Çocuklarda gelişim bozukluğu nedir? Gelişim bozukluğu belirtileri nelerdir?
Çocuklarda gelişimsel bozukluklar, gelişmekte olan sinir sistemi bozukluklarından kaynaklanan işlevsel kısıtlamalardır. Bu kısıtlamalar, bebeklik veya çocukluk döneminde gelişimsel dönüm noktalarına ulaşmada gecikmeler veya biliş, motor performans, görme, işitme, konuşma ve davranış gibi bir veya daha fazla alanda işlev eksikliği olarak ortaya çıkar.
Çocuklarda gelişim bozukluğu nedir?
Gelişim bozukluğu, çocuğun fiziksel, bilişsel, dil veya davranışsal gelişimini etkiler. Günlük işlevleri etkileyebilir ve genellikle kişinin yaşamı boyunca devam eder. Gelişimsel bozukluklar, görme gibi fiziksel yetenekleri ve öğrenme gibi zihinsel yetenekleri etkileyebilir. Bu durumların çoğu, vücudun birden fazla bölümünü veya sistemini etkileyebilir ve bu durum, bireyin fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişimini olumsuz etkileyebilir.
En yaygın gelişimsel bozukluk zihinsel engelliliktir. Serebral palsi, otizm spektrum bozukluğunun ardından ikinci en yaygın gelişimsel engeldir. Diğer gelişimsel bozuklukları arasında şunlar yer alabilir:
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu
- Angelman Sendromu
- Bipolar bozukluk
- Merkezi işitsel işleme bozukluğu
- Down Sendromu
- İfade edici dil bozukluğu
- Fragile X Sendromu
- İzoDisentrik 15
- Landau-Kleffner Sendromu
- Öğrenme güçlükleri
- Nöral tüp defektleri
- Fenilketonüri
- Prader-Willi Sendromu
- Nöbet bozuklukları
- Tourette Sendromu
- Travmatik beyin hasarı
- Williams Sendromu
Gelişim bozukluğu belirtileri nelerdir?
Gelişim bozuklukları çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir ve belirtiler genellikle söz konusu bozukluğa ve kişiye göre değişir. Çeşitli gelişim bozukluklarıyla ilişkili bazı yaygın belirtiler şunlardır:
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB)
Otizm Spektrum Bozukluğu, sosyal ipuçlarını anlama, sohbetleri sürdürme veya ilişki kurmada zorluklarla kendini gösterebilir. OSB'li bireylerde tekrarlayan hareketlerde bulunma veya belirli rutinleri uygulama gibi davranışlar sıklıkla görülür. Ayrıca, konuşma ve dil becerilerinin gecikmesi veya iletişim için dili kullanmada zorluklar da belirtiler arasında sayılabilir. Ayrıca ses, ışık veya dokunma gibi duyusal girdilere aşırı veya yetersiz tepki verirler.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
DEHB'li bireylerde odaklanma, talimatları takip etme veya görevleri organize etmede zorluklar görülür. Aşırı hareket, kıpırdanma veya konuşma gibi hiperaktif davranışlar sergilerler. Başkalarının sözünü keser, sırasını beklemekte zorluk çekerler veya aceleci kararlar alırlar:
Öğrenme güçlükleri
Bu tür bozukluğu olan çocuklarda okuma (disleksi), yazma (disgrafi) veya matematik (diskalkuli) zorluklar belirtiler arasında yer alır. Talimatları anlamada veya bilgileri akılda tutmada sorun yaşarlar
Zihinsel engelliler
Zihinsel engellilik, genellikle IQ testleriyle ölçülen, ortalamanın altında zihinsel işlevsellikle tanımlanır. Zekâ geriliği olanlar, iletişim, öz bakım veya sosyal beceriler gibi günlük yaşam becerilerinde zorluk yaşarlar.
Konuşma ve dil bozuklukları
Konuşmanın gelişiminde gecikme veya kelimeleri telaffuz etmede zorluklar belirtiler arasındadır. Konuşulan veya yazılan dili anlamada zorluk çekerler.
Motor bozuklukları
Denge, ince motor becerileri veya fiziksel görevleri tamamlamada zorluk gözlemlenir. Emekleme, yürüme veya diğer fiziksel yeteneklerin geliştirilmesi daha uzun zaman alır.
Sosyal iletişim bozuklukları
Bu kişiler sosyal ortamlarda dili kullanmada zorluk, örneğin şakaları, alayları veya sözel olmayan ipuçlarını anlamada zorluk çekerler.
Çocuklarda gelişim bozukluğu neden olur?
Çocuklardaki gelişimsel bozuklukların çoğu doğumdan önce başlar, ancak bazıları doğumdan sonra yaralanma, enfeksiyon veya diğer faktörler nedeniyle ortaya çıkabilir.
Birçok gelişimsel bozukluğun farklı faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Yaralanma
- Enfeksiyon
- Genetik
- Yüksek düzeyde çevresel toksinlere (kurşun gibi) maruz kalma
- Hamilelikte alkol veya diğer maddelerin kullanımı
Gelişim geriliğine neden olan hastalıklar nelerdir?
Gelişim geriliği, çocuğun fiziksel, bilişsel, iletişimsel, sosyal, duygusal veya davranışsal becerilerini etkileyebilir. Bazı gelişimsel gecikmelerin tanımlanabilir bir nedeni vardır. Ancak birçok çocukta gecikmenin veya birden fazla gecikmenin nedeni net değildir. Çocuklarda gelişimsel gecikmelere birçok durum yol açabilir.
En sık görülen rahatsızlıklardan bazıları şunlardır:
Down Sendromu
21. kromozomun fazladan olmasından kaynaklanan genetik bir bozukluktur.
Fragile X Sendromu
Zihinsel engelliliğe yol açan genetik bir rahatsızlıktır.
Serebral Palsi
Kas tonusunu, hareketi ve motor becerileri etkiler.
İşitme kaybı
Konuşma ve dil gelişimini etkileyebilir.
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB)
Sosyal, iletişimsel ve davranışsal becerileri etkiler.
Çocuklarda gelişim bozukluğu için tedavi yöntemleri nelerdir?
Çocuklarda gelişim bozukluğu her zaman tamamen tedavi edilemese de, erken müdahaleler çocuğun gelişimini ve devam eden başarısını önemli ölçüde iyileştirebilir. Gelişim bozukluklarını iyileştirmeye yardımcı olan tedavi programları arasında fizik tedavi, konuşma terapisi ve davranış terapisi yer alır ve onlara en yüksek potansiyellerine ulaşmaları için ihtiyaç duydukları desteği sağlar.
