Endişe, stres ve kaygı uzun bir süre boyunca birikebilir. Kişinin artık normal günlük işlerini yapamayacağı veya yerine getiremeyeceği bir noktaya gelebilir. Tükenmişlik, kişinin zihinsel, fiziksel ve duygusal olarak tamamen tükenmişlik durumuna ulaşmasıdır.
Kişi mental çöküşü aşamıyorsa profesyonel tedavi gerektiren ciddi bir ruh sağlığı sorunudur. Aşırı stres ve bu stresle başa çıkmak için sağlıklı başa çıkma mekanizmalarının eksikliğinden kaynaklanır. Mental çöküşe neden olan stres miktarı kişiden kişiye değişir ve bazı kişiler bu stresle daha uzun süre başa çıkabilir. Mental çöküşe neden olan stres herhangi bir kaynaktan gelebilir ve zamanla yavaş yavaş artabilir veya aynı anda ortaya çıkabilir.
Stresle başa çıkmak ve yönetmek herkesin yaptığı bir şeydir, ancak bu her zaman sağlıklı yollarla olmaz. Bazı insanlar stresi arkadaşlarından ve ailelerinden uzaklaşarak, aşırı yemek yiyerek ya da uyuşturucu- alkol gibi son derece zararlı alışkanlıklara yönelerek aşmaya çalışabilir. Ancak olumlu başa çıkma stratejileri olmadan, yoğun stres altındaki bir kişinin çöküntü yaşaması muhtemeldir.
Mental çöküş bir kişide aşırı strese neden olan tek bir olaydan kaynaklanabilir, ancak yönetilmeyen ruh sağlığı koşulları da sıklıkla rol oynar. Altta yatan sağlık sorunları arasında depresyon, anksiyete veya travma sonrası stres bozukluğu yer alabilir.
Ruh sağlığını etkileyebilecek ve mental çöküşe yol açabilecek diğer faktörler şunlardır:
Mental yorgunluğun tanısını koyabilmek için doktorunuz yaşam tarzınız, sağlık durumunuz ve ilaçlarınız hakkında sorular soracaktır. Ayrıca fizik muayene de yapacaktır. Kanınızdaki ve idrarınızdaki belirli seviyeleri kontrol etmek için bazı laboratuvar testleri isteyebilir.
Mental yorgunluğa bazı vitamin eksiklikleri sebep olabilir. Beyninizin daha iyi çalışmasını sağlamak için aşağıdaki vitaminleri günlük besininize ekleyebilirsiniz:
Adrenalin, noradrenalin ve dopamin gibi maddelerin üretimini düzenler ve beyin sağlığı için çok önemlidir. Eksikliği; yorgunluk, kas zayıflığı, saç dökülmesi, sırt ve kemik ağrıları, ciltte geç iyileşme ve ruh hali değişiklikleri gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Yumurta, somon ve alabalık gibi yağlı balıklar, mantar, esmer pirinç gibi zenginleştirilmiş gıdalar, keçi peyniri ve glütensiz yulaf D vitamini içerir.
B vitamini eksikliği depresyon, kaygı ve ruh halinde dalgalanmalara neden olabilir. Bu vitaminler, sinir ve dolaşım sistemi sağlığı için gereklidir. Özellikle B12 ve folat (B9), ruh halini düzenlemekte önemli rol oynar. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller (mercimek, nohut), bezelye ve turunçgiller B vitamini içerir.
Magnezyum eksikliği; huzursuzluk, kaygı, sinirlilik, kafa karışıklığı, uykusuzluk, baş ağrısı ve hatta depresyon gibi belirtileri artırabilir. Kabak çekirdeği, yüzde 72 ve üzeri bitter çikolata, badem magnezyum içerir. Bu besinler stresi azaltmaya da yardımcı olur.
Omega-3 yağ asitleri, beyin sağlığı, zihinsel netlik ve ruh halinin dengede olması için gereklidir. Eksikliği; yorgunluk, unutkanlık, kuru cilt, kalp problemleri ve ruh hali değişimlerine neden olur. Somon ve morina gibi yağlı balıklar, keten tohumu ve cevizde omega 3 bulunur.
Probiyotikler, sindirimi düzenleyen, stresle baş etmeyi kolaylaştıran ve duygusal dengeyi destekleyen faydalı bakteri ve mayalardır. Eksiklikleri genellikle fark edilmez ama ruh halini olumsuz etkileyebilir. Yoğurt, kefir, lahana turşusu ve diğer fermente yiyecekler probiyotik açısından zengindir.