Arı sokması nedir? Arı sokunca ne yapmalı?

Arı sokmaları, bir arının bir kişiyi tehdit olarak algılamasıyla derisini iğnesiyle delmesiyle oluşan küçük yaralardır. Bunlar böcek ısırıklarından farklıdır ve kişinin vücuduna zehir enjekte edilmesini içerir. Apitoksin olarak bilinen zehir, enzimler, amino asitler (histaminler dahil) ve peptitlerden oluşur. Melittin amino asidi, ağırlık olarak zehrin neredeyse yarısını oluşturur ve arı sokmasında ani ağrının birincil nedenidir. Histaminler yaklaşık %9'unu oluşturur ve ilk ağrıyı takip eden uzun vadeli şişlik ve kaşıntıya neden olur.

Arı sokması nedir?

Arı sokması, arının savunma amaçlı olarak, bir kişinin derisine dikenli bir iğneyi saplaması durumudur. İğne, zehir salgılar. Zehirde, sokma bölgesinde ağrıya ve şişmeye neden olan proteinler bulunur. En yaygın arı sokmaları bal arıları, yaban arıları ve eşek arılarından kaynaklanır ve insanların çoğunluğu için sağlık açısından risk oluşturmaz. Çoğu arı sokabilirken, bazı türler iğnesizdir ve kendilerini ısırarak savunurlar. Düz iğnelerle, yaban arıları ve eşek arıları birden fazla kez sokabilir; dikenli iğnelerle, bal arıları yalnızca bir kez sokabilir. Erkek arıların iğneleri yoktur. Dişi arılar, işçi arılar ve kraliçeler, sokabilen tek arılardır

Arı sokunca ne olur?

Bal arısı sokması genellikle tehlikeli olmasa da, bazı kişiler arının zehrine karşı alerjik olabilir ve mide bulantısı, bayılma ve aşırı durumlarda yaşamı tehdit eden ciddi yan etkiler yaşayabilirler.

Arı sokmasında alerjik reaksiyon belirtileri nelerdir?

Arının soktuğu yerde biraz kızarıklık, ağrı ve şişlik oluşması normaldir. Bu birkaç saat içinde geçer. Alerjik kişilerde reaksiyon daha kötü olabilir ve daha uzun sürebilir. Hafif alerjik reaksiyon, sokulduktan birkaç dakika sonra kızarıklık, şişme, kaşıntı ve ağrıya neden olur. Daha ciddi reaksiyonlar arasında vücutta şişme ve kaşıntı, baygınlık hissi, terleme, baş ağrısı, mide krampları veya kusma, göğüste sıkışma veya boğazın şişmesiyle birlikte boğulma hissi ve aşırı durumlarda anafilaksi adı verilen ciddi bir reaksiyon yer alır. Arı zehrine karşı şiddetli alerjisi olduğu bilinen kişilerde; kalp ve göğüs şikayetleri olan yaşlı kişilerde veya birden fazla arı sokması geçirenlerde yaşamı tehdit eden reaksiyonların görülme olasılığı daha yüksektir.

Arı sokunca ne yapmalı?

Arı, eşek arısı veya yaban arısı sokmalarından sonra yapılması gerekenlerden bazıları şunlar olabilir:

Sakin olun

Çoğu arı genellikle sadece bir kez soksa da, eşek arıları ve yaban arıları tekrar sokabilir. Eğer sokulursanız, daha fazla saldırıya maruz kalmamak için sakin bir şekilde bölgeden uzaklaşın.

İğneyi çıkarın

İğne cildinizde kalırsa, tırnağınızla veya bir parça gazlı bezle üzerinden kazıyarak çıkarın. İğneyi sıkarak çıkarmaya çalışmayın, çünkü sıkmak cildinize daha fazla zehir salınmasına neden olabilir.

Sokulan yeri sabun ve suyla yıkayın

Sokulan bölgeyi sabunlu suyla yıkayın ve şişliği azaltmak için soğuk kompres uygulayın. Ancak şişlik yüzünüz veya boynunuz gibi vücudunuzun diğer bölgelerine yayılırsa, alerjik reaksiyon geçirme riskine karşı hemen acil servise gidin. Alerjik reaksiyonun diğer belirtileri arasında nefes alma zorluğu, mide bulantısı, kurdeşen veya baş dönmesi bulunur.

Ağrı kesici kullanın

Arı, eşek arısı ve yaban arısı sokmaları ağrılıdır. Asetaminofen veya ibuprofen gibi ağrı kesiciler ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. 

Çoğu insan arı sokmalarına karşı ciddi reaksiyonlar yaşamasa da, daha ciddi semptomlar geliştirmeleri durumunda gözlem altında tutulması önemlidir. Alerjik reaksiyon belirtileri fark ederseniz veya siz veya tanıdığınız biri birden fazla kez sokulduysa, özellikle de çocuksa vakit kaybetmeden tıbbi yardım alın.

Arı sokmasına ne iyi gelir?

Arı sokmasının ardından sokulan bölgenin sabun veya suyla temizlenmesi gerekir, bu enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olur.  Ardından soğuk kompres uygulamak şişlik ve ağrıyı azaltabilir. Sokulan bölgenin kol ya da bacak olması durumunda yükseğe koyulması ağrı ve şişliğin azaltılmasında fayda sağlayabilir. Ayrıca karbonatlı su, elma sirkesi, aloa vera ve bal sürmek gibi doğal yöntemler yine şişlik ve kaşıntıyı hafifletir.

Arı sokmasında iğne çıkarılmalı mı?

Zehrin yayılmasını engellemek ve alerjik reaksiyon riskini önlemek için en kısa sürede arının iğnesinin çıkarılması gerekir.

Arı sokması kaç saat tehlikelidir?

Alerjik reaksiyondan şüpheleniliyorsa tıbbi yardım almak önemlidir. Semptomlar sokmadan hemen sonra veya 30 dakika sonra başlayabilir ve saatlerce sürebilir. Semptomlar arasında döküntü, kaşıntı, nefes alma zorluğu, şişmiş dil, yutma zorluğu bulunur.

Arı sokmasının insana faydası var mıdır?

Arı zehrinin anti-inflamatuar, antikanser, nöroprotektif, ağrı kesici ve antimikrobiyal etkiler de dahil olmak üzere birden fazla terapötik etkisi olduğu bazı araştırmalarda gösterilmiştir. Özellikle bal arısı zehri, artritle mücadelede ve eklem ağrısı ve iltihabını hafifletmede kullanımıyla en iyi bilinenidir.

Hangi arı türleri sokar?

Arıların çoğu insanlara zarar vermez, sadece dişi arılar sokabilir. Arılar genellikle sadece kışkırtıldıklarında veya kovanlarının tehdit altında olduğunu hissettiklerinde sokarlar ve diğer arıları kovanlarını savunmaya çeken bir feromon salgılarlar. Sokma potansiyeli olan arı türleri şunlardır:

• Bal arıları
• Eşek arıları 
• Yaban arıları 
• Hornetler
• Afrika bal arıları (katil arılar olarak da bilinir)

Arı sokması zehirlenme belirtileri nelerdir?

Arı sokması nedeniyle yaşanabilecek zehirlenme belirtileri arasında; sokulan bölgede yoğun şişlik, kızarıklık ve ağrı yer alır. Belirtilerin ortaya çıkması genellikle sokmadan hemen sonra başlar ve birkaç saat sonra en üst seviyeye çıkar. Bazı insanlarda arı sokmasının daha ciddi semptompaları olabilir.

Arı sokması zehirlenme belirtileri şöyle sıralanabilir;

• Nefes darlığı 
• Boğazda, dudakta veya yüzde şişme
• Baş dönmesi veya bayılma 
• Nabızda hızlanma ya da zayıflama gibi değişiklikler
• Mide bulantısı, kusma veya ishal
• Ciltte döküntü veya kurdeşen (ürtiker)
• Bilinç bulanıklığı veya bilinç kaybı

Arı sokmasından korunma yöntemleri nelerdir?

Arı sokmalarını önlemek için aşağıdaki basit önlemler yeterli olacaktır:

Sakin olun ve yavaş hareket edin

Ani hareketler arıları ürkütüp saldırganlaştırabilir.

Arıların yoğun olduğu yerlerden uzak durun

Arıların yoğun olarak bulunabileceği çiçekli bitkilerden, bahçelerden ve olgun meyveli ağaçlardan mümkün olduğunca uzak durulmalı

Nötr renkler giyin

Parlak renkler ve çiçek desenli giysiler arıları çekebilir. Koyu renkler arıları kızdırabilir.

Güçlü kokulardan kaçının

Parfüm, kokulu sabun ve güneş kremi gibi güçlü kokuları olan ürünleri kullanmayın.

Yiyecek ve içecekleri kapalı tutun

Açık havada yemek yerken yiyecek ve içecekleri örtün. Bazı arılar yiyecek kokusuna, özellikle şekerli içeceklere ve tatlılara çekilir.

Bahar aylarında dikkatli olun

Arılar baharın ilk zamanlarında bulutlu, karanlık ve yağmurlu havalarda daha saldırgan olurlar.