Otizm ne demek? Otizm belirtileri nelerdir?

Otizm spektrum bozukluğu (OSB), otizmin tıbbi adıdır. Otizm bir spektrumdur. Bu, otizmi olan herkesin farklı olduğu ve beyinlerinin diğer insanlardan farklı şekilde çalıştığı anlamına gelir. Otizm belirtileri çok küçük yaşlarda fark edilebilir veya daha ileri yaşlara kadar fark edilmeyebilir. Otizmli olmak bir hastalık veya rahatsızlık olduğu anlamına gelmez. 

Otizm ne demek? 

Otizm veya otizm spektrum bozukluğu (OSB), sosyal beceriler, tekrarlayan davranışlar, konuşma ve sözel olmayan iletişimle ilgili zorluklarla karakterize edilen geniş bir yelpazedeki durumu ifade eder. Otizm, çocuğunuzun beyninin çalışma biçimindeki, sosyalleşmesini ve benzersiz şekillerde davranmasını sağlayan bir farklılıktır.  

Otizm nasıl teşhis edilir? 

Otizm teşhisi genellikle iki ana bilgi kaynağına dayanır: ebeveynlerin ya da bakıcıların çocuklarının gelişimine ilişkin açıklamaları ve bir alanında uzman bir doktorun çocuğun davranışını gözlemlemesi.  Doktorunuz belirli davranışları dikkatlice gözlemleyerek ve tıbbi testler ile teşhis koyabilir. 

Otizm belirtileri nelerdir?  

Otizmin ilk belirtileri ve özellikleri büyük ölçüde değişebilir ve farklı zamanlarda ortaya çıkabilir. Bunlar; 

Daha önce edinilmiş konuşma veya sosyal becerilerin kaybı 

Göz temasından kaçınma 

Yalnız kalma isteği 

Başkalarının duygularını anlamada zorluk 

Gecikmiş dil gelişimi 

Kelimelerin veya ifadelerin sürekli tekrarı (ekolali) 

Çevrede küçük değişikliklere karşı direnç 

Tekrarlayan davranışlar (çırpınma, sallanma, dönme vb.) 

Seslere, kokulara, tatlara, dokulara, ışıklara ve/veya renklere karşı alışılmadık ve yoğun tepkiler 

Otizmli kişilerde sıklıkla aşağıdaki gibi başka rahatsızlıklar da görülür: 

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) 

Disleksi 

Depresyon 

Epilepsi 

Otizm nasıl anlaşılır? 

Otizm herkes için farklı görünür ve otizmli her kişinin kendine özgü bir dizi güçlü ve zayıf yönü vardır. Bazı otistik insanlar konuşabilirken, diğerleri minimal düzeyde iletişim kurarlar. 

Kaç çeşit otizm var? 

Asperger Sendromu

Asperger sendromu olan bir çocuk ortalamanın üzerinde zekaya ve güçlü sözel becerilere sahip olacaktır ancak sosyal iletişimde zorluklar yaşayacaktır.  

Rett Sendromu

Rett sendromu, bebeklikte fark edilen nadir bir nörogelişimsel bozukluktur. 

Rett sendromunun yaygın belirtileri şunlardır: 

Standart hareket ve koordinasyon kaybı 

İletişim ve konuşma ile ilgili zorluklar 

Bazı durumlarda nefes almada zorluk 

Çocukluk Çağı Dezintegratif Bozukluğu

Dil, motor becerileri veya sosyal işlevlerde gelişimsel sorunların gecikmiş başlangıcıyla tanımlanan bir nörogelişimsel bozukluktur.  

Atipik Otizm

Klasik otizm ve Asperger sendromu ile ortak belirtileri bulunan, ancak tüm kriterleri taşımayan bireyler atipik otizm bozukluğu tanısı alır. Bu tip otizm bozukluğu taşıyan kişiler, sosyalleşmede ve normal yaşamlarını sürdürmede ileri derecede sorun yaşamazlar ve topluma diğer otizm çeşitlerine göre daha kolay uyum gösterirler. 

Konuşamamak otizm belirtisi mi? 

Otistik bireylerin yaklaşık %25-30'u konuşmaz veya çok az konuşur. Otizmli çocuklarda konuşma gecikmeleri genellikle göz teması eksikliği, sosyal ve duygusal pasiflik, jest yapmama veya nesnelere işaret etmeme veya nesnelere odaklanma gibi diğer iletişim sorunlarıyla birlikte ortaya çıkar. 

En hafif otizm nedir? 

Hafif düzeyde otizm spektrum bozukluğu Aspenger Sendromu olarak adlandırılmaktadır. Bu kişilerde otizm belirtileri daha hafif olarak gözlemlenebilir. Ancak yine de sosyal çevre ile iletişim kurmada zorluklar yaşanmaktadır. 

Ağır otizm belirtileri nelerdir? 

Ciddi iletişim zorlukları 

Önemli sosyal zorluklar 

Tekrarlayan davranışlar 

Çok spesifik ve dar ilgi alanları 

Sesler, ışıklar ve dokular gibi duyusal girdilere karşı aşırı hassasiyet  

Otizm spektrum bozukluğu olan birçok çocuk ve yetişkin, saldırganlık, kendine zarar verme ve şiddetli öfke nöbetleri gibi davranışsal zorluklar da yaşar.  

Öğrenme güçlükleri ve düşük IQ 

Bakıma ihtiyaç duyarlar 

2-3 yaş otizm belirtileri 

Otizmin erken belirtileri arasında sınırlı göz teması ve beden dili ve tekrarlayan hareketler veya konuşma yer alır.

Ayrıca aşağıdaki özellikleri gösterebilirler; 

Rutinlerinin değişmesinden hoşlanmazlar, 

Oyuncaklarını ya da nesneleri belli bir sıraya göre dizerler, 

Belirli dokulardaki yiyecekleri yemek istemezler, 

Ciltlerindeki bazı kumaşlara veya diğer şeylere karşı güçlü tepki gösterirler. 

Otizm tedavi edilebilir mi? 

Otizm spektrum bozukluğu için bir tedavi ve herkese uyan tek bir tedavi yoktur. Tedavide amaç, otizm spektrum bozukluğu semptomlarını azaltarak ve gelişimi ve öğrenmeyi destekleyerek çocuğunuzun işlev görme yeteneğini en üst düzeye çıkarmaktır.

Aşağıdaki tedavi yöntemleri kullanılabilir. Bunlar: 

Davranışsal yönetim terapisi 

Çocuklarda istenen davranışlar desteklenirken istenmeyen davranışlar azaltılır

Bilişsel davranış terapisi:

Bu tedavi yöntemi düşünceler, duygular ve davranışlar arasındaki bağlantıya odaklanır.

Eğitimsel ve okul temelli terapiler

Otizmli çocuklara, mümkün olduğunca çok şey öğrenmelerine yardımcı olmak için eğitim hizmetleri ve araçlarına erişmelerini sağlanır. 

Ortak dikkat terapisi 

Araştırmalar, otizmli birçok kişinin, bir nesneye veya alana başka bir kişiyle odaklanma yeteneği olan ortak dikkat konusunda zorluk çektiğini göstermektedir. Ortak dikkat becerilerine örnek olarak, bir şeye bakmak için başka birinin bakışını veya işaret parmağını takip etmek verilebilir. 

İlaç tedavisi

 Şu anda otizm spektrum bozukluğunu veya tüm semptomlarını tedavi edebilecek bir ilaç yoktur. Ancak bazı ilaçlar, OSB ile ilişkili belirli semptomları tedavi etmeye yardımcı olabilir. 

Beslenme terapisi

Bazı otizmli çocuklar, yiyecekleri yediklerinde nasıl hissettirdiğine göre yalnızca belirli yiyecekleri yerler. Diğer zamanlarda, yiyecekleri mide ağrısı veya rahatsızlığı ile ilişkilendirdikleri için yemekten kaçınabilirler. 

Ebeveyn aracılı terapi

Ebeveynler profesyonellerden terapi teknikleri öğrenir ve kendi çocuklarına özel terapiler sağlar. Yapılan bazı çalışmalar ebeveyn aracılı terapilerin çocuğun iletişim becerilerini ve başkalarıyla etkileşimlerini iyileştirebileceğini öne sürmektedir. 

Fizik tedavi

Motor becerileri geliştiren, gücü, duruşu ve dengeyi iyileştiren aktiviteler ve egzersizleri içerir. 

Sosyal beceri eğitimi

Çocuklara başkalarıyla etkileşim kurmak için ihtiyaç duydukları becerileri öğretir. Belirli istenen davranışları tekrarlamayı ve pekiştirmeyi içerir. 

Konuşma-dil terapisi

Otizmli kişilerin başkalarıyla iletişim kurma ve etkileşim kurma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir. 

Ekran alışkanlığı otizm yapar mı? 

Ekran kullanımının otizme yol açtığına dair bir kanıt olmasa da, günlük ekran kullanımının fazla olması erken çocukluk döneminde otizmle ilişkilendirilen belirtilerin ortaya çıkmasına sebep olabilir.  

Otizm aileden mi geçer? 

Otizm vakalarının büyük çoğunluğu aileden geçen kalıtsal genetik mutasyonlarla bağlantılıdır. 

Çocuğunuz otizmliyse dikkat etmeniz gerekenler şunlardır: 

Otizm spektrum bozukluğu hakkında mümkün olduğunca çok şey öğrenin. 

Tutarlı bir yapı ve rutin sağlayın. 

Otizmli çocuklar ve ebeveynleri ile bağlantı kurun. 

Belirli endişeleriniz için profesyonel yardım alın. 

Kendinize ve diğer aile üyelerinize zaman ayırın. 

Çocuğunuzun eğitimi, değerlendirilmesi ve tedavisiyle ilgili araştırma yağın 

Unutmayın, otizmli bir çocuğa sahip olmak tüm aileyi etkiler. 

Çocuğunuzun otizmli olmadığına dair işaretler:

Otizm için laboratuvar testi yoktur. Doktorlar, semptomların ve davranışların dikkatli bir şekilde gözlemlenmesinden sonra OSB tanısı koyar. OSB geniş bir yelpazede yer alır ve çok çeşitli semptomları ve değişen derecelerde zorlukları içerir.  Çocuğunuz 3 yaşına kadar aşağıdaki becerilerini geliştiriyorsa otizmli olma oranı düşüktür diyebiliriz. 

Çoğu zaman göz teması kuruyorsa 

İsmine cevap veriyorsa 

Sizin hareketlerinizi ve sözlerinizi taklit ediyorsa 

Basit cümlelerle konulabiliyorsa 

Soru soruyorsa 

Empati gösteriyorsa  

Otizm için hangi doktora gidilmeli? 

Çocuğunuz otizm spektrum bozukluğunun herhangi bir belirtisini gösteriyorsa, muhtemelen değerlendirme için çocuk psikiyatristi veya çocuk nöroloğuna yönlendirileceksiniz.