
Uçuk, herpes simpleks virüsü (HSV) genellikle dudak ve çevresinde görülen viral bir enfeksiyondur. Uçuklu bir kişiyle doğrudan fiziksel temas ile uçuk kolaylıkla yayılabilir. Vücudun her bölgesinde oluşabilen uçuk probleminin, vücuttan tamamen atılması oldukça zordur ve bu nedenle sık sık tekrar edebilir.
Uçuk; sağlık sorunları, stres, ağız bölgesinde travma ve hormonal değişiklikler nedeniyle tetiklenebilir. Temel nedeni zayıf bağışıklık olan ve genellikle kendiliğinden iyileşen uçuğun tedavisinde ilaçlar ve merhemler etkili bir seçenek olarak karşımıza çıkar.
Uçuk nedir?
Başta dudak dil ve ağız çevresi olmak üzere herpes simpleks virüsü (HSV) diş etleri, genital bölge ve parmaklar olmak üzere vücudun her bölgesini enfekte edebilir. Herpes simpleks ya da uçuk olarak bilinen bu rahatsızlık, içi sıvı dolu ağrılı kabarcıklarla kendini gösterir. Herpes simpleks enfeksiyonu, cildiniz ve mukoza yoluyla vücudunuza girdiğinde ortaya çıkar.
Uçuk neden çıkar?
Uçuk, herpes simpleks adı verilen bir virüsün yol açtığı bir rahatsızlıktır. Bir kere virüsten enfekte olduktan sonra cildinizde kalır ve kendini zaman zaman tekrar eder. Ayrıca uçuğu alevlendiren bazı tetikleyiciler vücudun çeşitli bölgelerinde sık sık uçuk oluşumuna neden olabilir.
Uçuğun nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkündür;
- Stres ve duygusal çöküntü
- Güneş ışınları
- Rüzgar ya da soğuk hava sebebiyle oluşan cilt hasarı
- Hormonal değişiklikler
- Güneş ışığına maruz kalma
- Zayıf bağışıklık sistemi
- Dudak bölgesinde travmalar
Uçuk çıkarken hangi belirtiler gösterir?
Uçuk genellikle karıncalanma hissinin yanı sıra kaşıntı ile ortaya çıkar. Ardından içi sıvı dolu, rahatsız edici kabarcık oluşumu ile kendini gösterir.
Herpes simpleks virüsünden kaynaklanan enfekte sonucu ortaya çıkan uçuk belirtileri aşağıdaki gibidir;
- Karıncalanma ve kaşıntı
- İçi sıvı dolu kabarcık oluşumu
- Halsizlik
- Ateş
- Boğaz ağrısı
- Baş ağrısı
- Şişmiş lenf düğümleri
Uçuk türleri nelerdir?
Temelde 2 tür uçuk virüsü vardır. Bunlar HSV-1 (Oral Uçuk), HSV-2 (Genital Uçuk) şeklindedir. Her ikisi de oldukça bulaşıcıdır.
Uçuk türlerini yakından inceleyecek olursak;
HSV-1 (Oral Uçuk)
HSV yakın temas sonucu yayılabilir, hatta bazen belirti göstermeseler bile küçük yaşlarda enfekte olunabilir. Genellikle ortak eşyaların kullanımı ve öpüşme yolu ile bulaşır.
HSV-2
Genellikle cinsel yolla kişileri enfekte eder. Genital bölgede meydana gelen uçuklar şiddetli ağrılara yol açabilir. Vajina, vulva veya uylukların iç kısmında oluşabilirler.
Uçuğun tanısı nasıl konur?
Uçuğun tanısı, fiziksel bir muayene ile rahatlıkla konulabilir. Aynı zamanda genellikle teşhisi doğrulama amacıyla bölgeden bir örnek alınabilir. Laboratuvar testleri, kültür çalışmaları ve kanda antikor tayinini içeren işlemler uçuğun tanısı için gerekli olabilir.
Uçuğun tedavisi nasıl olur?
HSV için bir tedavi yoktur, ancak bazı kremler ya da ilaçlar enfekte bölgedeki hasarı en aza indirebilir. Genellikle herhangi bir büyük sağlık sorununa yol açmayan HSV varlığında, virüsü kapmamak için cinsel ilişki esnasında prezervatif kullanımına özen göstermek ve enfekte olan kişilerle ortak eşya kullanmaktan kesinlikle uzak durmak gerekir. Uçuğa karşı bağışıklık sistemini güçlendirmek oldukça önemlidir. Rahatsız edici ve sık tekrarlayan uçuklarda reçete edilen ilaçlar ya da kremler uçuk oluşumunun önüne geçebilir.
Uçuk nasıl geçer?
Uçuk olan bölgeye dokunmaktan mutlaka kaçının ve kabukları kesinlikle koparmayın çünkü bu, bakterilerle ikincil enfeksiyona veya yara izine sebep olabilir. Semptomları kontrol altına almak için antiviral ilaçlar, kremler kullanılabilir. Kabarcıklara buz koymak rahatlatıcı bir seçenektir. Bazen ağrı kesiciler ağrı, karıncalanma gibi rahatsız edici durumları ortadan kaldırabilir.
Uçuk nasıl bulaşır?
Uçuk ağızda yaralar, tükürük veya cilt yüzeylerindeki virüsle temas ile bulaşır. Enfekte bölgeye temas edilmesi, ortak eşya kullanımı veya uçuğu olan kişi ile öpüşme durumunda uçuk kolayca yayılabilir. Bulaşma riski en çok aktif yaralar olduğunda gözlemlenir. Ayrıca uçuk, cinsel ilişki sırasında da bulaşabilir. Virüsle enfekte olmuş birinin genital veya anal yüzeyleri ile temas yoluyla kolaylıkla bulaşma ihtimali bulunur.
Uçuktan nasıl korunulur?
Güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olmak uçuk oluşumunun önüne geçer. Dolayısıyla yeterli ve dengeli beslenmek, yeteri kadar uyumak, egzersiz yapmak bağışıklık açısından önemlidir. Özellikle C vitamini bakımından zengin besinler bağışıklığın güçlenmesi için önem taşır. Bu açıdan C vitamini alımınızı arttırmaya özen gösterin.
Uçuktan korunmak için aşırı güneşe maruz kalmaktan kaçınmak ve uçuğu olan bireylerle temastan kaçınmak gerekir. Stres, uçuklara neden olan virüsü yeniden aktive ederek başka bir uçuk oluşumuna neden olabilir. Bu nedenle stresi azaltmak için etkili yöntemler bulmak fayda sağlar. Ayrıca dudaklarınızı soğuk ve sıcak havalardan korumaya özen gösterin. Özellikle dışarıda vakit geçirirken dudaklarınızı SPF 30 veya daha yüksek bir dudak kremiyle koruma altına alın ve dudaklarınızı bol bol nemlendirmeyi ihmal etmeyin.
Uçuk için kullanılabilecek doğal yöntemler
Uçuk olan bölgeye soğuk kompres uygulamak ağrıyı ve şişliği yatıştırabilir. Uçuğa iyi gelen doğal yöntemlerinden biri ise aloe vera jelidir. Uçuğun neden olduğu semptomları azaltarak hızlı bir şekilde iyileşmesine yardımcı olur.
Uçuklu bölgeye uygulayabileceğiniz diğer doğal tedavileri şu şekilde sıralamak mümkündür;
- Bal ve sirke
- Buz
- Sarımsak
- Süt
- Çay ağacı yağı
- Ekinezya
- Propolis
- Nane yağı
- Siyah çay
Uçuk virüsü risk faktörleri nelerdir?
Uçuk virüsü açısından risk faktörleri şöyle sıralanabilir;
- HIV enfeksiyonu
- Birden fazla cinsel partner
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklara önceden yakalanma durumu
- Prezervatif kullanmama
- Kadın olma
- İlerleyen yaş