Kreatin kinaz veya kreatin fosfokinaz, esas olarak beyinde, iskelet kaslarında ve kalpte bulunan bir enzimdir. Bu bölgelerdeki bir hasar durumunda, hasar gören hücrelerden açığa çıkan veya sızan kreatin kinaz kanda yüksek oranda çıkabilir.
Kreatin kinaz nedir?
Kreatin kinaz (CK), eskiden kreatin fosfokinaz olarak bilinen, en fazla iskelet kası, miyokard ve beyinde bulunan hücre içi bir enzimdir; diğer iç organ dokularında daha az miktarda bulunur. Kaslarda meydana gelen herhangi bir travma veya hasar, CK'nin hücrelerden sızmasına ve daha sonra plazmada görünmesine neden olur. Bu nedenle dolaşımdaki seviyelerin artması, kas hasarının meydana geldiğinin bir göstergesidir.
Kreatin kinaz kaç olmalı?
CK seviyeleri cinsiyete, ırka, yaşa, kas kütlesine ve fiziksel aktiviteye bağlı olarak değişir. CK seviyelerini ölçmek için bir kan örneği alınır ve hücre içeren fraksiyonlara ve hücre içermeyen bir fraksiyona (serum) ayrılır. Serumdaki CK miktarı, serum litresi (L) başına enzim aktivitesi birimi (U) olarak bildirilir. Genel olarak, kadınlarda sağlıklı aralık 30 ila 145 U/L ve erkeklerde 55 ila 170 U/L'dir.
Kreatinin kinaz kaç olursa tehlikeli?
CK testi sonuçları kadın ve erkeklerde farklılık gösterir. Bu nedenle kreatin kinaz değeri 39- 308 U/L dışında ise tehlikeli olabilir.
Kreatin kinaz yüksek olursa ne olur?
Kreatin kinazın yüksek seviyesi kalp krizlerinde, kalp kası hasar gördüğünde veya iskelet kaslarına veya beyne hasar veren durumlarda görülür. Ölçülebilen üç farklı kreatin kinaz formu vardır: CK-MM (iskelet kaslarında ve kalpte bulunur), CK-MB (çoğunlukla kalpte bulunur) ve CK-BB (beyinde bulunur).
Yüksek kreatin kinaz seviyesi, özellikle CK-MB, kalp kası hücreleri öldüğünde kalp krizinden sonraki saatler içinde ortaya çıkar. Enzim seviyesi kalp krizinden sonraki ilk 18 ila 24 saat boyunca yükselmeye devam eder ve birkaç gün sonra yavaşça normale döner. Kreatin kinaz yüksekse, daha spesifik bir test (troponin) kalp krizinin varlığını doğrulamaya yardımcı olabilir.
Travma ve iskelet kasına zarar veren diğer durumlar da yüksek kreatin kinaz seviyesiyle ilişkilidir. Bazı durumlarda test, polimiyozit (kasların iltihaplanmasıyla karakterize durum) gibi kas durumlarını tespit etmek veya kas hasarının derecesini tahmin etmek için kullanılabilir. İnme ve diğer beyin hasarı formları da yüksek kreatin kinaz seviyesine neden olabilir.
Yükselmiş kreatin kinaz kalp krizi veya başka bir acil durumun habercisi olabilir. Sizde veya yanınızdaki birinde göğüs ağrısı veya basıncı, nefes alma zorluğu, aşırı terleme, hızlı kalp atışı (taşikardi) vücudun bir tarafında ani güçsüzlük veya uyuşma, kısa bir an için bile olsa kafa karışıklığı veya bilinç kaybı varsa derhal tıbbi yardım alın.
Kreatin kinaz neden yükselir?
Yükselmiş kreatin kinaz seviyeleri, kalp veya iskelet kasının tahribatı olduğunda görülür. Kreatin kinaz seviyeleri, felç gibi beyin hasarında da artabilir. Yükselme, basit bir kan testiyle tespit edilir.
Yüksek kreatin kinazının nedenleri
Kreatin kinazının yükselmesi şu durumlardan kaynaklanabilir:
Beyin hasarı.
Delirium tremens (şiddetli alkol yoksunluğu).
Dermatomiyozit , polimiyozit veya kas distrofisi gibi kas hastalıkları.
Miyokard enfarktüsü (kalp krizi).
Miyokardit (kalp duvarının orta tabakasının enfeksiyonu).
Rabdomiyoliz (kas yıkımı).
Felç.
Travma.
Kreatin kinaz yüksekliğinde hangi doktora gidilir?
CK yüksekliğinde kardiyoloji bölümüne/doktoruna başvurmak gerekir.
Kreatin kinaz nasıl düşürülür?
Yükselmiş CK, ciddi doku hasarının veya altta yatan bir hastalığın belirtisi olabilir. Öncelikle doktorunuzla sebebi tespit etmeniz ve ardından altta yatan herhangi bir durumu tedavi etmeniz önemlidir. Örneğin, yüksek CK kas travmasından kaynaklanıyorsa, dinlenmek ve kasların iyileşmesine izin vermek önemlidir. Hidrasyon ayrıca böbrek fonksiyonunu desteklemek ve atık ürünleri temizlemek için de önemlidir. Ancak, CK seviyelerini hemen ve önemli ölçüde azaltabilecek belirli müdahaleler veya çareler yoktur.
Eğer CK'nız bağışıklık sisteminizin baskıladığı bir inflamasyon sürecinden dolayı yüksekse, doktorunuzun vereceği ilaç tedavisi daha uygun olacaktır.
Kreatin kinaz seviyelerini düşürmeye yardımcı olacak bazı yöntemler vardır, bunlar arasında, beslenmede protein alımını azaltmak, günlük sıvı tüketimine ağırlık vermek, daha fazla lif tüketmek, alkol alımını sınırlandırmak, sigarayı bırakmak ve kreatin içeren takviyelerden uzak durmak ve yoğun tempolu sporlardan kaçınmak yer alır.
