Azelaik asit, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda doğal olarak bulunan, cilt bakımında ve dermatolojide yaygın şekilde kullanılan bir dikarboksilik asittir. Cilt üzerinde çok yönlü etkilere sahip olması nedeniyle hem doktor reçetelerinde hem de kozmetik ürünlerde sıkça tercih edilir. Akne tedavisinde gözenekleri açarak sivilce oluşumunu azaltır, aynı zamanda bakterilerin çoğalmasını engelleyerek iltihaplanmaları hafifletir. Bunun dışında melanin üretimini baskılayarak cilt tonunu eşitleme ve koyu lekelerin görünümünü azaltma özelliği bulunur. Rozasea adı verilen cilt hastalığında kızarıklığı ve damar belirginliğini azaltabilir. Bu çok yönlü etkilerinden dolayı azelaik asit; akne, rozasea, melazma ve cilt lekeleri gibi birçok farklı problem için güvenilir ve etkili bir tedavi seçeneği olarak öne çıkar. Aynı zamanda antioksidan özellikleri sayesinde serbest radikallerle savaşır, cildi dış etkenlere karşı daha dayanıklı hale getirir.
Azelaik asit nedir?
Azelaik asit, tıp literatüründe dikarboksilik asit olarak tanımlanan bir bileşiktir ve özellikle dermatolojide reçeteli krem ve jellerde sıklıkla yer alır. Kimyasal yapısı sayesinde ciltteki fazla keratini çözerek gözenekleri açar, böylece akneye neden olan tıkanıklıkları ortadan kaldırır. Bunun dışında doğal tahıllardan elde edilebilmesi ve vücutta da düşük miktarlarda bulunabilmesi nedeniyle oldukça güvenilir bir içeriktir. Yani yalnızca kozmetik bir etken madde değil, aynı zamanda tıbbi tedavilerde kullanılan bir moleküldür.
Azelaik asit ne işe yarar?
Azelaik asidin temel işlevleri arasında akne tedavisi, cilt tonu eşitleme, leke açma ve kızarıklık azaltma bulunur. Antibakteriyel özelliği sayesinde Propionibacterium acnes gibi akneye sebep olan bakterilerin çoğalmasını engeller. Aynı zamanda tirozinaz enziminin aktivitesini baskılayarak melanin üretimini azaltır, bu da hiperpigmentasyon ve melazma gibi sorunlarda etkili sonuçlar doğurur. Rozasea hastalığında damarların belirginleşmesi ve sürekli kızarıklık gibi şikâyetleri hafifletebilir. Bu çok yönlü faydaları, azelaik asidi retinol veya AHA/BHA asitleri gibi diğer popüler içeriklerin yanında daha nazik ve güvenli bir alternatif haline getirir.
Azelaik asit nasıl kullanılır?
Azelaik asit, genellikle %10 ile %20 arasındaki oranlarda krem, jel veya serum formlarında kullanılır. Cilde uygulanmadan önce yüzün temizlenmiş ve tamamen kurulanmış olması gerekir. Ürün genellikle günde 1 veya 2 kez ince bir tabaka halinde uygulanır, ancak cilt hassasiyetine bağlı olarak doktor tavsiyesiyle kullanım sıklığı azaltılabilir. Düzenli kullanımda 4 ila 8 hafta içerisinde etkiler gözlemlenmeye başlar, fakat kalıcı fayda için uzun süreli kullanım gerekebilir. Uygulama sonrası güneş kremi kullanmak çok önemlidir, çünkü azelaik asit cildin güneşe karşı hassasiyetini artırabilir.
Retinol mu azelaik asit mi?
Retinol ve azelaik asit, her ikisi de cilt bakımında kullanılan güçlü bileşenlerdir ancak etki mekanizmaları farklıdır. Retinol daha çok hücre yenilenmesini hızlandırarak kırışıklıkları ve ince çizgileri azaltmaya odaklanırken, azelaik asit daha çok akne, rozasea ve hiperpigmentasyon tedavisinde tercih edilir. Cildi çok hassas olan kişilerde retinol tahrişe yol açabileceğinden azelaik asit daha güvenli bir seçenek olabilir. Bazı dermatologlar iki ürünü dönüşümlü ya da farklı zaman dilimlerinde birlikte kullanılmasını da önerebilir.
Azelaik asit cildi beyazlatır mı?
Azelaik asit, melanin sentezini baskılayan etkisi sayesinde ciltte renk eşitsizliklerini azaltabilir ve koyu lekelerin açılmasına yardımcı olabilir. Bu durum cildin daha aydınlık ve berrak görünmesini sağlar. Ancak “cildi tamamen beyazlatma” etkisi söz konusu değildir. Daha çok mevcut lekeleri hafifletir, yeni lekelerin oluşumunu önler ve cilt tonunu eşitler. Düzenli kullanımda birkaç ay içerisinde gözle görülür bir aydınlanma sağlanabilir.
Azelaik asit neyle kullanılmaz?
Azelaik asit güçlü bir içerik olduğu için bazı maddelerle birlikte uygulandığında tahriş riski artar. Yüksek konsantrasyonda AHA ve BHA asitleri (glikolik asit, laktik asit, salisilik asit) ile aynı anda kullanılmamalıdır. Aynı şekilde retinol ile eş zamanlı uygulanması da ciltte kızarıklık, yanma ve soyulma gibi reaksiyonlara yol açabilir. C vitamini ile birlikte kullanımı da cildi zorlayabilir. Bu nedenle bu ürünlerle aynı rutinde değil, farklı zamanlarda uygulanması tavsiye edilir.
Azelaik asit nelerle kullanılır?
Azelaik asit niasinamid, hyaluronik asit ve nemlendirici içeriklerle birlikte güvenle kullanılabilir. Bu kombinasyonlar cilt bariyerini güçlendirir, tahriş riskini azaltır ve azelaik asidin etkilerini artırır. Özellikle niasinamid ile bir araya geldiğinde akne ve leke tedavisinde daha başarılı sonuçlar elde edilebilir. Güneş kremiyle kullanılması da hem cildi korur hem de azelaik asidin faydasını destekler.
Azelaik asit gündüz kullanılır mı?
Azelaik asit gündüzleri de güvenle kullanılabilir, fakat burada en önemli şart doğru güneş korumasıdır. Çünkü bu içerik cilt hücrelerinin yenilenmesini hızlandırdığı için ultraviyole ışınlarına karşı cildi daha hassas hale getirir. Eğer sabah rutinine eklenmek isteniyorsa mutlaka en az SPF 30 ya da tercihen SPF 50 faktörlü geniş spektrumlu bir güneş kremi uygulanmalıdır. Güneş koruması olmadan gündüz kullanımında, ciltte kızarıklık, tahriş veya yeni leke oluşumu görülebilir. Bu nedenle dermatologlar genellikle azelaik asidi sabahları nemlendiriciyle birlikte hafif formda kullanmayı ve ardından güçlü bir güneş koruyucu sürmeyi önerirler. Böyle uygulandığında azelaik asidin gündüz kullanımında herhangi bir sakınca bulunmaz.
Azelaik asit yazın kullanılır mı?
Azelaik asit yaz aylarında da kullanılabilen nadir aktif bileşenlerden biridir. Retinol ve bazı asitler yazın cildi aşırı hassaslaştırırken, azelaik asit daha dengeli ve güvenlidir. Ancak yine de güneş kremi olmadan yazın kullanılması risklidir. Yazın düzenli kullanımda akneleri kontrol altına alabilir, ciltteki renk eşitsizliklerini giderebilir ve yeni lekelerin oluşumunu önleyebilir.
