Medicana Kadıköy Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı ve Fitoterapist Prof. Dr.Murat Hakan Terekeci, iyot eksikliğinin ülkemizde sık görülen bir durum olduğunu, vücutta birçok mekanizmada rol oynamakla beraber en önemli olarak boyunda yer alan tiroid bezlerinin iyota bağlı çalıştığını söyledi. İyotun etkisiyle insan vücudunda beyin ve sinir sisteminin normal büyüme ve gelişmesi, vücut ısısı ve enerjisinin devamı için gerekli olan tiroid hormon fonksiyonları normal olmaktadır. Aynı zamanda iyot eksikliğinin önlenebilir zeka geriliğinin en önde gelen nedenlerinden biri olduğunu ve eksikliğin bebeği, anne karnından başlayarak tüm yaşam süresince olumsuz etkileyebileceğini belirtti. Dünya üzerinde bu önlenebilir durumdan muzdarip en az 30 milyon insan var. İyottan zengin gıdaların yetersiz alımı bu hormonların yetersiz üretimine yol açarak kas, kalp, karaciğer, böbrek ve gelişmekte olan beyni olumsuz etkiliyor. İyot Eksikliğinin Sebep Olduğu Hastalıklarİyot, büyüme ve gelişmede oldukça önemli bir elementtir. İyot alımının yetersiz olması durumunda iyot eksikliği oluşmakta ve bu da kişilerde zihinsel geriliklere yol açmaktadır. Bu durumun oluşmasının başlıca sebebinin tiroid hormonunun üretilememesine (hipotiroidi) bağlı olduğunu belirten Medicana Kadıköy Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı ve Fitoterapist Prof. Dr. Hakan Terekeci Prof. Dr. Hakan Terekeci, özellikle hamilelerde ve bebeklerde iyot eksikliğinin kalıcı sorunlara yol açabileceğini söyledi. “İyot eksikliğinde ilk olarak Guatr hastalığı görülmektedir” diyen İç Hastalıkları Uzmanı ve Fitoterapist Prof. Dr. Hakan Terekeci, guatr hastalığının tiroid bezlerinde büyüme sonucu oluştuğunu ifade etti. İyot eksikliğinin hamilelerde düşüklere ve ölü doğumlara neden olabileceğini belirten Prof. Dr. Hakan Terekeci, “İyot eksikliği olan kişilerde dikkat ve odaklanmada bozulma, hiperaktivite gibi belirtiler görülmektedir” dedi ve iyot eksikliğinin sürekli olması durumunda tiroid kanseri görülme oranının da artabileceğini belirtti. “Tükürük üretiminde azalma, ağız kuruluğu, tükürük bezlerinde şişme, yaygın kas ağrıları, hafızada zayıflık varsa akla mutlaka iyot eksikliği gelmelidir” diyen Prof. Dr. Hakan Terekeci, iyotun tiroid sağlığını desteklediğini, kanserin önlenmesine yardımcı olduğunu, çocuklarda büyüme ve gelişmeyi desteklediğini, beyin fonksiyonlarını ve cilt sağlığını koruduğunu ifade etti. İyot eksikliğinden kaynaklanan diğer yaygın bozuklukların, saç dökülmesi, kilo vermede zorluk, düşük doğurganlık hızı, adet düzensizliği, kas güçsüzlüğü, kabızlık, fibrokistik meme hastalığı, ateroskleroz ve meme kanseri olduğunu ifade eden Prof. Dr. Hakan Terekeci diyetle iyot içeriği yüksek gıdaların alınması veya basit iyot takviyeleriyle bunların bir çoğunun engellenebileceğini söyledi.İyot Eksikliği ve tiroid bulgularıİyot eksikliği, tiroid bezinde guatr, tiroid hormonlarının yeteri kadar üretilememesi (hipotiroidi) ve tiroid bezinin çok çalışması (hipertiroidi) gibi sorunlara neden olmaktadır. Hipotiroidinin yaygın belirtileri arasında halsizlik, yorgunluk, konsantrasyon güçlüğü, kabızlık, çabuk üşüme ve soğuğa tahammülsüzlük, saçlarda dökülme/seyrekleşme, tırnakların güçsüzleşmesi ve terlemede azalma, vücutta (özellikle yüzde) şişkinlik, su tutulması, kilo artışı görülür. Tiroid bezinin çok çalışması durumunda oluşan hipertiroidi hastalığı ülkemizde yaygın olarak görülmektedir. Kadınlarda erkeklere göre çok daha fazla görülen bu durumda tiroid bezlerinde nodül oluşumu da görülebilmektedir. Prof. Dr. Hakan Terekeci iyot eksikliğine bağlı oluşan hipertiroidinin belirtileri hakkında şunları söyledi: “Genellikle sıcağa karşı tahammülsüzlük, sinirlilik hali, çarpıntı, uykusuzluk, göz küresinin belirginleşmesi olarak da bilinen egzoftalmi, tiroid bezlerinde büyüme’’ gibi şikayetleri hipertiroidi hastalarından sıkça görüyoruz. Hipertiroidi ayrıca saçlarda incelme ve dökülme, ciltte incelme veya nemlilik artışı, ellerde titreme, ishal, kilo kaybı ve adet düzensizliği gibi çeşitli sorunlara da neden olabiliyor.” Buna benzer durumların görülmesi halinde mutlaka iyot eksikliğinden ve hipertiroidi hastalığından şüphelenilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Hakan Terekeci, kandaki tiroid hormon düzeyleri ile veya basit bir muayene ile tiroid bezinin doğru çalışıp çalışmadığına bakılabildiğini söyledi.İyot Eksikliğini Önlemek İçin Ne Yapılmalıdır?Medicana Kadıköy Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı ve Fitoterapist Prof. Dr. Hakan Terekeci, “İyot eksikliğinin önlenmesi için beslenmeye dikkat edilmesi gereklidir.” dedi. Prof. Dr. Hakan Terekeci konuyla ilgili şunları söyledi: “Brokoli, turp, şalgam, kara lahana, ıspanak, soya fasulyesi, karnabahar gibi besinleri iyot eksikliği olan bireyler kullanmamalıdır. Bu gıdalar tiroid bezinde iyotun tutulmasını zorlaştırmakta ve Guatr hastalığına neden olmaktadır. İyot eksikliği nedeniyle yaşanan sağlık sorunlarının önüne geçebilmek için normal tuzlar iyotlu tuza çevrilmiştir. Yemeklerde ve masada kullanılan tuzu iyotlu tuzla değiştirmek günlük olarak almanız gereken iyodu fazlasıyla sağlayacaktır. Ancak fazla tuz tüketimi diğer sağlık sorunlarına da neden olabileceğinden iyot içeren yiyecekleri beslenmenize ekleyebilirsiniz.Balıklar (özellikle tuzlu su balıkları) iyot bakımından oldukça zengindir ve iyot kaynağı olarak tüketilebilir. Yüksek oranda iyotlu balıklar arasında ilk sıralarda ton balığı, mezgit, soğuk su ve derin deniz balıkları gelmektedir. Karides ve diğer kabuklu deniz canlıları da iyot eksikliğini önlemek için kullanılabilir.Taze sebze ve meyve tüketimine özen gösterilmesi hipertiroidi ve iyot eksikliğini önlemektedir. Ispanak, kuru erik, soya fasulyesi, pazı, kabak, kuru fasulye ve sarımsak gibi sebzelerin iyot oranı yüksektir.Meyveler genellikle iyi bir iyot kaynağı olmamakla beraber 10-12 adet çilek günlük iyot ihtiyacının yaklaşık %15’ini sağlar.Süt ve süt ürünleri ile yumurta iyot bakımından zengindir. Bir kase yoğurt günlük iyot ihtiyacının yaklaşık %60’ını, 1 bardak süt %40’ını, 1 yumurta %20’sini karşılamaktadır.Deniz yosunu, en iyi doğal iyot kaynaklarından biridir. Bununla birlikte miktarı deniz yosununun türüne, büyüdüğü bölgeye ve hazırlanışına göre önemli ölçüde değişebilir.Beş yaşından küçük çocuklarda ve bebeklerde günde 90 mcg iyot yeterliyken, 6-12 yaş arasında 120 mcg, 12 yaş üzerinde ise 150 mcg iyot tüketilmesi önerilmektedir. Hamilelik döneminde ise normale göre iki kat iyot ihtiyacı mevcut olduğu için çoğu durumda iyot içeren mineral ilaç takviyeleri de kullanılabilmektedir. Eksiklik durumunda erişkinlerde günlük alınması gereken miktar 300 mcg dir. İyot eksikliği belirtilerinin görülmesi durumunda mutlaka hekime danışılmalıdır.
