Diş apsesi, dişinizin içinde veya diş kökünüzün yanındaki diş etinizde oluşan bir enfeksiyonun neden olduğu irin dolu bir şişliktir. Diş apsesi kendi kendine iyileşmez, bu yüzden tedavi edilmeyen apseler kötüleşebilir ve yaşamı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir.
Diş apsesi, bakteriyel bir enfeksiyonun neden olduğu irin birikmesidir. Dişlerin içinde, diş etlerinde veya dişleri tutan kemikte oluşabilir. Diş apsesinin 2 tipi vardır:
Diş apsesi olarak bilinen bu durum, dişin kendi içinde meydana gelir. Bu enfeksiyon, dişin sinir uçları ölmeye başladığında gelişebilir. Bu apseler kök ucunda bulunur ve tedavi edilmezse, sonunda çevredeki ağız kemiğine yayılabilir. Bazı durumlarda, diş apsesi zamanla yavaş yavaş gelişebilir ve fark edilmeyebilir. Bu nedenle, devam eden sorunları tespit etmek için düzenli diş kontrolleri önemlidir.
Diş eti apsesi olarak da bilinen bu durum, genellikle diş eti ile diş arasında bir enfeksiyon oluştuğunda oluşur. Bakteri ve yiyecek artıkları yarada birikip iltihaplandıkça enfeksiyon daha da kötüleşir. Tedavi edilmezse, diş etinin altındaki kemiğin enfeksiyonu olan ciddi periodontal hastalığa yol açar.
Diş apsesi, aşağıdaki nedenlerle gelişen bir enfeksiyondan kaynaklanır:
Diş çürüğü varsa diş apsesi oluşabilir. Ayrıca, diş kırıldığında, çatladığında veya başka şekillerde yaralandığında da oluşabilir. Diş minesindeki açıklıklar, bakterilerin dişin merkezini (pulpa) enfekte etmesine neden olur. Enfeksiyon, dişin kökünden dişi destekleyen kemiklere yayılabilir.
Enfeksiyon, dişin içinde irin birikmesine ve doku şişmesine neden olur. Bu da diş ağrısına neden olur. Basınç hafifletilirse diş ağrısı dinebilir. Ancak enfeksiyon aktif olarak yayılmaya devam eder. Bu da daha fazla ağrıya neden olur ve dokuyu tahrip edebilir.
Diş apsesi kendiliğinden geçmez, acil müdahale gerektiren durumlardan biridir. Bu yüzden diş apsesinden kurtulmanın en iyi yolu bir diş hekimine görünmektir. Ancak, bazı evde bakım stratejileri, apseyle ilişkili rahatsızlığı geçici olarak hafifletebilir. Bunlar şunları içerebilir:
Yarım çay kaşığı tuzu 250 ml ılık suda eritin ve etkilenen bölgeye kuvvetlice çalkalayın. Bu basit tuzlu su çözeltisi, apse içindeki sıvıların çekilmesine yardımcı olarak şişliği azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir.
İltihaplı bölgenin üzerine yüzünüzde soğuk kompres uygulamak da oldukça etkili olabilir. Soğuk, rahatsızlığın bir kısmını uyuşturmakla kalmaz, aynı zamanda kan damarlarını daraltarak iltihaplanmayı da doğrudan ortadan kaldırır, böylece şişliği azaltır ve geçici bir rahatlama sağlar.
Evde uygulanabilecek tedavi yöntemlerine ek olarak, ibuprofen gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler de profesyonel tedaviye başlayana kadar diş ağrısını kontrol altına almada yardımcı olabilir.
Evde ilk bakım yöntemlerinin işe yaramadığı durumlarda en kısa sürede diş hekiminizden randevu almayı ihmal etmeyin. Diş apseleri genellikle diş hekimi tarafından tedavi edilir. Diş hekimi, iltihabı boşaltır.
Dişinizdeki bir sorun apse oluşumuna neden olduysa, kanal tedavisine ihtiyacınız olabilir veya dişiniz çekilebilir. Tedaviden sonra birkaç gün boyunca kullanmanız gereken ağrı kesiciler önerilebilir ve ayrıca antibiyotik de verilebilir.
Apse, ağızda bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanan irin kesesi anlamına gelir. Bu, dişin sinirlerinde ağrılı bir enfeksiyon veya dişin etrafındaki diş etlerinde gelişen bir enfeksiyon olabilir. Neredeyse tüm vakalarda, diş apseleri yoğun ağrı ve şişmeye neden olur ve diş acil durumu olarak kabul edilir. Zamanında tedavi edilmezse sonuçları vahimdir. Bu enfeksiyon sadece diş kaybına neden olmakla kalmaz, aynı zamanda çevredeki lenf düğümlerine, kalbe ve hatta beyne de yayılabilir. Nadir durumlarda, ihmal edilmiş bir diş apsesi ölümcül olabilir. Apse nasıl oluşmuş olursa olsun, genel sağlığınız için aşağıdaki tehlikeleri önlemek amacıyla tedavi edilmesi gerekir:
Enfeksiyon diş etlerine ve dişlerinizi yerinde tutan alttaki kemiğe yayılırsa, diş kaybı olabilir. Enfeksiyon sonunda bu destekleyici yapılara zarar verir ve dişlerde instabiliteye neden olur. Diğer durumlarda, enfeksiyon bir çürükten kaynaklandığında ve çürük alanı yayıldığında, dişin çekilmesi gerekebilir.
Tedavi edilmeyen bir diş apsesinin, üst çenenin hemen üzerinde bulunan sinüslerde enfeksiyona neden olması nadir değildir. Bu gibi durumlarda, sinüsler, enfekte üst azı dişinden gelen irin ve akıntıyla dolabilir.
Dişleriniz beyne çok yakındır. Bu nedenle, ağızdaki bir apseyi ihmal ederseniz, enfeksiyon kan damarları yoluyla beyne yayılabilir ve ciddi bir tehdit oluşturabilir. Bu durum komaya neden olabilir ve tedavi için cerrahi müdahale gerektirebilir. Menenjit gibi bakteriyel enfeksiyonlar da ciddi bir risk oluşturur.
Enfeksiyon kalbe yayılırsa bakteriyel endokardit de endişe verici olabilir. Bu da acil tıbbi müdahale gerektirir.
Ludwig anjinası, dilinizi ve boynunuzu etkileyen nadir bir enfeksiyon türüdür. Ağız yaralanması veya diş apsesi nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu durum, hava yollarını tıkayarak ölüm riskine yol açacak kadar ilerleyebilir.
Diş apsesinin belirtileri şunları içerebilir:
Ayrıca ateşiniz (38 santigrat derece veya üzeri yüksek ateş) olabilir ve genel olarak kendinizi iyi hissetmeyebilirsiniz. Yattığınızda ağrı daha da kötüleşebilir. Uyumakta zorluk çekebilirsiniz. Ağır vakalarda ağzınızı açıp yutkunmakta zorluk çekebilirsiniz. Ayrıca nefes almada da zorluk yaşayabilirsiniz.
Diş apsesinde her vaka kendine özgü olduğundan, iyileşme süreleri değişiklik gösterebilir. Diş hekimine gidip apseyi boşaltmak veya kanal tedavisi yaptırmak gibi uygun tedaviyi görürseniz, enfeksiyon muhtemelen birkaç gün ila birkaç hafta içinde ortadan kalkacaktır.
Küçük apseler bazen kendiliğinden patlayıp iyileşebilir. Ancak büyük veya iç apselerin bir diş hekimi tarafından boşaltılması gerekir. Bazı apseler klinikte doktorunuz tarafından boşaltılabilir, ancak bazı durumlarda ameliyat gerekebilir. Ayrıca antibiyotik kullanmanız da gerekebilir.
Diş apsesi sadece rahatsız edici olmakla kalmayıp aynı zamanda ağrılı ve hayati tehlike arz eden bir durum da olabilir. Kontrol edilmezse, apse patlayabilir ve ağızda kötü bir tat bırakabilir. Apse patlarsa, uygun şekilde boşaltılıp temizlendiğinden emin olmak için hemen bir diş hekimine başvurun. Diş apsesinin patlamasından sonra, tedavi için diş hekimine veya çene cerrahına gitmeden önce şunları yapabilirsiniz:
Apse patladıktan sonra irin akar. Bu nedenle ağzınızı çalkalamayı unutmayın. Bu, irin nedeniyle ağızda oluşan kötü tat ve kokuyu gidermeye yardımcı olur. Rahatsızlığı hafifletmek için ağzınızı ılık tuzlu suyla yıkayın.
Apse patladıktan sonra hafif kanama olabilir. Kanamayı önlemek veya durdurmak için temiz bir gazlı bez veya temiz bir bez parçasıyla hafifçe baskı uygulayın.
Kanama ve irin akıntısı durduysa, bölgeye dokunmaktan kaçının. Aksi takdirde, o bölgeye bakteri bulaşabilir ve bu da daha fazla komplikasyona yol açabilir.
Patlamadan sonra şiddetli ağrı oluşabilir, bu yüzden ağrı kesici alın. Diş hekimine gittiğinizde geçici bir rahatlama sağlayacaktır.
Diş apsesi tedavi edilmezse kötüleşebilir ve özellikle altta yatan sağlık sorunlarınız varsa, yaşamı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir. Diş apsesinin bazı olası komplikasyonları şunlardır:
Tedavi edilmeyen her türlü enfeksiyon yayılabilir. Bir diş hastalığını durdurmak için hiçbir şey yapılmazsa, enfeksiyon yakındaki dişlere, çeneye, boyuna ve (nadir durumlarda) beyne yayılabilir.
Üst dişlerin birçoğunun kökleri sinüs bölgesine uzandığından, bu dişlerden birinde oluşan apse ağrılı bir sinüs enfeksiyonuna yol açabilir. Ayrıca, ağız ve çevresindeki yumuşak dokular enfeksiyonun yayılmasına yatkındır ve bu durum yüz selülitinden solunum yolu komplikasyonlarına kadar çeşitli komplikasyonlara neden olabilir.
Omurilik ve beyin yakınındaki zarların iltihaplanması; enfeksiyon yayılmadan önce diş apsesine tıbbi müdahale yapılmaması menenjite neden olabilir.
Diş enfeksiyonu dişten ağız ve boğazdaki yumuşak dokulara yayılabileceği gibi, bulaşıcı bakterilerin çene kemiğine de yayılması mümkündür. Bu durumda genellikle şişlik ve hassasiyet görülür.
Septisemi, tüm kan dolaşımının enfekte olmasıdır. Vücudun bir enfeksiyona verdiği doğal tepki, fazladan kan göndererek bölgedeki antikorları artırmaktır. Diş apsesinden kaynaklanan septisemi, bir enfeksiyon kesesinin yırtılıp kana karışması ve vücutta dolaşmaya başlamasıyla ortaya çıkar. Bu, genellikle uzun süreli hastanede yatış ve damar içi antibiyotik tedavisi gerektiren, inanılmaz derecede hayati tehlike arz eden bir durumdur.
Beyin enfeksiyonu da son derece tehlikelidir ve genellikle tedavi için hastaneye yatmayı gerektirir. Diş apsesinden kaynaklanan enfeksiyon, beyne çeşitli yollarla girebilir. Beyin apsesinin tedavisi, kan-beyin bariyeri nedeniyle oldukça zor olabilir.