GGT yani Gama-glutamil transferaz testi, karaciğer ve safra kanalı rahatsızlıklarını teşhis etmek veya dışlamak için kullanılan bir kan testidir. Test, hücreleri hasardan korumaya yardımcı olan, çoğunlukla karaciğerde bulunan bir enzim olan GGT seviyelerini ölçer. Gama-glutamil transpeptidaz, GGTP, Gama-GT ve GTP olarak da isimlendirilir. Normalden yüksek GGT seviyeleri, karaciğer hasarının bir işareti olabilir. Eğer sonuçlarınız GGT seviyenizin düşük veya normal olduğunu gösteriyorsa, muhtemelen karaciğer hastalığınız yoktur.
GGT nedir?
Bir gama-glutamil transferaz (GGT) testi, kandaki GGT enziminin miktarını ölçer. GGT enzimi vücudun her yerinde bulunur, ancak esas olarak karaciğerde bulunur. Karaciğer veya safra kanalı hasar görürse, GGT kan dolaşımına sızabilir. Bu nedenle kandaki yüksek GGT seviyeleri karaciğer hastalığının veya safra kanallarındaki bir hasarın işareti olabilir. GGT testi genellikle; Karaciğer hastalığının teşhisine yardımcı olur. Karaciğer hasarının karaciğer hastalığından mı yoksa kemik rahatsızlığından mı kaynaklandığını anlamaya yarar. Safra kanallarında tıkanıklık olup olmadığını kontrol eder ve alkol kullanım bozukluğu için tarama yapmak ve izlemek için yapılır.
Alkol kullanımı GGT seviyelerini artırır. Alkol kullanım bozukluğu olan çoğu kişinin GGT seviyeleri yüksektir.
GGT kaç olmalı?
GGT için normal aralık genellikle 50 U/L'nin (litre başına birim) altındadır, ancak testi gerçekleştiren laboratuvara göre değişebilir. GGT seviyeleri, erkeklerde kadınlara göre ortalama olarak daha yüksek olduğunu bilmek önemlidir. Ayrıca bu oranlar yaşa göre değişiklik gösterebilir. Buna göre GGT normal sonuçları:
Erkekler için 7 ila 47 U/L
Kadınlar için 5 ila 25 U/L
Çocuklar için normal sonuçlar yetişkinler için olanlara benzerdir. Yeni doğmuş bir bebeğin seviyesi bir yetişkininkinden daha yüksektir.
GGT yüksekliği belirtileri
Gama Glutamil Transferaz (GGT) yüksekliği belirtileri, yüksekliğin neden olduğu hastalığa bağlı olarak farklılık gösterebilir. Gama Glutamil Transferaz (GGT) yüksekliği belirtileri şunlardır:
Halsizlik ve yorgunluk.
İştah ve kilo kaybı.
Mide bulantısı ve kusma.
Karın bölgesinde gelişen rahatsızlık veya şişkinlik.
Karaciğerin bulunduğu bölgede ağrı ve hassasiyet.
Ciltte ve göz akında sararma.
Koyu renkli idrar ve açık renkli dışkı.
El titremesi ve sinirlilik.
Yüzde ve vücutta kızarıklıklar.
Karın şişliği.
Pankreas iltihaplanması (pankreatit).
GGT yüksek olursa ne olur?
Sonuçlar normalden yüksek GGT seviyeleri gösteriyorsa, bu karaciğer hasarının bir işareti olabilir. Karaciğerdeki hasar aşağıdaki durumlardan birinden kaynaklanıyor olabilir;
Hepatit.
Siroz.
Alkol kullanım bozukluğu (AKB).
Pankreatit.
Diyabet.
Kalp yetmezliği.
Bir ilacın yan etkileri. Bazı ilaçlar bazı kişilerde karaciğer hasarına neden olabilir.
Kan alımından önce alkol almak.
Sigara içmek.
Sonuçlar karaciğer hasarına hangi durumun neden olduğunu söyleyemez, ancak ne kadar hasar olduğunu belirlenmesine yardımcı olabilir. Genellikle, GGT seviyesi ne kadar yüksekse, karaciğer hasarı o kadar fazladır.
Yüksek GGT test sonucu mutlaka tıbbi bir rahatsızlık olduğu anlamına gelmediğini bilmek önemlidir. Diğer faktörler GGT seviyelerinizi etkileyebilir. Doktorunuz sonuçlarınızı analiz ederken diğer kan testi sonuçlarınızı ve tıbbi geçmişinizi dikkate alacaktır.
GGT yüksekliğini düşürmek için ne yapmalı?
GGT seviyelerini düşürmek için, karaciğer sağlığını iyileştirmek temel hedef olmalıdır. Bunun için doğal yollarla yapılabileceklerden bazıları şunlardır:
Alkol tüketmekten kaçının.
Yağlı ve tuzlu gıdaların tüketimini sınırlayın.
Kırmızı et tüketimini mümkün olduğunca sınırlayın.
Karaciğer dostu sebze ve meyveleri tercih edin.
Hafif ve orta düzeyde egzersizlere başlayın.
Vitamin ve mineral takviyeleri alın.
Hava kirleticilerinden uzak durun.
GGT seviyelerinin yükselmesine neden olan altta yatan sağlık sorununun çözümüne odaklanın.
Hepatit, karaciğer kanseri, pankreatit, diyabet ve kolestaz gibi ciddi rahatsızlıkların tedavisine odaklanmak, GGT seviyelerini düşürmenin kritik bir adımıdır.
GGT düşüklüğü ne anlama gelir?
GGT düşüklüğü, kandaki GGT değerinin 5 U/L'den daha düşük olduğu yani normal değerlerinde altında olduğu anlamına gelir. GGT'nin düşük seviyeleri klinik açıdan önemli değildir ve herhangi bir karaciğer sorununa veya alkol bağımlılığına işaret etmez. Ancak GGT düzeyi düşük ve ALP düzeyi yüksek olan hastalarda kemik veya kas-iskelet sistemi sorunları, D vitamini eksikliği veya Paget hastalığı gibi daha ileri testlerle doğrulanması gereken başka bir sağlık sorunu da olabilir.
