Gaslighting nasıl fark edilir? Gaslighting nasıl önlenir?

Gaslighting, istismarcının kurbanının zihninde öz güven eksikliği ve kafa karışıklığı yaratmaya çalıştığı bir psikolojik istismar veya manipülasyon biçimidir. 1938 tarihli "Angel Street" oyunundan türetilen "gaslighting" terimi, istismarcının mağdur üzerinde kontrol sağlamak için gerçekliği çarpıttığı rahatsız edici bir taktiği yansıtır.

Gaslighting psikolojik olarak yıkıcı olabilir. Güveni zedeler ve kişinin insanların genellikle iyi olduğu görüşünü altüst ederek, çevresindeki herkesten şüphelenmesine yol açabilir. Gaslighting yapan birinin kurbanı olmak, kişinin kendine olan güvenini de zedeler ve bir zamanlar değer verdiği şeyleri unutmasına neden olur; sonuçta, aşırı güvenen, savunmasız veya bağımlı oldukları için kendilerini suçlamak kolaydır. Bu deneyim, bazı kurbanların bir daha asla bir ilişkiye girmek istememesine neden olur.

Gaslighting (Psikolojik manipülasyon) ne anlama gelir?

Gaslighting, başka bir kişiyi olaylara ilişkin algılarından, deneyimlerinden veya anlayışından şüphe duymaya yönlendirmek anlamına gelir. Gaslighting uygulayanlar genellikle gerçeği çarpıtarak ve onları kendi yargı ve sezgilerini sorgulamaya zorlayarak, karşılarındaki kişi üzerinde güç ve kontrol kazanmaya çalışırlar.

Gaslighting nasıl fark edilir?

Çoğu insan zaman zaman duyarsız, öfkeli veya duygusuzca şeyler söyleyebilir. Gaslighting'in veya herhangi bir duygusal istismar biçiminin özü, bir davranış örüntüsü içermesidir. Tek bir kötü davranış, kötü bir güne veya bir kazaya bağlanabilir, ancak birkaç kez tekrarlanırsa bir örüntüdür. Bir davranışın gaslighting olarak kabul edilebilmesi için, birinin bu davranışları tekrar tekrar sergilediğinden emin olmamız gerekir (örneğin, sık sık size sadece şaka yaptıklarını, sizi ağlatmak istemediklerini veya şaka kaldıramadığınızı söylemeleri).

Zaman içinde tekrarlanan bir kalıp olmadığı sürece, yani karşı tarafın deneyimini tanımama arzusuna dayanan bir kalıp olmadığı sürece, bu durum gaslighting olarak kabul edilmez.

Gaslighting yapan kişi, kurbanın hatırladığı, düşündüğü ve hissettiği şeylerin yanlış olduğu konusunda ısrar ettikçe, öz güven eksikliği artabilir. Manipülatif kişi daha sonra daha hassas alanlarda yalanlar ortaya atarak, kurbanın varlığının temel unsurlarını bozmayı ve çarpıtmayı, onu yıpratmayı, kafa karışıklığı yaratmayı ve onu gaslighting yapan kişinin gerçeklik versiyonuna güvenmeye zorlamayı hedefleyebilir.

Bu taktiği uygulayanların çoğu, özellikle narsistik kişilik bozukluğu ve psikopati gibi bir kişilik bozukluğuna sahiptir. Manipülatörler, hedeflerine farklı bir yüz, geri kalan insanlara farklı bir yüz gösterme eğilimindedir ve bu da kurbanların, yardım isterlerse veya konuşurlarsa, duygusal istismara uğradıklarına kimsenin inanmayacağını düşünmelerine yol açar. Gaslighting yapanlar ise genellikle taktiklerini birkaç ilişki boyunca tekrarlarlar.

Yaygın belirtiler arasında açıkça yalan söyleme, tanık olunan olayları inkar etme, söylenti yayma ve mağdurun duygularını küçümseme yer alır. Uzmanlar gaslighting'i beş türe ayırır: açıkça yalan söyleme, zorlama, günah keçisi ilan etme, gerçeği sorgulama ve önemsizleştirme.

Gaslighting yöntemleri nelerdir?

Gaslighting'in modern tanımı, bir kişinin birini gerçekliğinin doğru olmadığına ikna etmeye çalıştığı psikolojik bir manipülasyon tekniğidir. Narsistler tarafından hedefledikleri hedef üzerinde kontrol sağlamak için sıklıkla kullanılan bir taktiktir. Gaslighting, kurbanın zihninde şaşkınlık, utanç ve yanlış anlamalar yaratmaya çalışır. Gaslighting'i uygulayan kişi, kişiyi kendi inançlarını, değerlerini, düşüncelerini ve davranışlarını sorgulamaya zorlayarak kafasını karıştırmaya çalışır.

Gaslighting yapanların kullanabileceği diğer yöntemler arasında, bilgiyi gizleyerek veya değiştirerek yalan söylemek, kendi olumsuz eylemlerini, hatalarını ve/veya eksikliklerini kurbana yansıtmak, kurbanı akıl hastası veya deli olmakla suçlamak, sürekli olarak kurbanın zayıflıklarına dikkat çekmek ve onu küçümsemek, olumsuz sonuçlardan dolayı kurbanlarını suçlayarak konuyu saptırmak ve dikkatini dağıtmak, konuyu kurbanın eksikliklerine odaklamak veya kurbanı öfkeli ve aşırı duygusal olmakla suçlamak yer alır.

Gaslighting nasıl önlenir?

Gaslighting'in etkilerini azaltmak için bireyler, güvendikleri arkadaşlarından veya ailelerinden destek almaya, sözlerden ziyade eylemlere odaklanmaya ve istismarın kendi hataları olmadığını hatırlamaya teşvik edilir. Terapi veya destek gruplarına katılmak da gaslighting'in ruh sağlığı üzerindeki etkilerinden iyileşmek için faydalı olabilir.

Gaslighting bilinçli mi yapılır?

Gaslighting, birinin gerçeklik algısını zayıflatmayı veya deneyimlerini inkar etmeyi amaçlayan, gaslight yapan kişinin itibarını kurtarmasına, öz saygısını korumasına, ilişkisini sürdürmesine, başka biriyle ilişkisini sürdürmesine, bir tartışmayı kazanmasına vb. yardımcı olmak amacıyla yapılan kasıtlı bir davranıştır. Bu güdüler gaslight yapan kişi tarafından mutlaka anlaşılmaz veya fark edilmez ve bazen söylediklerine gerçekten inanabilirler. Ancak gaslighting'in özünde kötü niyet duygusu, yani failin çıkarı için (bu çıkar gizli veya kabul edilmemiş olsa bile) birinin gerçekliğini kasıtlı olarak inkar etme girişimi yatar.

Hakaret, zorbalık, fiziksel veya cinsel şiddet gibi diğer taciz edici davranışların çoğu, açıkça kasıtlı olan ve genellikle hem failin hem de ilgili diğer kişilerin görebildiği davranışları içerir. Gaslighting durumunda, insanlar bazen bu davranışlarda bulunduklarının farkına varmaz ve davranışın altında yatan nedenleri anlayamayabilirler; bu da çevrelerindeki kişilerin veya mağdurların eylemlerini anlamasını daha da zorlaştırır.

• Gaslighting davranışları, önemsizleştirmeyi ("çok hassassın"), karşı çıkmayı ("doğru hatırlamıyorsun"), suçu başkasına atmayı ("bu senin hatandı") veya görmezden gelmeyi ("aşırı tepki veriyorsun") içerebilir.
• Bu gibi durumlarda gaslight yapan kişi, aslında sadece kendi bakış açısını veya fikrini ifade ettiğine inanabilir.
• Yalan söyleme veya inkar etme gibi diğer gaslighting davranışları, genellikle kurbanın algısını çarpıtmak ve kafasını karıştırmak için bilinçli olarak yapılır.