıkar.
Sistemik Hastalıklarda Tırnak Bulguları
Çomak parmak (Baget parmak)
Tırnağın eğimindeki artış ve etrafındaki yumuşak dokudaki kalınlaşma – genişleme ile ortaya çıkar.Tırnak saat camına benzer. En sık kronik akciğer hastalıkları ile birliktedir.Kalp, karaciğer veya tiroid ile ilgili hastalıklarda da görülebilir.El ve ayakta birlikte görülmesi doğumsal kalp hastalıklarını akla getirmelidir.Tek taraflı çomaklaşma nörolojik veya damarsal hastalıklarda gözlenir.
Kaşık tırnak (koilonişi)
Tırnak plağının kaşık şeklini almasıdır. Yunanca ‘da ‘’ çökük- çukur ’’ anlamına gelen koilos kelimesinden türemiştir.Çocuklarda özelikle ayak baş parmak tırnağında görülmesi normaldir, birkaç yıl içinde normale döner.En sık baş parmaklar etkilenir,erişkinde en çok demir eksikliği anemisinde görülür. Bunun dışında mantar enfeksiyonu, diyabet, lupus, tiroid hastalıklarında da görülebilir.Madeni yağlarla mesleki temas, kuaförlerde perma solüsyonları nedenler arasında sayılabilir.
Beau Çizgileri
Tırnakta ortaya çıkan enine çöküntülerdir.Tırnağın büyümesini etkileyecek kadar şiddetli bir hastalığa bağlı olarak birden fazla tırnakta veya tüm tırnaklarda ortaya çıkar. Yavaş büyümesi nedeni ile ayak tırnaklarında daha az rastlanır. Çeşitli enfeksiyonlar,ilaçlar, otoimmun hastalıklar neden olabilir.
Tırnakta Beyaz Bantlar
Karaciğer sirozu, kronik konjestif kalp yetmezliği, yetişkin başlangıçlı diyabette görülebilir. Tırnağın serbest kenarında 1-2 mm lik bant şeklinde görülen beyazlık siroz hastağının sık görülen bir belirtisi olabilir,tırnağın dip kısmındaki beyazlık ise kronik böbrek hastalığının bir belirtisi olabilir. Minör travmalara bağlı ( manikür gibi)noktasal beyazlıklar da görülebilir.
Muehrcke Bantları
El tırnaklarında ince, beyaz enine beyaz çizgiler şeklinde görülür. Hipoalbumineminin önemli bir bulgusudur, Albumin düzeyleri normale dönünce tırnaklar düzelir.En sık nefrotik sendromda görülse de hipoalbuminemiye neden olan diğer hastalıklarda da görülebilir.Ayrıca antineoplastik ilaçların yan etkisi olarak da karşımıza çıkabilir.
Sarı Tırnak Sendromu
El- ayak tırnakları sert, kıvrık,sarı- yeşil görünüm alabilir.Lenfödem ve plevral efüzyonla birlikte tanımlanmıştır. 20 tırnak tutulabilir, tırnağın uzaması yavaşlamıştır.
Melanonişi
Uzunlamasına koyu renkli çizgilenmelerle karekterizedir.İlaçlar, Addison hastalığı,AİDS, hipertriodi,folik asit eksikliği,B12 vitamini eksikliği,Cushing sendromunda görülebilir.
Tırnak Enfeksiyonları
Tırnak mantarı ( onikomikoz : onycho: tırnak ve mycosis : mantar anlamına gelir).Tırnak mantarına birkaç mantar elemanı sebep olabilir.
Tırnak mantarı
1-Dermatofit adı verilen mantar elemenlarınca oluşur.Nemden olumsuz etkilenir.
2-Maya ( Candida albicans) mantarlarınca oluşabilir
3-Küf mantarlarınca oluşabilir, nadirdir
Şeker hastalığı, bağışıklık sisitemi zayıflaması mantar enfeksiyonlarına yol açabilir.Mantar sporları banyo, yüzme sırasında kullanılan havlu, mayo, terlik, şezlong gibi eşyalarda uzun süre yaşarlar. Yüzme havuzu, duş, sauna , fitnes salonları, soyunma odaları gibi yerlerden bulaşabilir.
Aileden birinin tırnak mantarına yakalanması durumunda diğer fertlerin enfeksiyona yakalanma olasılıkları artar. Bu nedenle dikkatli olmak gerekir.
Tırnak mantar nedeni ile kalınlaşır, sarı – mat görünür, kırılganlığı artar.
Çevresel Tırnak Bozuklukları
Tırnak kenarı iltihabı (dolama) : Tırnak etrafında bulunan yumuşak dokunun iltihabıdır.Dolama genellikle el tırnaklarının etrafında görülse de ayak tırnaklarında da rastlanır. Genellikle kıymık- diken batması, tırnak yeme, parmak emme, şeytan tırnağının koparılması, hijyenik olmayan ve / veya yanlış manikür uygulamaları ve sık su ile temas en sık etkenlerdendir.
Bakterilerin dışında viruslar, mantarlar da dolamaya neden olabilir. Şeker hastalarında, dolaşım bozukluğuna yol açan damar hastalıklarında bu bakterilerin üremesi kolaylaşır..Bulaşıkçılar, temizlikçiler, kimyasal maddelerle sık teması bulunanalar, aşçılar,balıkçılar, sık el yıkayanlar, yüzcüler işleri gereği daha yatkındırlar.
Tırnağın etrafında şişlik, kızarıklık oluşur. Bazen irinli akıntı tabloya eklenir, diğer parmaklara sıçrayabilir.
Tırnak, kenar iltihabına bağlı olarak korumasız kaldığı ve hasarlandığı için tırnakta incelme , kırılma görülebilir.Tırnak kenarı iltihabı sedef hastalığında, alerjik deri hastalıklarında da görülebilir. Bu gibi durumlarda dermatolog tarafından hastalıkların ayırıcı tanıları yapılarak, gerekiyorsa tetkikler yapılarak tedavi düzenlenir.
Tırnak batması: Sert tırnağın yumuşak doku içine içinde kalması sonucu oluşan, genellikle kronik seyreden bir durumdur.Ayak 1. Parmağında sıklıkla görülür. Dar, uygun olmayan ayakkabı- terlik, yanlış tırnak kesimi, kilo, gebelik, darbelerle olan kronik tahriş, genetik yatkınlık giib nedenler önemlidir.
Hafif, yeni gelişen olgularda cerrahi işleme gerek duyulmaz.Tırnak etrafına gerekli uygulamalar yapıldıktan sonra tel takılması yeterli olabilir.İlerlemiş olgularda , tırnak kenarında gelişen anormal dokunun alınması, aynı yerden batmayı engellemek için tırnak kökünün tahrip edilmesi veya tırnağın bir kısmının kesilip çıkartılması gibi tedavi yöntemleri uygulanır. Tırnağın kenarındaki ödemli doku tedavi edilmedikçe kalıcı çözüm olmaz.
Dermatolojik Hastalıklarda Tırnak
Sedef tırnağı: Tırnak psoriazisi deri hastalıkları arasında sık görülen bir tırnak rahatsızlığıdır.
Tırnak yüzeyinde çukurcuklar, beyaz lekeler/ noktalar, sarı yağ damlası benzeri lekeler, tırnak altında kalınlaşma, kırılganlık olabilir.
Tırnak sedefi, tırnağın mantar enfeksiyonları ile kolayca karışabilir.
Liken planus:Tırnakta incelme, hacim azalması, yarıklanma, sırtlanma,uzunlamasına çizgilenmeler,tırnak kaybı,tırnağın dip kısmından kanat şeklinde tırnağın üstüne doğru doku uzaması görülebilir. Tırnak kalınlaşması daha az oranda görülür.
Yirmi tırnak distrofisi: (zımpara kağıdı tırnaklar) Fazla dikey sırtlaaaanma nedeni ile tırnak kabalaşması şeklinde karşımıza çıkar.Tırnaklar mat,ince, donuktur.Zımpara kağıdı ile zımparalanmış bir görünüme sahiptir.Birçok tırnak etkilenir, çocuklarda daha sık görülür. Bölgesel saç dökülmesi ile birlikte görülebilir.
İlaca Bağlı Tırnak Anomalileri
Tırnakların bir çoğu veya tamamı etkilenebilir.Çizgilenmeler, tırnağın yatağından ayrılması, mavi- siyah bantlar, tırnağın etrafındaki yumuşak dokuda kızarıklıkla karekterizedir.Kanser ilaçları, tetrasiklinler, kan sulandırıcılar neden olabilir.
Tırnakta Melanom Şüphesi
Genellikle 50 yaş sonrası görülür,kahverengi- siyah , 3 mm den geniş dikey bantlarla karakterizedir.En sık baş parmakta görülür.Bu renkli bantlar tırnağın dip ve yanlarındaki yumuşak dokuya taşarlar. Ailede atipik ben varlığı sorgulanmalıdır.
