Krup nedir?
Krup, çocukluk çağında, sıklıkla 6 ay ile 3 yaş arasında görülen ve solunum zorluğuyla kendini hissettiren bir üst solunum yolu hastalığıdır. İlkbahar ve sonbahar aylarında adını daha fazla duyduğumuz krup, acil teşhis ve tedavi gerektiren bir hastalıktır. Genellikle viral enfeksiyon yoluyla gelişir ancak bakteriyel ve atipik ajanlar da hastalığa neden olabilir. En basit anlatımıyla krup, üst hava yollarında şişmeye neden olur ve çocuğun rahat nefes almasını engeller. Hastalık, kendini daha çok geceleri, gırtlak ve gırtlak altı bölgeyi tutan enfeksiyon, spazm ve ‘nefes alamama’ tablosuyla hissettirir. Semptomları hafif, orta veya ağır olabilir.
Krup hastalığının belirtileri nelerdir?
Vakaların çoğunda atak öncesinde, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, hafif öksürük ve hafif ateş gibi enfeksiyon bulguları vardır. Küçük çocuklarda kaba ve kalın ses, havlama benzeri kuru öksürük, kısa sürede gelişen solunum sıkıntısı ve nefes alırken belirgin zorlanma hastalığın karakteristik belirtileridir. Büyük çocuklar öne doğru oturarak nefes almayı tercih ederler. Belirtiler ağlama ile artabilir. Hafif tablolar genellikle 3-7 günde düzelir. Ancak bazı çocuklarda ağır solunum yetmezliği ve sıkıntı olabilir. Viral krup genelde kısa süren bir hastalıktır, nadiren soluk alamama ve/veya kalp durması gibi nedenlerle ölüme yol açabilir. Semptomlar genelde iki gün içinde düzelir ama iyileşme yedi güne uzayabilir.
Krup nasıl tedavi edilir?
Teşhis, hastalığın klinik bulguları temel alınarak koyulur. Vakaların çoğu ilk müdahalenin ardından ayakta tedavi edilir. Ancak hastaların %10’unun daha ağır semptomlar yaşamaları sebebiyle hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerektiği tespit edilmiştir. %1’den daha azı ise yoğun bakım şartlarında solunum desteğine ihtiyaç duyabilir. Tedavide en önemli noktaları şöyle sıralayabiliriz;
-Kruplu çocukların olabildiğince sakin kalmaları sağlanmalıdır çünkü ağlamaları solunumu daha da güçleştirecektir.
-Hava yollarının açık tutulması ve oksijen desteği önemlidir.
-Solunan havanın soğuk ve nemli olması faydalıdır. Soğuk buhar, hava yolu sekresyonlarını ve mukozayı nemlendirir. Eğer buhar verilirken solunum sıkıntısı artarsa bu tedavi kesilmelidir.
-Mentol gibi kokulu maddeler, solunum yollarında irritasyon ve reaktiviteye neden olabileceğinden kullanılmamalıdır.
-Gerekli görülürse ilaç tedavisi olarak acil serviste kortizonlu buhar veya iğne tedavileri uygulanır.
-Sık gördüğümüz klasik krup sendromunda antibiyotik ve öksürük ilaçlarının yeri yoktur. Ancak seyrek görülen bakteriyel krup tablolarında antibiyotik tedavisi hayat kurtarıcıdır.
Krup başka hastalıkların habercisi olabilir mi?
Tekrarlayan krup ataklarında altta yatabilecek başka nedenlerin araştırılması gerekir. Bunlar alerjik nedenler, mide reflüsü gibi hastalıklar, doğuştan veya sonradan oluşabilecek solunum yollarına içerden veya dışarıdan baskı yapabilecek durumlar olabilir. Pek rastlanmayan diğer komplikasyonlar arasında bakteriyel trakeit, pnömoni ve akciğer ödemi sayılabilir.
Kruptan korunmak mümkün mü?
Grip virüsü dışında krup hastalığı etkenlerine karşı aşı yoktur. Diğer bulaşıcı solunum yolu hastalıklarında da tavsiye edildiği gibi çocuğu hasta kişilerden uzak tutmak, erken yaşta el yıkama alışkanlığı kazandırmak önemlidir.
