Ergenlikte özgüven eksikliği nasıl giderilir? Özgüven eksikliği nasıl geçer?

Özgüven eksikliği, kişinin kendi değerine veya yeteneklerine dair olumsuz bir görüşe sahip olmasıdır. Gençler için bu, yeterince iyi olmadıklarını hissetmek şeklinde olabilir; yeterince zeki, yeterince çekici veya yeterince yetenekli olmadıklarını düşünebilirler. Bu düşünceler hayatlarının her alanına yayılabilir, kendilerini nasıl gördüklerini, başkalarıyla nasıl etkileşim kurduklarını ve kararlarını nasıl verdiklerini şekillendirebilir.

Ergenlik döneminde öz saygı, ruh sağlığı, duygusal dayanıklılık ve karar verme için temel oluşturur. Bir çocuğun öz saygısı, akademik performansından aile ve arkadaşlarıyla ilişkilerine kadar her şeyi etkileyebilir. Yüksek öz saygıya sahip gençler, özgüven geliştirme, zorlukların üstesinden gelme ve aksiliklerden sonra toparlanma olasılıkları daha yüksektir. Öte yandan, düşük öz saygı, duygu durum bozuklukları, kaygı, depresyon ve hatta yeme bozuklukları gibi olumsuz etkilere yol açabilir.

Ergenlik dönemindeki özgüven eksikliği, çeşitli iç ve dış faktörlerden etkilenen karmaşık bir sorundur. Ergenleri bu geçiş döneminde desteklemek, duygusal onay sağlamaktan direnç geliştirmeye kadar, öz saygılarını ve öz güvenlerini artırmaya yardımcı olabilir. Açık iletişimi teşvik etmek, gelişim odaklı bir zihniyeti desteklemek ve destekleyici bir ortam yaratmak, bu zorlukların üstesinden gelmelerine yardımcı olmak için çok önemlidir.

Ergenlik döneminde görülen kaygılar nelerdir?

Anksiyete bozuklukları, dünya genelinde, çocukluk ve ergenlik döneminde en sık görülen bozukluklardır ve yaygınlık oranları %10 ile %20 arasında değişmekte olup depresyon ve davranışsal psikiyatrik bozuklukların üzerindedir. Anksiyete bozuklukları genellikle bu dönemlerde başlar ve ilerleyici, kalıcı ve kronik veya tekrarlayan bir seyir gösterir.

Ergenlik, önemli fiziksel, duygusal ve sosyal değişimlerin yaşandığı ve çeşitli kaygı türlerine yol açan bir dönemdir. Bu gelişim evresinde sık görülen kaygılar arasında, sosyal durumlardan korkma ve yargılanma endişesini içeren sosyal kaygı; okulda başarılı olma baskısı ve sınavlarda başarısız olma korkusuyla karakterize edilen akademik kaygı ve ergenlerin toplumsal güzellik standartlarına göre görünümleri konusunda endişelendiği beden imajı kaygısı yer alır.

Kimlik kaygısı da yaygındır, çünkü gençler cinsel yönelim ve gelecek hedefleri de dahil olmak üzere kişisel kimlikleriyle ilgili sorularla boğuşurlar. Ayrıca, spor veya topluluk önünde konuşma sırasında performans kaygısı ortaya çıkabilirken, ilişki kaygısı arkadaşlık ve romantik ilişkilerde reddedilme korkusuyla ilgilidir.

Gelecek kaygısı genellikle kariyer beklentileri ve yaşam yolları hakkındaki endişelere odaklanırken, aileyle ilgili kaygı aile dinamikleri içindeki çatışmalardan veya beklentilerden kaynaklanabilir. Ergenler yaşamın anlamı ve amacı üzerine düşünürken varoluşsal kaygı ortaya çıkabilirken, daha küçük ergenler evden veya sevdiklerinden uzakta olduklarında ayrılık kaygısı yaşayabilirler. Bu kaygılar yaygındır ve gelişimsel değişimlerden, sosyal baskılardan ve kişisel deneyimlerden etkilenir. Bu nedenle, ebeveynlerin, eğitimcilerin ve bakıcıların bu duygular hakkında destek sağlamaları ve açık iletişimi teşvik etmeleri çok önemlidir. Kaygı bunaltıcı veya yaşamı felç edici hale gelirse, bir ruh sağlığı uzmanından rehberlik almak, ergenlerin endişelerini yönetmelerine yardımcı olmak açısından çok önemli olabilir.

Ergenlik döneminde özgüven eksikliği neden olur?

Ergenlik döneminde düşük özgüven yaygın bir durumdur, akranlarıyla ilişkilerinde, karar verme süreçlerinde sorunlara yol açabilir; ayrıca kaygı ve depresyonla da ilişkilidir. Özgüven eksikliği genellikle sessiz ama güçlü bir sorun olarak ortaya çıkar. Günlük yaşamı etkileyebilir, özgüvenlerini sarsabilir, ilişkilerini etkileyebilir ve ruh sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.

Özgüven eksikliğinin belirtileri farklı şekillerde ortaya çıkabilir, ancak şunları içerebilir:

• Olumsuz iç konuşma kullanmak veya kendilerini başkalarıyla olumsuz bir şekilde karşılaştırmak
• Sevilmediğini ve istenmediğini hissetmek
• Eğilerek, mırıldanarak ve dikkat çekmekten korkarak
• Kolayca hayal kırıklığına uğramak ve motivasyonunu kaybetmek
• Sorunlar için başkalarını suçlamak
• Gösteriş yapmak veya agresif davranmak
• Ergenlik döneminde özgüven eksikliği, psikolojik, sosyal ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklanabilir.

Özgüven eksikliğinin bazı yaygın nedenleri:

Fiziksel değişimler

Ergenlik döneminde yaşanan hızlı fiziksel değişimler, vücut imajı kaygılarına yol açabilir. Ergenler görünümleri konusunda kendilerini bilinçsiz hissedebilir ve bu da güvensizliğe neden olabilir.

Sosyal karşılaştırma

Ergenler sıklıkla kendilerini akranlarıyla karşılaştırırlar; bu da kendilerini diğerlerinden daha az başarılı veya çekici olarak algılamaları durumunda yetersizlik duygularına yol açabilir. Ayrıca, sosyal medyada özenle seçilmiş görsellere maruz kalmak, kıyaslama ve yetersizlik duygularını daha da kötüleştirebilir.

Akademik ve diğer baskılar

Akademik veya spor alanında mükemmel olma baskısı, özellikle ergenler kendilerini veya başkalarını hayal kırıklığına uğratmaktan korkuyorlarsa, kaygı ve özgüven eksikliğine yol açabilir. Ayrıca başarısızlık korkusu da, zorluklardan kaçınmaya yol açarak düşük öz saygı duygularını pekiştirebilir.

Kişilerarası ilişkiler

Arkadaşlık kurmada veya sürdürmede yaşanan zorluklar, yalnızlık duygusuna ve öz saygının azalmasına yol açabilir. Zorbalık gibi olumsuz deneyimler ergenlerde özgüveni derinden etkileyebilir.

Ebeveyn etkisi

Aşırı yüksek beklentiler belirleyen veya çocuklarını eleştiren ebeveynler, farkında olmadan çocuklarının özgüvenini azaltabilirler. Ebeveynlerden duygusal destek veya onay eksikliği de yetersizlik duygularına katkıda bulunabilir.

Ruh sağlığı sorunları

Kaygı ve depresyon gibi durumlar öz saygıyı önemli ölçüde düşürebilir ve ergenlerin yeteneklerine güven duymalarını zorlaştırabilir. Sosyal kaygısı olan kişiler sosyal durumlarda zorluk yaşayabilir ve bu da özgüven eksikliğini daha da artırabilir.

Kimlik keşfi

Ergenlik, kimlik oluşumunun yaşandığı bir dönemdir ve kişinin kimliği konusundaki belirsizlik, güvensizliğe ve kafa karışıklığına yol açabilir.

Kültürel ve toplumsal etkiler

Başarı, güzellik ve davranışla ilgili toplumsal standartlar, gerçekçi olmayan beklentiler yaratabilir ve öz saygıyı etkileyebilir.

Ergenlikte özgüven eksikliği nasıl giderilir?

Öz saygı, kişinin kendisi hakkında sahip olduğu görüş ve kendisini nasıl algıladığıdır. Öz saygının etkisi, gençlerin kendilerini nasıl gördüklerinin çok ötesine uzanır. İlişkilerini (yeni arkadaş edinmekte zorlanma) ve akademik performanslarını (hatalar üzerinde sürekli düşünme) etkiler. Hatta uzun vadeli ruh sağlıklarını bile etkileyebilir.

Özgüven ve benlik saygısı olmadan, ergenlerin keyif aldıkları aktivitelerden uzaklaşmaları, yeni şeyler denemekten kaçınmaları ve kendilerini gerçek anlamda ifade edememeleri daha olasıdır; bu da kolayca depresyon veya kaygıya dönüşebilir.

Özgüven eksikliği bir genç için oldukça yıpratıcı olabilir ve eğer özgüvenlerini yeniden inşa etmenin yollarını öğrenmezlerse, yetişkinlik döneminde de bu sorunla mücadele etmeye devam edebilirler.

İşte özgüven eksikliğinin üstesinden gelmek için bazı ipuçları:  

Olumlu iç konuşma

Olumsuz düşünceleri olumlu onaylamalarla değiştirin. Gençlerin güçlü yönlerini ve başarılarını fark etmelerini sağlayın.

Ulaşılabilir hedefler

Bazı küçük adımlar gerçekçi ve ulaşılabilir hedefler belirlemeye yardımcı olur. Bu hedeflere ulaşmak, ne kadar küçük olursa olsun, başarı duygusunu besleyebilir ve özgüveni artırabilir.

İlgi alanlarını ve hobileri teşvik

Ergenlerin tutku duydukları ilgi alanlarını ve hobilerini sürdürmelerini desteklemek, onlara bir amaç duygusu kazandırabilir ve öz saygılarını artırabilir.

Destekleyici ilişkiler

Destekleyici akranlar ve onları yücelten ve onaylayan yetişkinlerle arkadaşlık ve ilişkiler kurmayı teşvik edin. Olumlu sosyal etkileşimler özgüveni artırabilir.

Başa çıkma stratejileri geliştirin

Başarısızlıklar ve aksiliklerle başa çıkma stratejilerini öğretin. Herkesin zorluklarla karşılaştığını anlamak, yetersizlik duygularını normalleştirmeye yardımcı olabilir.

Fiziksel aktiviteye teşvik

Düzenli fiziksel aktivitelere katılmalarını teşvik edin, çünkü egzersiz ruh halini iyileştirebilir ve vücut imajını geliştirerek öz saygıyı artırabilir.

Sorumluluk almasını sağlayın

Ergenlerin ev işleri, yarı zamanlı işler veya gönüllülük gibi sorumluluklar üstlenmelerine izin verin; bu, onların yetenekli ve değerli hissetmelerine yardımcı olur.

Sosyal medya maruziyetini sınırlayın

Sosyal medya kullanımında ölçülü olmasını sağlayın, çünkü sürekli başkalarıyla karşılaştırma özgüveni olumsuz etkileyebilir. Bunun yerine gerçek hayattaki bağlantılara odaklanın.

Açık iletişim

Açık iletişim kanallarını koruyun. Ergenlerin duygularını dinlemek ve onaylamak, anlaşıldıklarını ve desteklendiklerini hissetmelerine yardımcı olabilir.

Profesyonel yardım

Özgüven eksikliği devam ederse, kişiye özel stratejiler ve destek sağlayabilecek bir ruh sağlığı uzmanından yardım almayı düşünün.