Kolesterol Nedir?
Kolesterol, insan hayati için esansiyel kabul edilen ve birçok hücresel fonksiyonun çalışabilmesi için gerekli olan yağ yapıda bir maddedir. Karaciğer, hücre zarının yapısında, çeşitli hormonlarda ve D vitamini içerisinde yer alan bu maddeyi doğal olarak sentezleyebilme özelliğine sahiptir. Kolesterol suda çözünmeyen bir maddedir ve dolayısıyla kan dolaşımında taşınabilmesi için lipoprotein adı verilen maddelere ihtiyaç duyar. Lipoproteinler karaciğer hücrelerinde yağ ve protein ham maddeleri kullanılarak üretilen partiküllerdir. Kolesterol taşıyıcısı olan lipoproteinler temel olarak yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) ve düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) şeklinde sınıflandırılabilir. Kan dolaşımında LDL kolesterol miktarının artması, yüksek kolesterol olarak ifade edilen durum olduğunu belirten Uzm. Dr. Hayri C. Kara, LDL’nin kan damarlarında birikerek kan akışını azalttığını ve en sonunda da kan akışını bozarak organın görevini yapamamasına neden olur. Yüksek kolesterole uygun şekilde müdahale edilmemesi halinde ileri zamanlarda kalp krizi ve inme gibi yaşamı tehdit eden durumlara zemin hazırlanabileceği için dikkatli olunması gerekir. HDL’nin ise kolesterolün kan damarlarına tutunarak kan akımını bozmasına engel olduğunu ifade etti.
Yüksek Kolesterol Belirtileri Nelerdir?
Normalden daha yüksek kolesterol değerlerine sahip olan kişilerde herhangi bir belirgin şikayet ortaya çıkmayabilir. Yüksek LDL düzeyleri , genellikle kilolu kişilerde görülmesine rağmen bazı insanlarda da genetik olarak bazı karaciğer enzimlerin eksikliğine veya pıhtılaşmaya bağlı olarak normal kilolu veya zayıf kişilerde de görülebilir. Bu durumlarda bunu ayırt edecek daha ileri bazı lab. İncelemeler yapmak ve tedaviyi buan göre düzenlemek gerekir. Bu kişiler genellikle sağlık kuruluşlarında gerçekleştirilen rutin kan tetkikleri sırasında tespit edilirler. Kolesterol yüksekliğinin sessiz bir tehlike olarak nitelendirilmesinin sebebi de budur. Yüksek kolesterolü olan çoğu kişi kendisinde bu durumun var olduğunu çeşitli komplikasyonlar gelişmeden önce fark edemez ve bu nedenle rutin kan tetkiklerinin iyi değerlendirilmesi gerekir. Kardiyovasküler problemler ile ilişkili kabul edilen LDL kolesterolün desilitre kanda 100 miligramdan daha az olması beklendiğini söyleyen Uzm. Dr. Hayri C. Kara, bu sınırın üzerindeki değerlerin kişide yüksek kolesterol varlığına işaret ediyor olabileceği nedeniyle bilinçli olunması gerektiğini belirtti. Eğer kişide hayati tehdit oluşturabilecek, diyabet, hipertansiyon veya beyin damarlarında tıkanıklık gibi hastalıklar var ise bu değerin 70 mg’den az olması gerekir.
Kolesterol Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?
Yüksek kolesterolün tedavisinde ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişikliği uygulamalarının birlikte yer alması oldukça önemlidir. İlaç tedavisine başvurulmasına kişinin kolesterol düzeyi ve kalp damar hastalıkları açısından sahip olduğu diğer risk faktörleri göz önünde bulundurularak karar verilir. Bu kapsamda kullanılan ilaçlar kolesterolün emilimi veya atılımı üzerinde değişiklik sağlayarak etki gösterir. Yüksek kolesterol tedavisinde beslenme ve egzersiz ile ilgili yapılacak yaşam tarzı değişiklikleri en az ilaç tedavisi kadar önemli konulardır. İlaç tedavisi genellikle düzenli fiziksel aktivite yapılması ve sağlıklı bir beslenme programına uyulmasına rağmen kolesterol değerlerinde beklenen düşmenin sağlanamadığı hastalarda tercih edilir. Ancak çok yüksek LDL değerlerinde en iyi diyet ve fiziksel aktivitenin bile %30 civarında bir düşüş sağlayabildiği göz önüne alınarak ilaç tedavisine başlanılmaktadır. Fazla kilolardan kurtulmak ve sağlıklı bir yaşam anlayışını benimsemek adına hekiminiz tarafından aksi belirtilmediği sürece haftanın en az 5 günü yarım saat olacak şekilde planan fiziksel aktivite yapılması önerilir. Gıdalar ile alınan yağların doğal ve sağlıklı yağlardan seçilmesi, düşük kalorili bir beslenme planına uyulması, sebze ve meyve ürünlerinin tüketimine ağırlık verilmesi ve doymuş veya trans yağlardan uzak durulması ise kolesterol yüksekliğine karşı beslenme ile ilgili yapılabilecek yaşam tarzı değişiklikleri arasında yer alır. Beslenme ve fiziksel aktivite dışında tütün kullanımı gibi damarları daraltabilen zararlı alışkanlıklardan vazgeçilmesinin de kolesterol yüksekliğine karşı atılabilecek önemli adımlar içerisinde olduğunu belirten Uzm. Dr. Hayri C. Kara, kolesterol yüksekliği tedavisinde hekim ve hastanın uyum içerisinde olmasının oldukça önemli olduğunu sözlerine ekledi.
