Akut romatizmal ateş ya da halk dilindeki adıyla kalp romatizması A grubu beta streptokok adı verilen bakterilerin neden olduğu boğaz enfeksiyonu sonrası gelişen bir romatizmal hastalıktır. Boğaz enfeksiyonundan 2-3 hafta sonra ortaya çıkar. Hastalık vücudun verdiği anormal iltihabi cevap nedeniyle bağ dokusu içeren organlarda iltihaplı hasara neden olur. Akut romatizmal ateş daha çok çocuklarda görülür. Hastalık en sık olarak eklemlerle ilişkili bulgular verir fakat kalp tutulumu da sık görüleceğini söyleyen Medicana Kadıköy Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Begüm Öztürk akut romatizmal ateş hakkında bilgi verdi.
Normal olarak bakteriyi hedef alan bağışıklık sistemi hücreleri vücudun kendi dokularını yabancı ajan veya bakteri gibi algılar. Özellikle kalp, eklemler, deri ve merkezi sinir sistemi dokuları en sık olarak hedef olur. Bağışıklık sisteminin bu reaksiyonu bu organlarda iltihaplanmaya neden olur.
Romatizmal ateş, enfeksiyon sırasında kalp kapaklarında iltihaba yol açar, iltihap tedavi edilse bile bazen yarattığı harabiyet yıllar içinde kapağın kalınlaşmasına ve sonuçta kapakta daralma veya kaçağa yol açar. En sık mitral kapak tutulur. Ancak diğer kapaklar da tutulabilir.
Kalp Romatizması Belirtileri ve Bulguları
Ateş (38 derecenin üstünde)
Eklemlerde gezici nitelikte ağrı, şişlik, kızarıklık ve sıcaklık artışı.
Kalpte büyüme, kalp kapaklarında harabiyet, kalp yetersizliği, buna bağlı halsizlik, çabuk yorulma, çarpıntı.
Deride harita gibi kaşıntısız kızarıklıklar.
Korea; Kol, bacak ve yüzde çeşitli tik gibi istemsiz hareketler. Beyinde iltihaplanma nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Hareketler özellikle gövde ve kolda daha sık olarak görülür. Kas zayıflığı ve duygusal düzensizlikler eşlik edebilir. Korea kalıcı değildir ve uykuda kaybolur. Genellikle 1-2 hafta içerisinde düzelir. Nadir olgularda belirtiler 15 haftaya kadar sürebilir.
Cilt altında özellikle kolun arka ve bacakların ön yüzünde ağrısız nodüller
Kalp Romatizması Tedavisi
Kalp romatizması tedavisi amacı, kalan A grubu streptokok bakterilerini yok etmek, iltihabı kontrol etmek ve hastalığın tekrarlamasını önlemektir. Tedavide antibiyotikler, iltihabı gidermeye yönelik ilaç tedavisi ve nörolojik belirtilere yönelik ilaç tedavisi uygulanır.
Boğazda streptokok üremesi romatizma anlamına gelmez. Sadece boğaz iltihabı iyi tedavi edilmemiş ve bu hastalığa eğilimli hastaların bir kısmı (yaklaşık%3-5) romatizma hastalığı geçirir.
Halk arasında yanlış olarak bilinen bir diğer konuda ASO değeridir. ASO yüksekliği sadece son birkaç ay içinde streptokoksik bir iltihap geçirildiğini gösterir. ASO düzeyi yüksek diye, diğer belirti ve laboratuvar bulgularına bakmadan pek çok hastaya romatizma tanısı konabilmekte ve gereksiz tedaviler verilebilmektedir.
Uzun etkili penisillin romatizmal ateşe sebep olan bakterilerin boğazda üremesini engelleyerek romatizmal ateşin tekrarlanmasını önler. Uzun etkili penisilini 3 haftada bir yaptırmak daha garantili korunma sağlar. Depo penisilin kullanma süresi sadece eklem romatizması geçirmiş veya hafif kalp romatizması geçirmiş ama kapakları tamamen düzelmiş hastalar için 20 yaşına kadardır. Kalp romatizması geçirmiş ve kapaklarda kalıcı hasar kalmış hastaların ömür boyu depo penisilin kullanması önerilmektedir.
