Süt zararlı mı faydalı mı? Laktozsuz süt zararlı mı?

Süt, inek, keçi ve koyun gibi hayvanlardan elde ettiğimiz oldukça besleyici bir sıvıdır. İnek sütü en yaygın olanıdır ve peynir, krema, tereyağı ve yoğurt gibi süt ürünlerinin üretiminde kullanılır. Süt, vücudun ihtiyaç duyduğu hemen hemen her besini içerir. Yüksek kaliteli proteinin yanı sıra çeşitli yağlar ve karbonhidratlar (ana karbonhidrat doğal şeker olan laktozdur) açısından mükemmel bir kaynaktır. Ayrıca kalsiyum, fosfor, magnezyum ve A ve B12 vitaminleri de dâhil olmak üzere değerli bir vitamin ve mineral kaynağıdır. Süt ile ilgili mevcut bilimsel kanıtların tamamı, süt ve süt ürünlerinin tüketiminin besin ihtiyaçlarını karşılamaya katkıda bulunduğunu ve yaygın kronik hastalıklara karşı koruma sağlayabileceğini desteklerken, olumsuz etkilerinin çok az olduğunu ortaya koymuştur.

Süt zararlı mı faydalı mı?

Süt, kalsiyum, protein ve D vitamini de dâhil olmak üzere birçok temel besin maddesinin iyi bir kaynağıdır. Protein oranı yüksek, yağ oranı düşük ve katkı maddeleri içermeyen pastörize süt birçok insan için sağlıklı olabilir. Pek çok kişi için inek sütü, yüksek kaliteli protein ve kemik sağlığı için gerekli kalsiyum sağlayan besleyici bir temel gıda maddesidir; ancak bazıları için sindirim sorunlarına neden olabilir ve kanser riskini artırabilir.

Yüksek besin değerleri nedeniyle süt, kazein, peynir altı suyu ve temel amino asitler sağladığı için yüksek kaliteli protein kaynağıdır. Bu, tokluk hissi verdiği ve kalsiyum ve fosfor gibi kemik sağlığı için önemli minerallerin emilimini desteklediği anlamına gelir. Kazein formundaki süt proteini ayrıca kan basıncını düşürebilir.

Peynir altı suyu proteini, lösin başta olmak üzere amino asitler açısından zengindir ve bunlar kas büyümesi ve korunması için faydalıdır. Benzer nedenlerle, yaşlıların diyetlerine süt eklemek, sarkopeni olarak bilinen zayıflığı ve kas kaybını azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, süt dengeli bir besin bileşimi sunduğu için doyurucudur ve iştahı ve yeme isteğini kontrol altına almaya yardımcı olur, bu da kilo yönetimi için faydalı olmasını sağlar.

Sütün faydalarının yanı sıra dezavantajlarının olduğunu bilmek de çok önemlidir.

Sütle ilgili sık karşılaşılan dezavantajlardan en önemlisi, birçok yetişkinin ve bazı çocukların süt şekeri olan laktoza karşı intolerans gösterebilmesidir. Bunun nedeni, laktozu parçalamak için gerekli olan enzimi (laktaz) üretememeleridir. Bu kişilerde süt tüketimi şişkinlik, aşırı gaz, kramp, ishal ve kusmaya yol açabilir. Alerji yetişkinlerde nadir, çocuklarda ise yaygındır; belirtiler arasında deri döküntüsü, şişme, solunum problemleri ve kanlı dışkı bulunur. İnek sütü tüketen bazı bebekler, mama ile beslenen veya emzirmeye devam edenlere kıyasla demir eksikliği anemisi riski altında olabilirler.

Bir diğer dezavantaj ise, büyüyen buzağıyı desteklemek için sütte bulunan hormon içeriğinin insan sağlığını olumsuz etkileyebileceğidir. Örneğin, büyüme hormonu insülin benzeri büyüme faktörü-1 (IGF-1), östrojen gibi steroid hormonlarla birlikte tümör oluşumuna yol açabilir. Yüksek IGF-1 seviyelerinin ayrıca akne adı verilen cilt rahatsızlığının potansiyel bir tetikleyicisi olduğu düşünülmektedir.

Ayrıca süt ve kanser arasındaki bağlantıyı inceleyen çok sayıda çalışmanın sonuçları da çelişkilidir. Bunun nedeni, yağsız süt ile tam yağlı süt gibi farklı süt türleri ve sütün geldiği ineğe bağlı olarak sütün kalitesindeki farklılıkların olmasından kaynaklanmasıdır. Bazı çalışmalar tam yağlı süt ile prostat kanseri arasında bir bağlantı olduğunu öne sürerken, diğerleri sütün potansiyel olarak kolon kanseri riskini azaltabileceğini öne sürmektedir.  Yaygın inanışlardan biri de, inek sütünün mukus üretimini artırdığı yönündedir, ancak bunu destekleyecek hiçbir kanıt yoktur.

Özetle, mevcut araştırmaların sonuçları, alerjiniz veya intoleransınız yoksa, çeşitli ve dengeli bir diyette aşırıya kaçmamak koşuluyla inek sütü tüketmek sağlıklı bir tercih olduğunu göstermektedir.

Laktozsuz süt zararlı mı?

Laktoz, sindirim sistemimizdeki laktozu daha kolay sindirilebilen daha basit şeker formlarına parçalar. Yeterince yüksek laktoz seviyeniz yoksa laktoz kalın bağırsağınıza ulaşana kadar sindirilmeden kalır. Kalın bağırsağınıza ulaştıktan sonra bakteriler tarafından parçalanır, ancak bu işlem gaz salınımına neden olur ve bu da şişkinlik, karın ağrısı, mide bulantısı ve ishale yol açabilir. Laktozsuz süt elde etmek için, işleme sırasında laktozun bir yüzdesi uzaklaştırılır. Süt filtrelerden geçirilir ve laktozu daha kolay sindirilebilen basit şekerlere parçalamak için süte laktaz eklenir. Bu, kalın bağırsaktaki bakterilerin laktozu sindirmesiyle ortaya çıkan olağan semptomları yaşamayacağınız anlamına gelir.

Ayrıca sütten laktoz çıkarıldığında besin içeriği hiç etkilenmez. Mükemmel bir protein kaynağı olmaya devam eder ve normal sütün tüm vitamin ve minerallerini korur. Bu yüzden laktozsuz süt zararlı değildir ve normal süte alternatif olarak herhangi bir rahatsızlık duymadan tüketilebilir.

Çocukların süt içmesi zararlı mı?

Süt, çocukların büyümesi ve gelişmesi için önemli olan besinleri sağlar. Ancak çok fazla süt zararlı olabilir. Çocuklar çok miktarda süt içtiklerinde, genellikle diğer yiyecek ve içeceklerden mahrum kalma pahasına bunu yaparlar. Başka bir deyişle, sütle "doyarlar", diğer sağlıklı seçenekleri reddederler ve dengeli bir beslenmenin faydalarından faydalanamazlar. Bu durum ne kadar uzun sürerse, genel sağlıkları için risk o kadar artar.

Çok fazla süt tüketmelerinin olası bir sonucu, demir eksikliği anemisi olarak da bilinen "süt anemisi"dir. Bir çocukta anemi gelişirse, demir takviyeleri kullanması gerekebilir. Bu sorun, süt tüketimini sınırlayarak ve çocuğunuza çeşitli demir açısından zengin yiyecekler sağlayarak önlenebilir. Yağsız sığır eti kümes hayvanları; koyu yeşil yapraklı sebzeler; baklagiller ve demirle zenginleştirilmiş tahıllar harika seçeneklerdir.

Çok fazla süt ayrıca kabızlığa da neden olabilir. Bağırsak hareketleri düzensiz ve/veya ağrılı hale gelir. Bu durum, süt tüketimini sınırlayarak ve çocuğunuza meyve, sebze, tam tahıllı ekmek ve tahıllar gibi çeşitli lif açısından zengin gıdalar sağlayarak önlenebilir. Çocuklara gün boyunca sade su içmek de önemlidir.

Süt ürünleri neden tüketilmemeli?

Süt ve süt ürünleri doymuş yağ kaynaklarıdır. Doymuş yağ kalp hastalığı, tip 2 diyabet ve Alzheimer hastalığına katkıda bulunur. Bazı çalışmalar ayrıca süt ürünlerini meme, yumurtalık ve prostat kanseri riskinin artmasıyla da ilişkilendirmiştir. 

Gece yatmadan önce süt içmenin zararları neler?

Yatmadan önce süt içmenin başlıca faydaları arasında, vücudunuzun kesintisiz ve doyurucu bir gece uykusu çekmesine yardımcı olan sağlıklı proteinler ve amino asitler yer almaktadır. Ancak yatmadan önce bir bardak süt içtikten sonra mide rahatsızlığı nedeniyle uykunuz bölündüyse, bunun anlamı sütte bulunan laktoza karşı hassasiyetiniz olmasıdır.

Laktoz, sütün içindeki bir şekerdir. Sütün hafif tatlı ve doyurucu olmasını sağlayan da budur. Eğer laktoz intoleransınız varsa, yatmadan önce bir bardak süt içmek vücudunuzda gaz, şişkinlik, kramplar ve ishal gibi sindirim sorunlarına yol açarak gece uykunuzu kaçırabilir. Eğer glikoz intoleransınız varsa, yatmadan önce bir bardak süt kan şekerinizin aniden düşmesine neden olabilir.

Süt, kilo alımını destekleyen bir madde olarak bilinir. Bir bardak süt yaklaşık 120 kalori içerir. Uyurken metabolizmanız biraz yavaşlar, bu nedenle yatmadan hemen önce tüketilen kalorileri yakmak biraz daha zordur. Bu yüzden kilo vermek isteyenlerin yatmadan önce süt içme alışkanlığını yeniden gözden geçirmeleri gerekebilir.

Ayrıca, yatmadan önce bir bardak süt içmenin karaciğer üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabileceğini bilmek önemlidir. Gece boyunca karaciğeriniz vücudunuzdan zararlı maddeleri atmak için yoğun bir şekilde çalışır. Sütün bu süreci engelleyebileceği ortaya çıkmıştır. Karaciğerinizin gece görevini kesintisiz bir şekilde yerine getirebilmesi için sütten uzak durulması gerekir.