Çocuklarda vitamin eksikliğinin belirtileri neler? Çocuklarda vitamin eksikliği nasıl giderilir?

Vitamin eksikliği günümüzde hemen hemen her yaş grubunu etkileyen problemlerin başında gelir. Ancak çocukluk çağı gibi büyüme ve gelişimin önemli olduğu dönemlerde dikkat edilmesi gereken bu durum, çocukların fiziksel gelişimini, bağışıklık sistemini, zihinsel performansını ve genel sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Çocuklarda en sık karşılaşılan vitamin eksiklikleri arasında başta D vitamini olmak üzere, B12 vitamini ve C vitamini eksiklikleri gelir. Çocuklarda vitamin eksikliği genellikle yeterli ve dengeli beslenmenin karşılanamadığı durumlarda ortaya çıkabilir.  D vitamini eksikliği kemik gelişimini olumsuz etkileyerek raşitizm gibi hastalıklara yol açabilirken, B12 eksikliği yorgunluk, iştahsızlık ve sinir sistemi problemlerine neden olabilir. Dolayısıyla beslenmede çeşitliliğe yer verilerek dengeli bir beslenme planı oluşturmak ve gerektiğinde takviye kullanımı önem taşır.

Çocuklarda vitamin eksikliği belirtileri nelerdir?

Çocukların yeterli ve dengeli beslenmelerini sağlamak, büyümeleri, gelişmeleri ve genel sağlıkları için hayati öneme sahiptir.  Bunun için çocuğunuzun meyve, sebze, protein ve tam tahıllarla dolu dengeli bir beslenme düzenine sahip olması gerekir.

Çocuğun beslenmesinde yeteri kadar çeşitlilik yoksa bu durum vücutta eksik olan vitamine bağlı olarak bazı belirtilere neden olabilir. Bununla birlikte vitamin eksikliği bazı durumlarda bir hastalığın sonucu olarak da çeşitli semptomlara yol açabilir.

Çocuklarda vitamin eksiklikleri durumunda görülen yaygın belirtiler şu şekilde sıralanabilir;

• Zayıf bağışıklık sistemi ve buna bağlı sık hastalanma
• Diş eti kanamaları veya geç iyileşen yaralar
• Sürekli yorgunluk, halsizlik 
• İştahsızlık veya kilo alamama
• Gözlerde kuruluk veya görme problemleri (özellikle A vitamini eksikliğinde)
• Ciltte solukluk
• Saç dökülmesi
• Kemik ve diş gelişiminde gerilik 
• Sinirlilik
• Konsantre olamama
• Dilde kızarıklık veya yaralar (özellikle B vitamini eksikliklerinde)
• Kas ağrıları ve kramplar
• Kemik ve diş gelişiminde gerilik 
• Sinirlilik, odaklanma güçlüğü

Çocuklarda D vitamini eksikliği nasıl belli olur?

D vitamini, kalsiyum homeostazında ve kemik sağlığında son derece önemli bir vitamindir. D vitamini, güneş ışıklarından, gıda kaynaklarından ya da takviyelerden emilebilir. Eksikliği, farklı yaşlardaki çocuklarda yaygın olarak görülür. Özellikle güneş ışığına erişimin pek mümkün olmadığı veya beslenme yetersizliğinin yaygın olduğu toplumlarda D vitamini eksiklikleri ile sık karşılaşılır.

Yağda eriyen bir vitamin olan D vitamini, özellikle çocukların kemik sağlığı ve bağışıklık sistemi açısından önemlidir. Vücudun D vitamini ihtiyacı karşılanmadığında çocuklarda raşitizm gibi kemik hastalıkları ortaya çıkabilir. D vitamini eksikliği özellikle kaslarda zayıflık, kemiklerde ağrı ve halsizlik gibi belirtilere neden olur. Belirtiler fark edildiğinde çocuk doktoruna başvurulmalıdır. Eğer gerekli görülürse damla, şurup veya ampul şeklinde takviyeler verilebilir.

Çocuklarda D vitamini eksikliği belirtileri şöyledir;

• Büyüme ve gelişme geriliği
• Kas zayıflığı
• Geç yürümeye başlama veya yürürken zorlanma 
• Kas zayıflığı ve halsizlik
• Kemiklerde ağrı
• Dişlerin geç çıkması
• Uyku esnasında terleme
• Bacaklarda eğrilik (raşitizm)
• Yenidoğan bebeğin yumuşak kafa kemikleri
• Bıngıldağın geç kapanması

Çocuklarda vitamin eksikliği nasıl giderilir?

Her ebeveyn açısından çocuğun yeterli beslenmesini sağlamak önceliklerinin başında gelir.  Ancak bazen yeterli ve dengeli beslenmeye rağmen çocuklarda vitamin eksiklikleri durumu ile karşılaşılabilir.  Özellikle D vitamini eksiklikleri, B12, demir, çinko veya bazı çocuklarda A vitamini eksiklikleri görülebilir. Bu eksiklikleri gidermek için Çocuğun beslenmesini gerekli mikro besinlerle desteklemek, optimum sağlık ve gelişimini hızlandırabilir. D vitamini açısından en iyi kaynak güneş ışıklarıdır. Ayrıca balık, süt ve yumurta D vitamini kaynağıdır. 

Demir ve çinko genellikle kırmızı et gibi benzer besin kaynaklarından gelir, bu nedenle her iki mikro besin öğesinde de eksiklikler aynı anda ortaya çıkabilir. Yorgunluk ve nefes darlığı, hem çocuklarda hem de yetişimlerde demir eksikliğinin en yaygın belirtileridir. Kırmızı et, baklagiller ve tahıllar en iyi demir kaynakları arasında yer alır.

B12 vitamini yine hayvansal kaynaklar başta olmak üzere kırmızı et (özellikle karaciğer), balık (somon, ton balığı, sardalya), deniz ürünleri (midye, istiridye), yumurta ve süt ürünlerinde (peynir, yoğurt, süt) yer alır.

C vitamini eksiklikleri için portakal, kivi, çilek, domates ve biberler yeteri kadar tüketilmelidir.

Çocuklarda vitamin eksiklikleri durumunda sebze, meyve, tam tahıl, süt ürünleri, et, balık ve yumurta gibi besinlerin tüketimi sağlanmalıdır. D vitamini için çocukların haftada birkaç gün, kısa süreli güneş ışığına (özellikle sabah saatlerinde) çıkması tavsiye edilir. Özel diyeti olan çocuklar diyetisyen desteğiyle özel bir beslenme programı alabilirler. Doktor önerisiyle, eksik olan vitamin için özel damla, şurup veya tablet takviyesi kullanılabilir.

Çocuklarda yaşa göre vitamin takviyesi nasıl olmalı?

Her yaş grubunun vitamin ve mineral ihtiyaçlarında farklılıklar vardır. Örneğin, 2 yaş altı çocuklar için D vitamini ve demir takviyeleri önemliyken, 4-14 yaş arası çocuklar için ise özellikle C vitamini, Omega-3 ve kalsiyum ön plana çıkar. Çocukların büyümeleri ve gelişmeleri için ihtiyaç duydukları tüm enerji ve besinleri aldıklarından emin olmak için özellikle besin çeşitliliği karşılanmalıdır. Genellikle beslenme yeterli olduğu tekdirde takviye almaya da gerek olamayacaktır.

Çocuklarda yaşa göre vitamin takviyesi genellikle gelişim ihtiyaçları doğrultusundadır. Bunun için öncelikle doktorunuzla görüşmeniz gerekir. İhtiyaç halinde bir kan örneği alınabilir. Gerekli durumlarda takviyeler çocuk doktorunun önerisi ile yeterli dozlarda kullanılabilir. Gereğinden fazla veya bilinçsiz takviye kullanımı yarardan çok zarara yol açabilir.

Çocukların yaşına bağlı alabilecekleri takviyeler genel olarak şöyledir;

0-6 aylık dönem

Anne sütüne devam edildiği bu süreçte genellikle D vitamini önerilir. Çoğu zaman bu vitamine bebeklik döneminden itibaren başlanır.

6-12 aylık dönem

6. ayla birlikte genellikle bebekler ek gıdaya geçiş yaparlar. Öte yandan bu süreçte bebeğin A,C ve demir ihtiyaçları göz ardı edilmemelidir.

1-3 yaş

Doktorunuz uygun görürse multivitamin (A, C, D, demir, çinko) takviyesi gerekebilir. Bu durum genellikle yeterli beslenmenin sağlanmaması ile ilişkilidir.

4-8 Yaş

Bu yaş grubu çocukların enerji ihtiyacını karşılamak için düzenli beslenmeleri, hazır gıdalardan kaçınmaları gerekir. Özellikle B grubu vitaminler (B12, folik asit) ve kalsiyum önemlidir. Omega-3 yağ asitleri açısından zengin bir diyetin yanı sıra gerektiğinde beyin gelişiminin sağlanabilmesi için takviye alınabilir.

9-13 Yaş

Bu yaş grubunda demir, kalsiyum, D vitamini ve çinko son derece önemlidir.