Koroner arter spazmı olarak da bilinen kalp spazmı, kalbin işlevinin bozulmasıdır. Vücuda kan pompalayarak yaşamı sürdüren kalbin, kan ileten damarları daralır. Çoğunlukla sabahın erken saatlerinde ya da gece geç saatlerde ortaya çıkan kalp spazmları, bazen hiçbir belirti göstermeyebilir. Ancak göğüs ağrısı en yaygın belirtidir. Bununla birlikte kalp krizi gibi ciddi sorunlara da yol açabilir. Kalp spazmı, semptomlar ve altta yatan nedenlerle birlikte değerlendirilerek tedavi edilebilir.
Kalp ağrısının türü, ağrıya neden olan sorunun türüne göre değişiklik gösterebilir. Göğüs ağrısı keskin ya da donuk olabilir; gelip gidebilir ya da sürekli hissedilebilir. Hatta bazı durumlarda göğüs ağrısının kalp kaynaklı mı yoksa başka bir nedenle mi oluştuğunu ayırt etmek zor olabilir. Bu nedenle doktor kontrolünde bazı tetkiklerin yapılması gerekebilir.
Kalp spazmı nedir?
Kalp spazmı, koroner arter kasılmaları olarak da adlandırılır. Koroner arterler, kalbin etrafını saran kan damarlarıdır. Kalbe kan ve oksijen sağlayan bu damarların bir bölümü ani bir şekilde kasıldığında kalp spazmı meydana gelir. Bu durum, atardamarların daralmasına ve kanın kalbe akışının engellenmesine yol açar. Kalp spazmı sırasında, kalp kasılan bölgeye kan pompalamak için daha çok çalışır. Genellikle kısa ve geçici olan bu durum, bazı vakalarda 15 dakikadan uzun sürebilir. Spazmın süresine bağlı olarak kalbe giden kan akışı sınırlanabilir ya da tamamen engellenebilir. Böyle durumlarda koroner arter kasılmaları, kalp krizi gibi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Kalp spazmının belirtileri nelerdir?
Kalp spazmı, çoğu zaman herhangi bir belirti göstermeyebilir. Belirtilerin olmadığı durumlarda teşhis koymak daha zor hale gelir. Ancak en yaygın semptom göğüs ağrısıdır. Ağrı genellikle göğüs kemiğinin altında ya da göğsün sol tarafında hissedilir. Bu ağrı çoğunlukla şiddetlidir ve boyun, çene, omuz veya kola yayılabilir. Ağrı, göğüste baskı, sıkışma, ezilme ve daralma hissine neden olabilir. Kalp spazmı genellikle istirahat halindeyken ortaya çıkar. Beş ila otuz dakika arasında süren spazm her gün aynı saatlerde görülebilir.
Ağrı çok şiddetli hale geldiğinde kişi bilincini kaybedebilir. Dinlenme sırasında, gece ya da sabah saatlerinde beş ila otuz dakika süren şiddetli göğüs ağrısı hissediliyorsa, kişi kalp spazmı geçiriyor olabilir. Ayrıca, kalp spazmı zaman zaman yaşamı tehdit eden kalp durması, kalp krizi ve kalp ritminin bozulması gibi durumlara da yol açabilir. Bu nedenle kalp spazmı belirtileri görüldüğünde mutlaka bir kardiyoloji uzmanına başvurulmalıdır.
Kalp ağrısı neden olur?
Göğüs ağrısının birçok farklı nedeni olabilir. Göğüs ağrısının kalp krizi gibi ciddi bir nedenden kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlayabilmek için ağrının özelliklerini tanımlamak önemlidir. Bu nedenle ağrı mutlaka bir doktor tarafından değerlendirilmelidir. Kalp kaynaklı ağrılar genellikle basınç hissi, yanma ve zamanla şiddetlenen bir karakter taşır. Özellikle ağrı sol kola, çeneye veya sırta yayılıyorsa ve buna nefes almada zorluk, soğuk terleme ya da ani mide bulantısı eşlik ediyorsa, bu kalp sorununun işareti olabilir. Bu nedenlerin bazıları kalple ilgili olmayabilir. Özellikle nefes alma ya da öksürme ile ortaya çıkan keskin ağrılar başka bir belirti eşlik etmiyorsa, kalp kaynaklı olma ihtimali daha düşüktür. Göğüs ağrısına neden olabilecek durumlar şunlardır:
Perikardit
Perikardit, kalbi çevreleyen ince, kese benzeri zarın iltihaplanması ve tahriş olmasıdır. Genellikle derin nefes alındığında ya da uzanıldığında kötüleşen, ani ve bıçak saplanır tarzda keskin bir ağrıya yol açar.
Anjin veya kalp krizi
Anjin, kalp kaslarına giden kan akışının azalmasıyla oluşan bir göğüs ağrısı türüdür. Kalp krizi ise, kalbin bir bölgesine oksijen açısından zengin kanın akışının ani şekilde engellenmesi sonucu meydana gelir. Her iki durum da göğüs ağrısına neden olabilir, ancak anjin genellikle fiziksel eforla tetiklenir ve dinlenme ya da ilaçla geçebilir. Kalp krizi ağrısı ise daha şiddetlidir ve dinlenme sırasında da ortaya çıkabilir.
Hazımsızlık
Mide ekşimesi, sindirim asidinin yemek borusuna doğru geri akmasıyla oluşur. Genellikle yemeklerden sonra, uzanırken ya da eğilirken meydana gelir.
Zorlanma
Göğüs yaralanmaları veya yoğun göğüs egzersizleri sonrası ağrı başlayabilir. Nefes alırken ağrı artabilir, dinlenildiğinde ise hafifler.
Depresyon, panik atak, anksiyete
Göğüs ağrısı veya göğüs sıkışması, stres ve endişe nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu durumda genellikle keskin, sürekli bir ağrı hissedilir; kalp atışında hızlanma, terleme ve baş dönmesi gibi belirtiler eşlik edebilir.
Göğüs enfeksiyonu, zatürre
Kalpte hissedilen ağrı nefes alırken kötüleşebilir ve bu duruma yüksek ateş eşlik edebilir. Sarı veya yeşil balgamlı öksürük de görülebilir.
Zona hastalığı
Zona, göğüs çevresindeki sinirleri etkileyerek ağrıya neden olabilir. Keskin göğüs ağrısı, karıncalanma ve iğne batması tarzında hislerle kendini gösterebilir.
Psikolojik kalp ağrısı nasıl olur?
Stres ve kaygı bozuklukları, kalp krizi belirtilerine benzer semptomlara yol açabilir. Göğüs sıkışması, anksiyete belirtilerinden biridir. Göğüs ağrısına eşlik eden yoğun korku hissi varsa, bu bir panik atağın belirtisi olabilir. Panik atakta; hızlı ve çarpıntılı kalp atışları, hızlı nefes alma, aşırı terleme, nefes darlığı, mide bulantısı ve baş dönmesi görülebilir. Kaygı, kişinin baskı altında hissettiği durumlara karşı verdiği normal bir tepkidir ve genellikle stresli olay geçtikten sonra azalır. Ancak bazı bireylerde bu hisler sebepsiz yere ortaya çıkabilir ve stresli durum geçse bile devam edebilir. Duygusal stresle birlikte artan adrenalin ve steroid hormonları, kan damarlarının daralmasına, tansiyonun yükselmesine ve damar iç yüzeyinde hasara yol açabilir. Bu durum da kalbe giden oksijenin azalmasına, dolayısıyla anjinaya neden olabilir.
Kalp spazmının nedenleri nelerdir?
Kalp spazmının temel nedeni, arter duvarındaki kasların daralmasıdır. Bu daralma kimi zaman kendiliğinden ortaya çıkabilirken, bazı tetikleyici etkenler de daralmayı başlatabilir. Stres, aşırı soğuğa maruz kalma, uyarıcı uyuşturucular veya bazı ilaçlar ile alkol bağımlılığında görülen alkol yoksunluğu kalp spazmına neden olabilir.
Bunlara ek olarak aşağıdaki durumlar da kalp spazmının nedenleri arasında yer alır:
- Hipertansiyon
- Hiperlipidemi
- Sigara kullanımı
- Kan damarlarını etkileyen ilaçlar
- Magnezyum eksikliği
- Migren
- Kalp rahatsızlıkları
- Sabah erken saatlerde yoğun egzersiz yapmak
Kalp spazmında risk faktörleri nelerdir?
Araştırmalar, kalp spazmı riskini artıran birçok faktör olduğunu göstermektedir. Damar tıkanıklığı, kalp spazmı açısından ilk sırada yer alan risk faktörüdür. Bunun yanı sıra tetikleyici unsurlar da riski artırır. Ayrıca kemoterapi, diyabet ve hiperventilasyon kalp spazmı riskini yükselten faktörlerdendir. Kan damarlarının daralmasına yol açan Raynaud hastalığı ve migren de risk oluşturan durumlar arasında sayılır. Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol düzeyleri, sigara veya tütün ürünleri kullanımı da riski ciddi oranda artırır. Ancak yüksek tansiyon ya da kolesterol bulunmasa bile düzenli sigara kullanan kişilerde kalp spazmı görülebilir.
Kalp spazmı nasıl teşhis edilir?
Kalp spazmı tanısı koymak için hastanın semptomları ve tıbbi öyküsü alınır. Bunun yanında çeşitli görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılır.
Kalp spazmı teşhisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
Elektrokardiyogram (EKG)
Kalp atışlarının elektriksel aktivitesini ölçer.
Ekokardiyografi
Ultrasonik ses dalgaları ile kalbin iç yapısını görüntüler.
Koroner anjiyografi
Özel bir boya yardımıyla kalbe giden kol veya kasık damarında kanın nasıl aktığını gözlemler.
Bu görüntüleme yöntemlerine ek olarak efor testi de yapılabilir. Efor testi sırasında bazı egzersizlerle kalp zorlanır ve EKG çekilerek kalbin yeterli oksijen ve kan alıp almadığı değerlendirilir.
Kalp spazmı nasıl tedavi edilir?
Kalp spazmı kronik bir sağlık sorunudur. Bu nedenle tedavi sürecinde amaç, göğüs ağrısını kontrol altına almak ve kalp krizi riskini en aza indirmektir. Ağrının azaltılması için ilaç tedavisi uygulanabilir. Eğer altta yatan hipertansiyon ya da diyabet gibi bir başka sağlık sorunu varsa, bu hastalıklar da tedaviye dahil edilir. Ayrıca kalp spazmını tetikleyen durumlardan uzak durulması gerekir.
Kalp spazmı teşhisi konan hastalara yaşam tarzlarında değişiklik yapmaları önerilir. Sigara kullanmamak, uygun egzersiz yapmak, stresten uzak durmak kalp spazmı semptomlarını kontrol altına almaya yardımcı olur. Bununla birlikte, beslenme düzeninde de değişiklikler yapılmalıdır. Az yağlı, az tuzlu, dengeli ve sağlıklı bir diyet benimsenmesi kalp spazmı riskini azaltabilir.
