Kalpten çıkan en büyük damar olan aortun, uzun süreli yüksek basınca maruz kalmasıyla iç cidarından başlayarak yırtılması ve duvar katlarının birbirinden ayrılmasına "aort diseksiyonu" adı verilir. Diseksiyonlarda durum duvarın tam kat yırtılmasına kadar ilerleyebileceği için hayati tehlike söz konusudur.
Aort Yırtığı Neden Olur?
Aort yırtılması nadir görülen ölümcül hastalıklardan biridir. Erkeklerde kadınlara oranla iki kat fazla görülen bu hastalığa genellikle 60-80 yaş aralığındaki kişilerde rastlanır. Yapılan istatistiki bir çalışmaya göre Türkiye’de her yıl yaklaşık 350 kişi aort yırtığı yaşıyor. Yüksek tansiyona bağlı damar iç basıncının artması, damar sertliği ve ani gelişen travmalar (trafik kazası vs) aort yırtığının en önemli sebepleri arasında yer alır.
Aort duvarındaki iç katmanda yırtık meydana gelir ve yüksek basınçlı kan, bu yırtıktan geçerek orta tabakaya ulaşır ve katmanlar arasında süzülmeye başlayarak iç ve dış tabakayı birbirinden ayırır. Bu resmen sıyrılarak ayrılma olduğunda katmanların biri gerçek damar kanalı diğeri ise yırtık kanalı olarak adlandırılır. Yırtık katmanının arasında biriken kan katmanın genişlemesini sağlar ve eğer ki yırtık bir başka aort dalına doğru uzanırsa bu damarın kan akışını durdurabilir bile. Bu durumda hayati risk bile oluşabilir.
Mesela kalbimizi besleyen damarlar aortun ilk dalları ve aortun kökünde gelişen bir yırtık bu damarları tıkayarak kalp krizi geçirilmesini sağlayabilir. Aort yırtılmasında bu tip riskler de olduğundan ve damarın gerçekten dışarıya doğru patlama riskinden ötürü ilk 48 saat hayati öneme sahiptir. Hatta istatistiklere göre aort yırtığı olan kişilerin her saat ölüm riski %2 artmaktadır.
Aort Yırtığı (Aort Diseksiyonu) Belirtileri Nelerdir?
Aort yırtılmasının en önemli belirtisi ani gelişen göğüs ağrısıdır. Ağrı öylesine şiddetlidir ki hastalar, iç organlarının yırtıldığı hissine kapıldıklarını ifade ederler. Ağrı ilk olarak yırtığın başladığı yerde hissedilir ve yırtık ilerledikçe aynı doğrultuda yayılır. Göğüs üzerinde başlayıp sırt, boyun, çene, dişler ve kollara yayılabilir. Ağrı şiddeti farklılık gösterse de genelde azalan bir eğride değildir.
Yani ağrı şiddeti neredeyse hiç azalmaz. Damar yırtılması sonucu, beyin damarları etkilenerek felç, körlük veya bayılma gelişebilir. Aort yırtılmasında atardamarların tıkanmasına bağlı nabızların azalması ya da kaybolmasına neden olabilir. Nefes darlığı, halsizlik ve terleme görülen diğer bulgulardır.
Hastanın, hemen ameliyata alınması gerekebilir ve yırtılmış olan aort kısmı, yapay damar ile değiştirilerek tamir edilir.
