Uçuk, herpes simpleks adı verilen virüsden kaynaklanan, genelde ağız çevresinde veya cinsel organlarda meydana gelen kabarcık ve iltihaplı yaralara yol açan viral bir virüstür. Virüsten bir kez enfekte olduktan sonra, yaşam boyu tekrar edebilir. Uçuk belirtileri genellikle enfeksiyondan 5-7 gün sonra bölgede; kaşıntı, ağrı, karıncalanma ve su toplanması gibi semptomlarla karakterizedir. Bu semptomlar meydana geldiğinde iyileşme sürecini hızlandıran krem ya da merhemler uçuğun ciltte yayılmasını önler ve iz bırakma riskinin önüne geçer. Ayrıca, düzenli olarak nemlendirici uygulanması ve yaraya temas edilmemesi gerekir. Uçuk izi genellikle 1-2 hafta içinde iyileşir. Uçuğun derin iz bırakması halinde lazer, kimyasal peeling gibi dermatolojik müdahaleler gerekebilir.
Uçuk izi nasıl geçer?
Uçuklar genellikle vücut direncinin düşmesi ve aşırı strese bağlı cilt üzerinde yeniden oluşum gösterirler. Bir çeşit mikrobik enfeksiyondan kaynaklı olan bu kabarcıklar cinsel temas, cinsel ilişki veya ortak eşya kullanımı ile birlikte virüs taşıyan kişiden bulaşabilir. Uçuk tedavisinde kesin bir tedavi yöntemi olmamakla birlikte tedaviler, salgının daha kolay yönetilebilir olmasına yardımcı olurken, virüsü başkalarına yayma ihtimalini ortadan kaldırır.
Uçuk iyileştikten sonra meydana izlerin zaman içinde belirginliği azalır. Özellikle dudak bölgesinde çıkan uçuk ağrılı ve görüntü itibarı ile rahatsız edicidir. Bu süreçte uçuklu bölgeye el ile temas edilmemelidir. Uçuk kuruyana kadar cildi nemli tutmak iyileşme sürecini hızlandırmaya yardımcı olur. Aynı zamanda belirtiler ortaya çıktığında bölgeye antiviral krem uygulanmalı, buz kompresi yapılmalı ve bağışıklığı destekleyen takviyeler (özellikle çinko ve C vitamini) kullanılmalıdır.
Uçuk izlerine iyi gelen diğer yöntemler şöyledir;
Zamanına müdahale
Karıncalanma veya yanma hissinin ilk belirtisinde uygun kremler virüsün çoğalmasını engelleyerek belirtileri azaltmaya yardımcı olur.
Soğuk kompres
Soğuk kompres, iltihabı azaltarak rahatlama sağlayabilir. Soğuk uygulamasını uçuk üzerinde 5 ila 10 dakika tutun. Bu, şişliği en aza indirirken ağrı ve rahatsızlığı hafifletmeye yardımcı olabilir.
Nemlendirici kullanımı
Uçuklar iyileştikten sonra çatlar ve kurur bu da, yara izi riskini artırabilir. Dolayısıyla etkilenen bölgeyi nemlendirmek için vazelin bazlı bir ürün veya E vitamin içeren kremler faydalı olabilir.
İlaçlar
Özellikle sık nüks eden vakalarda antiviral ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar uçukların belirtilerini ve süresini azaltmada etkilidirler.
Uçuk izi ne zaman geçer?
Uçuğun kendisi kadar rahatsız edici bir durum varsa o da geride baktığı izlerdir. Dudaklarda veya çevresinde oluşan bu küçük, ağrılı kabarcıklar rahatsızlığa neden olabilir ve tedavi edilmezse leke görünümlü izlere neden olabilir. Uçuk izi genellikle 1-2 hafta içinde kendiliğinden geçer. Ancak izin iyileşme süreci, kişinin cilt yapısına, uçuğun şiddetine ve uygulanan bakıma bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Özellikle kabuklu ve şiddetli uçukların iyileşme süresi birkaçı bulabilir. Bu süreçte mümkün olduğu kadar bölgeyi güneşten korumak gerekir.
Bölgede izin geçmesi için sık sık nemlendirici uygulanmalıdır. E vitamini içeren kremler veya yağlar, Aloe vera jeli gibi doğal onarıcılar faydalı olabilir. Tekrarlayan uçuk öyküsü olan kişilerde ilaçlar reçete edilebilir. Eğer iz birkaç ay geçmesine rağmen iyileşmiyorsa dermatologdan destek alınması önerilir. Hastalığı kapma halinde veya nüksü önlemek için bağışık sistemi güçlendirilmeli, alkol, stres ve yetersiz beslenme gibi durumlardan mutlaka kaçınılması gerekir.
C vitamini bakımından zengin besinler bağışıklığı güçlendirir ve uçuğun iyileşme sürecini hızlandırır. Cilt sağlığını iyileştirecek bu besinler; portakal, biber, brüksel lahanası, greyfurt ve çilek gibi C vitamini içeren besinlerdir. Uçuğa iyi gelen diğer bir vitamin ise E vitaminidir. Antioksidan içeriği ile ciltte yenilenmeyi sağlarlar. Bu besinler arasında tatlı patates, badem, ıspanak, avokado gibi çeşitli gıdalar yer alır.
Uçuk izi neden geçmez?
Eğer uçuklarınız çok büyükse, ağrılıysa veya tekrarlıyorsa, antiviral tabletler reçete edilebilir. Uçuk izlerinin iyileşme süreci bazen çok uzayabilir ya da uzun süre kalıcı olabilir.
Bunun başlıca nedenleri şunlar olabilir;
- Uçuk iyileşme sürecindeyken güneşe aşırı maruz kalmak, uçuğun leke benzeri bir görünüme bürünmesine yol açabilir.
- Bölgenin hijyenini sağlamamak, nemlendirici kullanmamak iyileşme sürecini uzatabilir.
- Uçuklu bölgeyi kaşımak, koparmak veya enfekte olması ciltte derin iz bırakabilir.
- Kullanılan hatalı krem, parfümlü ürünler ya da tahriş edici maddeler cildin yenilenme sürecini sekteye uğratabilir.
- Uçuk izi bazı ciltlerde uzun süre kalıcı olabilir. Bazı ciltlerde yara iyileşme süreci yavaş olduğundan dolayı uçuk izi koyulaşabilir.
- Geçmeyen izlerde lazer, kimyasal peeling gibi işlemler daha etkili sonuçlar sağlayabilir.
Uçuk izine hangi kremler iyi gelir?
Uçuklar genellikle 1-2 hafta içinde tedavi gerektirmeden iyileşir. Doktorunuz, iyileşme sürecini hızlandırabilecek antiviral ilaçlar reçete edebilir. Asiklovir, famsiklovir ve valasiklovir gibi antiviral kremler ya da merhemler özellikle uçuk salgınının ilk birkaç gününde kullanılabilir. Aynı zamanda uçuk bantları, semptomları azaltan kremler ve povidon-iyot gibi antiseptik merhemler de uçuk izleri tedavisinde kullanılır.
Soğuk kompres yapmak, çinko ve C vitamini tüketmekte uçuk için etkili tedavilerdir. Uçuk lezyonları kolayca bakteri ile tekrar enfekte olabilerek daha derin, geniş ve daha çok iz bırakan yaralara sebep olabilir. Bu nedenle uçuğa dokunmadan önce ve sonra ellerinizi düzenli olarak yıkayarak uygun hijyen kurallarına uyulması tavsiye edilir. Böylelikle virüsün vücudunuzun diğer bölgelerine veya diğer kişilere yayılmasının da önüne geçebilirsiniz. Uçukların önlenmesi için bardak, çatal bıçak takımı, havlu, diş fırçası, tıraş bıçağı, bez ve uçuk kremi gibi eşyalarınızı başkalarıyla asla paylaşmamaya dikkat etmek önemlidir.
