Kışın görülen solunum yolu hastalıklarının büyük çoğunluğunun virüs kaynaklı enfeksiyonlar olduğu ve soğuk havanın kişileri tek başına hasta etme potansiyeli olmadığı bilinmektedir. Ancak viral üst solunum yolu enfeksiyonları periyodik olarak, mevsim geçişlerinde ve özellikle soğuk havalarda artış gösterebilmektedir. Acaba soğuk/kuru hava grip veya coronavirüs gibi solunum yolu enfeksiyonlarını önleme yeteneğimizi olumsuz etkiliyor olabilir mi?
Soğuk Havalar Viral Enfeksiyonları Tetikliyor
Virüsler açısından konuya bakıldığında; bazı çalışmalar düşük sıcaklıkların virüslerin parçalanmasına, aktivitesini kaybetmesine neden olan kimyasal reaksiyonları yavaşlatabildiğini, böylelikle soğuk havanın virüslerin daha uzun süre stabil ve bulaştırıcı kalmasına yol açabildiğini gösterilmiştir.
Olayın diğer boyutuna bakıldığında ise; soğuk ve kuru hava solumanın bağışıklık sisteminin çalışmasına negatif etkileri olabileceği söylenilebilir. Solunum yollarımız mukus adı verilen yapışkan bir madde ile kaplıdır. Mukus dışarıdan hava yolu ile alınan zararlı etkenleri yakalayarak hapsedebilir. Solunum yolumuzu döşeyen dokunun hücreleri üzerinde bulunun ve silia adı verilen küçük kirpikçik benzeri yapılar yaptıkları dalgalanma hareketleri ile mukusu dışarıya doğru iterek zararlı etkenin vücuttan dışarı atılmasını sağlar. Yani aslında mukus ve silialar hava yollarımızı dış etkenlerden koruyan bir çeşit fiziksel bariyer fonksiyonu görür. Bu sürece mukosilier temizleme adı verilir. Soğuk hava ve düşük nem oranı mukus tabakasının kurumasına, silia hareketlerinin bozulmasına yol açarak mukosilier temizlemenin daha az etkili olmasına neden olur. Bu duruma ek olarak, deneysel bazı çalışmalarda soğuk havanın hava yolunu kaplayan hücrelerimizden, viral enfeksiyonlarda bağışıklık sisteminin ilk savunması olarak kabul edilebilecek interferon adı verilen bir maddenin salınmasını azalttığını göstermiştir. Dolayısı ile soğuk ve kuru hava virüslere karşı, burun içerisindeki ilk savunma mekanizmalarını kısmi olarak etkileyerek bizi viral enfeksiyonlara yatkın hale getirebilir.
Soğuk havalar aynı zamanda, hepimizin daha fazla iç ortamlarda vakit geçirmemize neden olarak da viral enfeksiyonların artışına neden olabilmektedir. İç ortamda vakit geçirilme süresinin artması insanların birbiri ile temas mesafesini kısaltırken, temas süresini arttırır. Sigara dumanı, ısıtmaya bağlı etkenler başta olmak üzere iç ortamda karşılaştığımız kirleticilere maruz kalma oranımız artar. Soğuk havalarda, içeriyi havalandırma oranlarının da azlığı eklendiğinde viral bulaş için ideal bir ortam oluşmuş olmaktadır. Ek olarak iç ortamda vakit geçirmek, güneş ışığından yeteri kadar faydalanılamamasına ve aktivite kısıtlanmasına da neden olur. Böylece bağışıklık sisteminin önemli uyarıcılarından olan D vitamini ve egzersiz de azalmış ve bağışıklık sistemimiz için bir negatif etken daha oluşmuş olur.
Soğuk Havalarda Enfeksiyonlardan Nasıl Korunabilirsiniz?
Kışın en soğuk günlerine yaklaştığımız ve pandeminin yoğun şekilde etkili olduğu şu günlerde dikkat edeceğiniz bazı noktalar viral enfeksiyonlardan korunmanıza ve hastalığı en az etki ile atlatmanıza yardımcı olacaktır.
- Viral enfeksiyonlardan korunmada en önemli etkenin maske, mesafe kurallarına uyulması ve aşılamanın tam olarak yapılmış olması olduğu asla unutulmamalısınız.
- Kış mevsimi evde hareketsiz kalacağımız bir dönem olmamalıdır. Hayatınıza en azından 15 dakikalık egzersiz, yürüyüş programları eklemeyi ve bunu yaparken mümkün olduğunca güneşten faydalanmayı unutmayın.
-Dışarı çıktığınızda soğuk havanın ısıtılarak solunmasına yardımcı olacak atkı gibi koruyucular kullanabilirsiniz. Maske kullanımı bu noktada da önemli bir yardımcı ve koruyucu olacaktır.
- Sağlıklı beslenme kurallarına dikkat etmeniz önemli bir faktördür.
- İç ortamların sık sık havalandırmanız, iç ortam kirleticilerinde arındırmanız oldukça önemlidir.
- Kronik hastalığınız varsa tedavinizi aksatmadan ilaçlarınızı kullanmaya ve gerekli kontrolleri yaptırmaya özen gösterin.
