Histerik ne demek? Histerik kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir?
Histerik kişilik bozukluğu (Histrionik Kişilik Bozukluğu), kişinin sürekli ilgi ve onay arayışı içinde olmasıyla karakterizedir. Bu kişiler genellikle dikkat çekmek için abartılı duygular sergiler ve dramatik davranışlarda bulunurlar. İlişkilerinde yüzeysel olabilirler ve tanımadıkları kişilerle bile aşırı samimi davranabilirler. Görünüşlerine çok önem verir, dikkat çekmek için dış görünüşlerini kullanabilirler. Duyguları hızla değişebilir ve genellikle başkalarının etkisine kolayca kapılırlar. Genellikle ilişkilerinin samimiyet düzeyini abartırlar ve sürekli onay beklerler. Bu bozukluk, bireyin sosyal ve mesleki yaşamında ciddi sorunlara yol açabilir.
Histerik ne demek?
Histerik kelimesi, günlük dilde sıklıkla "aşırı tepkisel" veya "duygularını kontrol edemeyen kişi" anlamında kullanılır. Ancak klinik anlamda bu terim, aslında histrionik kişilik bozukluğu adı verilen bir psikiyatrik durumu tanımlamak için kullanılır. Histerik davranış, dramatik, abartılı ve dikkat çekme odaklı bir duygu ve davranış biçimini ifade eder. Kişi genellikle çevresinden sürekli onay alma ihtiyacındadır ve duygusal tepkileri abartılı olabilir. Halk arasında ‘histerik’ olarak kullanılsa da tıbbi literatüre göre "histrionik kişilik bozukluğu" terimi daha doğrudur.
Histerik kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir?
Histrionik kişilik bozukluğuna sahip bireylerde belirgin bazı psikolojik belirtiler gözlemlenir. En yaygın belirtiler arasında sürekli ilgi arayışı, başkalarının onayına duyulan yoğun ihtiyaç, fiziksel çekiciliği kullanarak dikkat çekme çabası, abartılı duygusal tepkiler ve yüzeysel ilişkiler yer alır. Bu bireyler genellikle duygularını hızlıca ifade ederler ancak bu ifadeler genellikle tutarsız veya yüzeyseldir. Ayrıca kolay etkilenebilirlik, manipülatif davranışlar ve sık değişen duygudurumları da görülebilir. Eleştiriye karşı hassasiyet ve reddedilme korkusu da belirgindir.
Histerik davranmak ne demek?
Histerik davranış, kişinin duygusal olarak istikrarsız, aşırı dramatik ve dikkat çekici şekilde hareket etmesi anlamına gelir. Bu bireyler sosyal ortamlarda fazlasıyla teatral olabilir, aşırı derecede fiziksel görünümüne önem verebilir ve başkalarının ilgisini çekmek için abartılı ifadeler kullanabilir. Kimi zaman kolayca ağlamak, ani öfke patlamaları yaşamak veya fiziksel yakınlıkla sınırları zorlamak da histerik davranış örneklerindendir. Bu tür davranışlar genellikle bilinçsizce yapılır ve kişinin kendi kimlik algısı ile başkalarının onayı arasında sıkışıp kalmasından kaynaklanır.
Histerik kişilik bozukluğu neden olur?
Histrioni kişilik bozukluğunun oluşumunda genetik, çevresel ve psikodinamik faktörlerin birleşimi rol oynar. Yapılan bazı çalışmalar, kişilik bozukluklarında kalıtımsal eğilimlerin etkili olduğunu gösterirken, özellikle çocukluk döneminde yaşanan ebeveyn ilgisizliği, dengesiz disiplin uygulamaları veya aşırı övgüye maruz kalma gibi deneyimlerin bu bozukluğu tetikleyebileceği belirtiliyor. Ayrıca ailede duyguların sıkça dramatize edilmesi, çocuğun dikkat çekme davranışlarını bir savunma mekanizması olarak geliştirmesine neden olabilir. Bazı psikanalitik teorilere göre ise bu bozukluk, bastırılmış duyguların dışavurum biçimidir.
Histerik kişilik bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Histrionik kişilik bozukluğu, uzun süreli psikoterapi ile tedavi edilebilir. En etkili yöntemlerden biri bilişsel davranışçı terapi (CBT) olup, bireyin gerçekçi düşünce kalıpları geliştirmesine ve abartılı davranışlarını tanımlayıp değiştirmesine yardımcı olur. Psikodinamik terapi de geçmişte yaşanan olayların bugünkü davranışlarla bağlantısını kurmada etkili olabilir. Bazı durumlarda, özellikle eşlik eden depresyon veya anksiyete gibi rahatsızlıklar varsa, antidepresan veya anksiyolitik ilaçlar da destekleyici olarak reçete edilebilir. Ancak tek başına ilaç tedavisi genellikle yeterli değildir; uzun vadeli terapi süreci gerekir.
Psikoterapi
En etkili yöntem bireysel terapidir.
Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT)
Düşünce kalıplarını fark etmeyi ve daha işlevsel tepkiler geliştirmeyi öğretir.
Psikodinamik Terapi
Çocukluk travmaları ve ilişkisel örüntüler üzerine çalışılır.
Şema terapisi
Kişinin olumsuz kendilik inançlarını ve ihtiyaçlarını tanımlamasına yardımcı olur.
Grup terapisi
Diğer bireylerle etkileşim kurarak davranışların yansıtılması ve farkındalık geliştirilmesi sağlanır.
İlaç tedavisi
HPD için spesifik bir ilaç yoktur; ancak eşlik eden depresyon, anksiyete gibi durumlar için antidepresan veya anksiyolitik ilaçlar kullanılabilir.
Histerik hareketler nelerdir?
Histerik hareketler, kişinin sosyal ortamlarda dikkat çekmek amacıyla sergilediği abartılı, teatral ve genellikle uygunsuz davranışları kapsar. Bunlar arasında aşırı jest ve mimik kullanımı, yüksek sesle konuşmak, dramatik gözyaşları, flörtöz davranışlar ve fiziksel teması abartma gibi tepkiler yer alabilir. Bu tür hareketler genellikle spontane değildir, fakat kişi bu davranışların manipülatif olduğunun farkında olmayabilir. Temel amaç ilgi toplamak ve sevilme ihtiyacını karşılamaktır. Bu davranışlar, kişi farkında olmadan ilişkilerinde mesafe yaratabilir.
Histrionik kişilik bozukluğu tedavi edilmezse ne olur?
Tedavi edilmeyen histrionik kişilik bozukluğu zamanla ciddi sosyal, mesleki ve kişisel sorunlara yol açabilir. Kişi sağlıklı ilişkiler kurmakta zorlanır, duygusal krizlere yatkın hale gelir ve sıklıkla reddedilme veya yalnız kalma korkusu yaşar. İş yaşamında tutarsızlık, arkadaşlık ilişkilerinde güvensizlik ve partnerlerle olan ilişkilerde bağımlılık veya manipülasyon görülebilir. Ayrıca tedavi edilmezse bu bozukluk depresyon, anksiyete, madde bağımlılığı gibi eşlik eden psikiyatrik rahatsızlıkların gelişme riskini artırabilir. Dolayısıyla erken tanı ve terapiye yönlendirme büyük önem taşır.
