Majör depresyonun belirtileri nelerdir? Majör depresyon atağı ne kadar sürer?
Majör depresyonun en belirgin belirtileri arasında; depresif ruh hali, ilgi kaybı ya da keyif alamama, günlük işlevlerde azalma ve isteksizlik, diyet yapmadan kilo kaybı veya alımı, aşırı uyku ya da uykusuzluk, huzursuzluk, yerinde duramama, yorgunluk, halsizlik, kendini değersiz ya da suçlu hissetme konsantrasyon güçlüğü görülür.
Depresyon, yalnızca sıkıntı hali değildir. Belirtilerin süresi ve bireyin sosyal, mesleki ve insani ilişkilerinin ne ölçüde etkilendiği önemlidir. Her belirti herkeste görülmeyebilir. Ancak belirtiler işlev kaybına yol açıyorsa bu durum ciddiye alınmalıdır. Unutulmamalıdır ki depresyonun da dereceleri vardır. Hafif belirtilerle başlayan süreç, zamanla majör depresyona dönüşebilir. Majör depresyon atağı depresyon haftalar, aylar hatta yıllar sürebilir. Uygun tedavi süreci, depresyonun yeniden ortaya çıkmasını da önleyebilir.
Majör depresyon nedir?
Tıbbi adıyla majör depresif bozukluk, kişinin depresif bir ruh hali yaşadığı, günlük aktivitelere karşı ilgi veya zevk kaybı hissettiği ve uyku, yeme, enerji, konsantrasyon ya da özdeğer gibi alanlarda çok sayıda belirti gösterdiği bir ruh sağlığı durumudur. Bu belirtilerin tanı konulabilmesi için en az iki hafta boyunca devam etmesi gerekir; ancak bu süre genellikle daha uzundur—aylar hatta yıllar sürebilir. Kadınlarda görülme riski erkeklere oranla yaklaşık iki kat daha fazladır. Ergenlik dönemi, adet döngüsü, gebelik, düşük ve menopoz gibi hormonal değişiklikler bu riski artırabilir.
Majör depresif bozukluğun birkaç alt türü vardır. Bunlardan bazıları:
- Mevsimsel duygudurum bozukluğu (mevsimsel depresyon)
- Doğum öncesi depresyon ve doğum sonrası depresyon
- Atipik depresyon
Majör depresyon yaşayan bireylerde genellikle başka ruh sağlığı sorunları da görülür. Bunlar şunlar olabilir:
- Madde kullanım bozukluğu
- Panik atak
- Sosyal anksiyete bozukluğu
- Obsesif kompulsif bozukluk
Majör depresyonun belirtileri nelerdir?
Belirtiler hafif düzeyden şiddetliye kadar değişkenlik gösterebilir; ancak genellikle en az iki hafta boyunca sürer. Yaygın semptomlar arasında şunlar yer alır:
- Belirgin depresif ya da sinirli ruh hali (çocuk ve ergenlerde sinirlilik ön planda olabilir)
- Yoğun üzüntü, boşluk hissi ya da umutsuzluk
- Önceden zevk alınan aktivitelerden keyif alamama
- İştah değişikliği, ani kilo alımı ya da kaybı
- Konuşma ve hareketlerde yavaşlama, bilişsel işlevlerde azalma
- Uyku problemleri (uykusuzluk ya da aşırı uyuma)
- Enerji düşüklüğü ve sürekli yorgunluk
- Kendini değersiz veya aşırı suçlu hissetme
- Konsantrasyon güçlüğü
- Ölüm düşünceleri, intihar planları veya girişimleri
Majör depresyonun şiddetli evrelerinde düşünceler gerçeklikten kopabilir. Bu durumda kişi, sanrılar (gerçek dışı inançlar) veya halüsinasyonlar (gerçek dışı algılar) gibi psikotik belirtiler gösterebilir.
Majör depresyon tedavisi nasıl olur?
Majör depresif bozukluk ciddi ama tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tedavi, depresyonun şiddetine ve kişinin veya hekimin tercihine göre belirlenir. Genellikle tedavi, ilaç ve/veya konuşma terapisi (psikoterapi) içerir. Araştırmalar, bu iki yöntemin birlikte uygulanmasının, tek başına uygulandığında olduğundan daha etkili olduğunu göstermektedir.
İlaçlar
Antidepresanlar depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Beyindeki kimyasalların dengesini sağlayarak semptomların hafiflemesine yardımcı olur. Bazen bu ilaçların etkisini artırmak için farklı ilaçlar da eklenebilir.
Yaygın olarak kullanılan antidepresan grupları:
- Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI)
- Serotonin ve norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRI)
İlaç tedavisinin etkili olmaya başlaması genellikle dört ila altı hafta sürer. Doğru ilacı ve dozu bulmak için birkaç deneme gerekebilir. En iyi etki için uygun dozun belirlenmesi ve sabırlı olunması önemlidir. İlacınızı doktorunuzun önerdiği şekilde kullanmaya devam edin; kendi kendinize bırakmayın ya da doz değiştirmeyin. Yan etki yaşarsanız veya ilaç etkisiz kalırsa mutlaka hekiminizle görüşün.
Hamile olan ya da hamile kalmayı planlayan bireyler, doktorlarına danışmadan antidepresan tedavisini kesmemelidir.
Konuşma terapisi
Konuşma terapisi, kişinin duygu ve düşüncelerini ifade etmesine ve bunlarla baş etmeyi öğrenmesine yardımcı olur. Terapinin bazı türleri şunlardır:
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Negatif düşünce kalıplarını tanımayı ve değiştirmeyi öğretir.
Psikoterapi
Duyguların ve düşüncelerin kökenini anlamaya yardımcı olur.
Grup terapisi
Benzer sorunları yaşayan bireylerle deneyim paylaşımını sağlar.
Diğer tedavi yöntemleri
Elektrokonvülsif Terapi (EKT)
Diğer yöntemlere yanıt vermeyen ciddi depresyon ve intihar düşüncelerinde etkili olabilir.
Transkranial Manyetik Stimülasyon (TMS)
İlaçlara yanıt alınamayan durumlarda uygulanabilir.
Majör depresyona ne iyi gelir?
Bazı yaşam tarzı değişiklikleri belirtilerin hafiflemesine yardımcı olabilir:
Hayatı sadeleştirin
Yükümlülüklerinizi azaltın, ulaşılabilir hedefler koyun.
İzolasyondan kaçının
Aile ve arkadaşlarla sosyal etkileşim kurmaya çalışın.
Stresle baş etme yolları geliştirin
Yoga veya meditasyon gibi yöntemleri deneyin.
Günü planlayın
Günlük işlerinizi not alın, hatırlatıcılar kullanın.
Moral bozukluğunda büyük kararlar almayın.
Günlük tutun
Duygularınızı yazmak, zihinsel rahatlama sağlayabilir.
Egzersiz yapın
Yürüyüş, bisiklet, aerobik gibi aktiviteler faydalıdır.
Majör depresyon atağı ne kadar sürer?
Tedavi olmadan depresyon haftalar, aylar hatta yıllar sürebilir. Uygun tedavi süreci, depresyonun yeniden ortaya çıkmasını da önleyebilir.
En ağır depresyon türü nedir?
Majör depresyon, depresyonun en şiddetli türüdür. Tedavi edilmezse uzun sürebilir ve daha da kötüleşebilir. Şiddetli durumlarda intihar düşünceleri veya girişimleri görülebilir.
