Enfeksiyon; menenjit ve septisemi (kan zehirlenmesi) olarak görülebilir. Bebekler ve ilk 5 yaştaki çocuklar bağışıklık sistemlerinin gelişmemiş olması ve bakterinin ülkemizde küçük yaş grubunda daha sık görülmesi nedeniyle en önemli risk grubunu oluşturmaktadır. Ergen yaş grubu ise, ikinci en sık görüldüğü dönemi oluşturur. Hastalığa en sık yol açan bakteri serogrupları (alt tipleri); A, B, C, W ve Y olmakla birlikte, ülkelere ve yıllara göre değişkenlik göstermektedir. 2017 verilerine göre ülkemizde en sık görülen B ve W tipleridir.
Erken dönem belirtileri baş ağrısı, boğaz ağrısı, ateş yüksekliği gibi tanı koymayı kolaylıkla geciktirebilecek, nonspesifik (hastalığa özgül olmayan) belirtiler şeklindedir. Tipik hastalık bulguları ani başlangıçlı ateş, döküntü, baş ağrısı, ense sertliği, bilinç değişikliği, kas ağrısı, eklem ağrısı, bulantı ve kusma olabilir.
Meningokok hastalığı nasıl bulaşır?
Meningokok bakterisi sadece insan tarafından taşınır ve geçiş bu yolla gerçekleşir. İnsanlarda, bakteri boğaz ve/veya burunda taşınır. Taşıyıcılık yaşa göre değişmekle birlikte en sık ergenlerde görülür ve sigara içenlerde artmış taşıyıcılık oranları bildirilmektedir. Bakteri solunumdan yayılan damlacık yoluyla bulaşır. Düzenli, uzamış yakın temasla risk artar. Kuluçka süresi en sık 3-4 gün olarak bildirilmekle birlikte, 1 ile 10 gün arasında değişir. Bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklar, bazı ilaç tedavileri, dalağın alınmış olması veya işlev görmemesi hastalık riskini arttırır. Ayrıca kalabalık yaşam ortamı, üst solunum yolunun viral enfeksiyonları ve meslek nedeniyle bakteriyle temas diğer risk faktörleri arasındadır.
Meningokok hastalığı nasıl önlenir?
Meningokok hastalığının önlenmesindeki en etkili yol aşılamadır. Meningokok hastalığına yol açan tüm serogruplara karşı koruyucu tek bir aşı bulunmamaktadır. Ülkemizde bu serogruplara karşı koruma sağlayan 2 grup meningokok aşısı ruhsatlıdır (ACYW ve B aşıları). Bu aşılarda koruyucu bağışıklık yanıtı yaş gruplarına göre küçük farklılıklar göstermekle birlikte, her 10 kişiden ortalama 8’inde tüm aşı dozları tamamlandıktan 1 ay sonra gerçekleşmektedir. Mevcut kanıtlar koruyuculuk düzeyinin en az 5 yıl sürdüğünü göstermektedir. Tüm aşılar meningokok bakterisinin bazı kısımlarını içermekte olup, canlı etken bulunmamaktadır.
Meningokok aşısının yan etkileri nelerdir?
Aşılanan kişilerin çoğunda ciddi yan etki ile karşılaşılmamaktadır. Men ACWY aşısında en sık ateş, uykulu olma, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve 48-72 saat içerisinde geçen aşı yerinde kızarıklık gibi yan etkiler görülebilmektedir. Menveo aşısının enjektör kapağı doğal kauçuk içermekle birlikte, lateks alerjisi olanlarda alternatif bir aşının kullanımı önerilir.
Men B aşısında 380C üzerinde ateş tek başına yapıldığında, diğer aşılarla birlikte yapıldığından daha az oranda görülmektedir. Aşıya bağlı huzursuzluk, yeme alışkanlığında değişme, ishal, döküntü, enjeksiyon yerinde kızarıklık, şişlik görülmekle birlikte İngiltere’de 3 milyonu aşan aşı uygulamasına bağlı ciddi yan etki ile karşılaşılmamıştır.
Meningokok hastalığından nasıl korunuruz?
Hastalığın önlenmesinde en etkili yol aşılamadır. Menenjitin farklı tiplerine karşı farklı aşılar mevcuttur. Bebeğinizi menejite karşı korumak için doktorunuza danışın.
