Kalp Hastalıkların Belirtileri Nelerdir?
Çocuklarda kalp hastalıklarının belirtileri hastalığın tipine göre önemli farklılıklar gösterebilmektedir. En çok görülen belirti nefes alıp vermede sıkıntı yaşanmasıdır. Çocuk sık sık ve zorlukla nefes alır, çabuk yorulur. Bu durum o kadar yoğun olabilir ki bebek beslenemez, kilo alamaz ve hatta giderek zayıflar. Sık akciğer enfeksiyonlarına yakalanır. Bir diğer belirti ise morarmadır. Özellikle oksijensiz kanın vücuda pompalandığı rahatsızlıklarda veya kalpten akciğere giden damarların gelişmediği durumlarda vücutta morarma görülür, bebeklerin özellikle dudak çevreleri ve parmak uçları morarır. Biraz daha büyük çocuklarda ise çabuk yorulma, yaşıtları gibi koşup oynayamama problemi olur. Kısa zamanda ciddi hayati tehlikeyle karşı karşıya kalırlar.
Çocuklarda Görülen Cerrahi Kalp Hastalıkları
Asiyonotik Kalp Hastalıkları (Morarma yapmayan)
ASD Atrial Septal Defekt
VSD Ventriküler Septal Defekt
Patent Ductus Arteriozus
Aort Koarktasyonu
MVP Mitral Valv Prolapsusu
Siyanotik Kalp Hastalıkları (Morarma ile seyreden)
Fallot Tetralojisi
Büyük Arter Transpozisyonu
Çocuklarda Görülen Kalp Hastalıkların Nedenleri
Çocukluk çağında gördüğümüz kalp hastalıklarını konjenital (doğumsal) ve edinsel (sonradan görülen ) olarak iki ana grupta toplamaktayız. Erişkinlerin aksine çocukluk çağında görülen kalp hastalıklarının büyük bölümünü doğumsal kalp hastalıkları oluşturmaktadır. Bu çocuklar kalpte yapısal birtakım bozukluklar ile doğarlar. Yapısal bozukluklar hamileliğin çok erken dönemlerinde (hamileliğin 7. haftasında kalp gelişimini tamamlamaktadır), çoğu kez anne henüz hamile olduğunun farkında bile olmadığı dönemde, kalbin normal gelişiminin etkilenmesi sonucudur. Çoğu kez kalbin normal gelişmesini bozan etkenin ne olduğu bilinmemekle birlikte bazı viral hastalıkların (Kızamık, kızamıkçık, kabakulak, soğuk algınlığı etkeni olan bazı mikroplar v.s) bunda rol oynadıkları gösterilmiştir. Ayrıca kalıtım (genler yolu ile) ve kromozom anomalileri de (Down sendromu olan çocuklarda kalp hastalığı riski % 50’dir) doğuştan kalp hastalığı oluşması riskini arttıran faktörler arasında sayılmaktadır. Yine hamilelik sırasında, özellikle ilk 3 ayda kullanılan bazı ilaçların (sara ve sinir hastalıkları tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar) ve alkolün kalp gelişiminde bozukluklara neden olduğu bildirilmiştir.
Çocuk Kalp Hastalıkları Kalıtımsal Mıdır?
Her anne adayı için konjenital kalp hastalığı olan bir çocuk doğurma olasılığı 1000 doğumda 8’dir. Buna göre ülkemizde yılda yaklaşık 10.000 ile 15.000 çocuk konjenital kalp hastalığı ile doğmaktadır. Bu sayının yaklaşık yarısını bir yaşından önce cerrahi müdahale gerektiren önemli hastalıklar oluşturmaktadır. Eğer anne-babanın konjenital kalp hastalığı olan bir çocuğu varsa sonraki çocuklarda risk normalin yaklaşık iki katı kadar artmaktadır (16/1000). Anne ya da babada doğuştan kalp hastalığı olması durumunda ise, hastalığa ve hastalığın anne ya da babada olmasına göre doğacak çocukta risk %2 ile %16 arasında değişebilmektedir. Günümüzde bu konuda eğitim almış uzmanlar tarafından uygulanan “Fetal Ekokardiografi” yöntemi ile riskli gebeliklerde, gebeliğin 16. ile 20. haftaları arasında bebeğin kalbinin incelenmesi ve major kalp anomalilerinin belirlenmesi mümkün olmaktadır.
Çocuklarda Kalp Hastalıkları Teşhisi Nasıl Yapılır?
Doğumsal kalp hastalığından şüphelenilen çocukların ayrıntılı kardiyolojik muayeneden geçirilmesi gerekir. Sonra EKG yapılır ve göğüs röntgeni çekilir. Kalpte üfürüm olup olmaması, röntgende kalbinde genişleme bulunup bulunmaması, akciğer damarlanması ve vücut oksijen satürasyonu gibi temel değerlendirmelerin ardından en kolay, güvenilir ve detaylı bilgi veren EKO yapılır. Çocuğa acı vermeyen EKO, kalbe gönderilen ses dalgalarının yansımalarının toplanması ve bunun görüntüye çevrilmesi esasına dayanır. Bu tetkikle kalbin odacıkları, karıncıkları, kalpten çıkan ve kalbe gelen damarlar, bunların boyutları, basınçları, fonksiyonları değerlendirilebilir. Bazı durumlarda anjiyo da gerekli olabilir. Genellikle kasık bölgesinden atar veya toplardamarlar içerisine yerleştirilip, kalbe kadar ilerletilen ince bir tüp vasıtasıyla gerçekleştirilir.
Tedavi Süreci Nasıldır?
Hastanın büyüme gelişmesini engellemeyen ve/veya kendi kendine kapanma olasılığı olan küçük kalp delikleri, hafif derecede olan ve ilerlemeyen damar darlıkları ya da kalp kapakçıkları ile ilgili bazı problemler dışında önemli doğumsal kalp hastalıklarının çoğunun tedavisi cerrahidir. Cerrahi tedavi sonrası nispeten basit konjenital kalp hastalıkları olan çocukların hemen hepsi ve kompleks hastaların bir bölümü erişkin yaşa gelmekte ve normal ya da normale yakın bir hayat sürmektedirler. Kalbin bir y da birkaç odacığının ya da kalpten çıkan ana damarlar ve/veya kapakçıkların gelişmediği birden fazla ve daha kompleks problemleri olan hastalarda ise tam düzeltme her zaman olası olamamakla birlikte bu hastalarında büyük bir çoğunluğuna hayatlarını daha iyi şartlarda yaşayabilmelerine olanak sağlayan yardımcı ameliyatlar yapılmaktadır. Bu hastalarda doğal olarak ameliyat öncesi ve sonrasında hayati riskte daha yüksek olmaktadır.
