Karbonat, 4 milyon yıl önce dünyanın dört bir yanındaki tuz göllerinin buharlaşarak trona yatakları oluşturmasıyla ortaya çıkan bir madde olan sodyum bikarbonatın genel adıdır. Karbonat birçok amaca hizmet edebilir. Hafif acımsı ve tuzlu tadıyla, birçok unlu mamulde kabartma tozuyla birlikte mayalama maddesi olarak işlev görür. Benzersiz ve oldukça alkali bileşimi nedeniyle, karbonat temizlik, koku giderme, güzellik ürünleri, böcek ısırığı giderici, doğal gargara ve çok daha fazlası için de kullanılabilir. Ayrıca karbonat mide asidini nötralize edebildiği için mide ekşimesi ve hazımsızlık için popüler bir antiasittir.
Karbonat nedir?
Sodyum bikarbonat veya soda bikarbonatı olarak da bilinen karbonat, kimyasal bir bileşiktir. Beyaz, kristalize bir toz halinde bulunur ve çoğunlukla gıda ve temizlik ürünlerinde kullanılır. Ekmek, kek ve kurabiye gibi yiyeceklere hafif, kabarık bir doku verir. Bunun nedeni, mayalama özelliğine sahip olmasıdır, yani sirke veya limon suyu gibi bir asitle reaksiyona girerek hamurun karbondioksit üreterek kabarmasını sağlar.
Karbonat ne işe yarar?
Karbonat, özellikle yemeklerde ve hamur işlerinde kabartma tozu olarak kullanılır. Karbonat ayrıca, başta mutfak olmak üzere, temizlik, kişisel bakım ve sağlık alanlarında da çeşitli kullanımları vardır.
Karbonatın faydaları nelerdir?
Karbonatın sağlık faydalarından bazıları şunlardır:
Ağız gargarası
Ağız gargarası, dişlerin fırçalanması sırasında gözden kaçan; ağzınızın köşelerine ve dişlerinizin, diş etlerinizin ve dilinizin çatlaklarına ulaştığı için, ağız hijyeninde önemli bir ağız bakım suyudur. Birçok kişi ağız gargarası yerine karbonat kullanır. Karbonat nefesinizi tazelemeye yardımcı olabilir ve hatta antibakteriyel ve antimikrobiyal özellikler gösterebilir. Bir çalışma, karbonatlı gargaranın ağız bakteri büyümesini engellemek için önemli olan tükürüğün pH seviyelerini artırdığını bulmuştur.
Diş beyazlatıcı
Karbonat, dişleri beyazlatmak için popüler bir bileşiktir. Birçok çalışma, karbonat içeren diş macununun, karbonat içermeyen diş macunundan daha iyi diş beyazlatma ve plak temizleme sağladığını bulmuştur. Karbonat ayrıca, zararlı bakterilerle savaşmaya yardımcı olabilecek antibakteriyel ve antimikrobiyal özelliklere sahiptir.
Doğal bir deodorant
İnsan teri kokusuzdur. Ter, yalnızca koltuk altlarındaki bakteriler tarafından parçalandıktan sonra koku kazanır. Bu bakteriler teri asidik atık ürünlerine dönüştürür ve bu da tere kokusunu verir. Karbonat, ter kokusunu daha az asidik hale getirerek ortadan kaldırmak için genellikle doğal bir deodorant olarak kullanılır.
Böbreklere yardımcı olur
Böbrekler vücuttan atıkları ve fazla suyu uzaklaştırır. Diyabet, yüksek tansiyon veya diğer sebeplerden kaynaklanan kronik böbrek hastalığında vücutta asit birikebilir. Sodyum bikarbonat asit seviyelerini düşürebilir, kemik kaybını yavaşlatmaya ve kas oluşturmaya yardımcı olabilir.
Kanserle savaş
Karbonat kanser için kullanılan kemoterapi ilaçlarının asidik özelliklerini dengelemeye yardımcı olur. Bazı çalışmalar, daha düşük asit seviyelerinin belirli tümörlerin büyümesini ve yayılmasını yavaşlatabileceğini göstermektedir.
Cildi yatıştırır
Karbonat ciltteki küçük tahrişleri, ağrıları, kaşıntıları ve kızarıklığı giderebilir.
Cildi yumuşatır
Banyo suyunuza yarım su bardağı karbonat eklemek; asitleri nötralize eder, teri ve yağı temizler ve cildinizi ipeksi ve pürüzsüz hale getirir.
Asit reflüyü bastırır
Karbonat, yemekten sonra midenizden boğazınıza ve hatta ağzınıza kadar yükselebilecek ekstra asitle savaşmaya yardımcı olur.
Egzersiz performansını artırır
Egzersizden önce karbonat tüketmek; özellikle sporcular için genel performansı iyileştirebilir. Ayrıca antrenman sırasında ve sonrasında yorgunluğu azaltmaya yardımcı olur.
Kas ağrılarını hafifletir
Egzersiz sonrası oluşan kas ağrılarını hafifletmek kullanılabilir. Kaslarda biriken asidi azaltarak ağrıyı ve sertliği giderir. Aynı zamanda vücut için rahatlatıcı bir etki sağlar.
Ağız ülserlerinin tedavisi
Ağız ülserleri aynı zamanda aft yaraları olarak da bilinir. Ağız veya diş etinin iç astarında gelişen ağrılı yaralardır. Ağzı karbonatla yıkamak ağız ülserlerini tedavi etmeye yardımcı olur.
Karbonatın zararları nelerdir?
Karbonat, yüksek miktarda alındığında kalbi etkileyebilen sodyum içerir. Kalp damar rahatsızlığı olanlar ve tıbbi nedenlerle tuzdan uzak durması gerekenler karbonat veya sodyum bikarbonat kullanımından kaçınmalıdır.
Limon ve karbonat karışımı ne işe yarar?
Karbonat, limon suyu ile karıştırıldığında karbondioksit gazı üretir. Bu özelliği ile yemeklerde özellikle hamurlarda kabarma sağlar. Kabartma tozu ve limon suyunu birlikte tüketmek mide asidini nötralize edebilir. Limon suyu mide asidini nötralize etmese de, mide içindeki pH seviyesinin dengelenmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, karbonat ve limon suyu karışımı koltuk altına sürüldüğü zaman kararmaların önüne geçer.
Karbonat ilaç olarak kullanılır mı?
Karbonat (sodyum bikarbonat) diş sağlığı, mide ekşimesi ve metabolik asidoz gibi bazı tıbbi rahatsızlıklar için kullanılabilir. Ayrıca kanser için kemoterapi ilaçlarının asidik özelliklerini dengelemeye yardımcı olur.
Karbonat ve İngiliz karbonatı aynı şey mi?
İngiliz karbonatı, kimyasal formülü sodyum bikarbonat (NaHCO₃) olan bileşiktir. Normal karbonat da aynı kimyasal formüle sahiptir, ancak halk arasında saf kabartma tozu olarak bilinen karbonat, İngiliz karbonatından farklı olarak farklı oranlarda katkı maddeleri içerebilir. İngiliz karbonatı genellikle daha saf formdadır ve daha geniş bir kullanım alanına sahiptir.
Koltuk altına karbonat kullanılır mı?
Karbonat, terlemenin başlıca nedenleri olan bakterilerle savaşmaya yardımcı olan antibakteriyel özelliklere sahiptir. Bu nedenler karbonat, limon suyu ile birlikte kullanıldığında koltuk altı kokusunu nötralize etmeye yardımcı olabilecek doğal bir koku gidericidir. Ayrıca, koltuk altlarında oluşan kararmaların da önüne geçer.
