Hıçkırık, diyaframın spazmları tarafından gerçekleştirilen istemsiz seslerdir. Diyafram, akciğerlerin altına asılmış, interkostal kaslarla birlikte nefes almayı sağlayan büyük bir kas tabakasıdır. Bu kasların kas spazmları havayı akciğerlere emer ve hızlı nefes alma, boğazın içindeki bir yapının hızla kapanmasına neden olur. Bu yapının keskin kapanması, hıçkırığın karakteristik sesinin çıkmasını sağlar. Hıçkırıklar çoğu zaman birkaç dakika sonra kendiliğinden düzelir, ancak günler veya haftalar süren uzun süreli hıçkırıklar başka sorunların bir belirtisi olabilir.
Hıçkırık nedir?
Hıçkırıklar, kontrol edemediğiniz diyafram kasının tekrar eden spazmları veya ani hareketleridir. Diyafram, göğsü mide bölgesinden ayıran kastır ve nefes almada önemli bir rol oynar. Diyaframda oluşan bir spazm, ses tellerinin aniden kapanmasına ve "hıçkırık" sesinin çıkmasına neden olur. Hıçkırığın iki kısmı vardır. Birincisi diyaframın istemsiz hareketi, ikinci kısmı ise ses tellerinin hızla kapanmasıdır.
Hıçkırık neden olur?
Hıçkırık diyaframın istemsiz hareketidir ve hıçkırıkların belirgin bir nedeni yoktur. Ancak genellikle diyaframı tahriş eden bir şey olduğunda meydana gelir. Bazen göğüste, mide bölgesinde veya boğazda hafif bir sıkışma hissi hissedilebilir.
Hıçkırığın kısa ve uzun vadeli sebeplerinden bazıları şunlardır:
- Çok hızlı yemek yemek
- Çok fazla yemek yemek
- Sıcak veya baharatlı yiyecekler yemek
- Alkol içmek
- Gazlı içecek içmek
- Diyaframı kontrol eden sinirleri tahriş eden hastalıklar
- Sinirli veya heyecanlı hissetmek
- Heyecanlı olmak veya duygusal stres altında olmak
- Ani sıcaklık değişiklikleri
- Sakız çiğnemek veya sigara içmek gibi durumlarda hava yutmak.
- Şişkin bir mide
- Bazı ilaçlar
- Karın ameliyatı
- Metabolik bozukluklar
- Merkezi sinir sistemi bozuklukları
- Hamileliğin bazı dönemlerinde rahimde meydana gelen ritmik seğirmeler hıçkırık nöbetine neden olabilir
- Asit reflü, mide içeriğinin bir kısmının yemek borunuzdan yukarı çıkması
- Boyundaki kist veya tümör
- Guatr (Tiroid bezinin şişmesi sonucu boynun ön tarafında oluşan bir yumru)
- Boğaz ağrısı (Larenjit)
- Kulak zarında hasar veya kulak zarına temas eden bir saç
- Diyaframı besleyen sinirleri etkileyen hastalıklar
- Karaciğer hastalığı
Hıçkırık en çabuk nasıl geçer?
Hıçkırıklar genellikle birkaç dakika sonra kendiliğinden geçer. Hıçkırığı geçiren birkaç yöntem vardır ancak bunlar bilimsel olarak kanıtlanmış yöntemler değildir.
Hıçkırığı hızlı bir şekilde geçirmenin bazı yolları şunlardır:
- Bir kağıt torbaya nefes almak
- Bir bardak soğuk su içmek veya yudumlamak
- Kısa bir süreliğine nefesini tutmak
- Buzlu suyla gargara yapmak
- Limon ısırmak veya küçük bir yudum sirke içmek
- Dizleri göğse çekmek
- Biraz toz şeker yutmak
- Dilini geri çekmek
- Kusma refleksini tetiklemek
- Heimlich manevrasını kullanmak
- Sirke içmek
- Fıstık ezmesi yemek
- Yüze soğuk kompres uygulamak
- Öksürmek
Hıçkırık hangi hastalığın belirtisidir?
Günler, haftalar, yıllar süren hıçkırıklar bir hastalığın belirtisi olabilir. Bazı akciğer veya beyin rahatsızlıkları bazen diyaframın işleyişini etkileyebilir ve kişiyi hıçkırığa yatkın hale getirebilir. Hıçkırıklar ayrıca ameliyatın veya bazı ilaçların yan etkisi olabilir.
Uzun süreli hıçkırık ataklarının sebebi olabilecek hastalıkların bazıları şunlardır:
- Özofajit (yemek borusunun iltihabı)
- Aşırı aktif tiroid bezi
- Plörezi (akciğerleri çevreleyen zarın iltihabı)
- Zatürre (akciğer iltihabı)
- Böbrek hastalığı
- Diyaframı kontrol eden beyin bölgesini etkileyen felç veya tümör gibi beyin hasarı
- Vagus sinirleri veya frenik sinirlerin hasar görmesi veya tahriş olması
Hıçkırık nasıl oluşur?
Hıçkırık, kontrol edemediğiniz diyaframın tekrarlayan spazmları veya ani hareketleriyle oluşur. Diyaframda oluşan bir spazm, ses tellerinin aniden kapanmasına ve "hıçkırık" sesi çıkmasına neden olur. Bazen göğüste, mide bölgesinde veya boğazda hafif bir sıkışma hissi hissedilebilir.
Hıçkırık en fazla ne kadar sürer?
- Hıçkırıklar ne kadar uzun sürdüğüne göre sınıflandırılır. Geçici hıçkırıklar, herkesin başına gelen, birkaç saniye veya dakika süren hıçkırıklardır.
- Uzun süreli hıçkırıklar ise nadir durumlarda bir süre devam edebilirler. Genellikle diyaframa bağlı sinirlerin hasar görmesi veya tahriş olması nedeniyle oluşurlar.
- 48 saatten uzun süren hıçkırıklar merkezi sinir sistemi bozukluklarından veya diyabet, böbrek yetmezliği gibi metabolik bozukluklardan da kaynaklanabilir. Bazı ilaçlar da uzun vadeli hıçkırıkları tetikleyebilir.
- 2 günden uzun süren hıçkırıklar kişinin yeme, nefes alma veya uyumasını engelleyecek kadar şiddetliyse, doktora gidilmelidir.
Hıçkırıkla mide büyür mü?
Hıçkırmakla mide büyümesi arasında herhangi bir bağlantı yoktur. Hıçkırık, belirli uyaranların diyaframı spazma sokan sinirleri tetiklemesiyle oluşur. Kesin bir nedeni olmamakla birlikte, çok fazla yemek yemek, alkollü veya gazlı içecekler içmek ya da aniden heyecanlanmak hıçkırığa neden olabilir.
Bebeklerde hıçkırık nasıl geçer?
- Yenidoğan bebekler genellikle yemek yedikten sonra hıçkırabilirler. Bebek çok fazla veya çok hızlı yerse, midesi genişleyebilir ve diyaframa baskı yaparak spazm geçirmesine neden olabilir.
- Bebeklerde diğer zamanlarda meydana gelen hıçkırıklar emzirirken veya biberonla beslerken çok fazla hava alınmasından kaynaklanabilir.
- Bebeğinizi beslenme sırasında daha dik bir pozisyona getirin, yeni doğmuş bir bebeği bir yastık üzerine koyun.
- Bebeğinizi emzirdikten sonra gazını çıkarın; emziren anneler taraf değiştirmeden önce gazını çıkarmalıdır.
- Bebeğinize bir emzik verin; emmek diyaframının gevşemesine yardımcı olabilir.
- Bebeğinizin sırtını hafifçe okşayın.
Hıçkırık uzun sürerse ne olur?
İki günden uzun süren veya tekrarlayan hıçkırıkların altında tıbbi bir neden yatıyor olabilir. Sık sık hıçkırıyorsanız ve bu durum yaşam kalitenizi etkiliyorsa doktora görünmekte fayda vardır. Ancak geçici hıçkırıklar sık sık oluyorsa, daha yavaş yemek ve içmek, daha küçük öğünler yemek, gazlı içecekleri ve alkolü sınırlamak, çok sıcak veya çok soğuk yiyeceklerden kaçınmak yardımcı olur. Hıçkırıklar 2 günden uzun sürerse, uykuyu, yiyip içmeyi ve nefes almayı etkiliyorsa doktora görünmek gerekir.
