Vasektomi

Teknolojik imkânların gelişmesiyle birlikte, aile planlaması ve doğum kontrol yöntemlerinde de büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. Günümüzdeki klinik uygulamalar sayesinde, konforlu ve etkili doğum kontrol yöntemleri başarıyla uygulanmaktadır. Oral kontraseptif, prezervatif gibi günlük kullanım yoluyla sağlanan doğum kontrol yöntemlerinin yanı sıra, çeşitli girişimsel işlemlerle uzun süreli veya kalıcı doğum kontrolünün sağlandığı uygulamalar da bulunmaktadır. Vasektomi, erkeklere uygulanan doğum kontrol yöntemlerinden biridir.

Vasektomi Nedir?

Sağlıklı bir erkekte, testisler sürekli olarak sperm üretimine devam eder. Yeterli cinsel uyarı sonucunda, orgazm ile birlikte vas deferens kanalları etrafındaki kaslar ritmik kasılarak, sperm içen meni sıvısı dışarı atılır. Baba adaylarının çocuk sahibi olabilmesi için anneden gelen sağlıklı yumurta hücresiyle birlikte, yeterli düzeyde sperm içeren meniye sahip olması gereklidir.

Vasektomi işlemi; erkeklerdeki vas deferens kanallarının çeşitli tekniklerle bloke edilmesi veya kesilmesi yoluyla, boşalma sırasında sperm içeriğinin dışarı çıkmasını engellenmesini sağlayan bir ameliyat prosedürüdür. Vasektomi ile birlikte vas deferens kanalları kapatılarak veya kesintiye uğratılarak spermin meni sıvısına geçişi engellenir ve gebeliğin gerçekleşmesi önlenir.

Vasektomi Ne Kadar Etkilidir?

Doğum kontrol yöntemleri hiçbir zaman yüzde yüz başarı ile doğumun engelleneceği teminatını veremez. Ancak, yapılan çalışmalar ile çeşitli doğum yöntemlerinin etkinliğini artırma yönünde ilerleme kaydedilmiştir.

Vasektomi, doğum kontrol için uygulanan yöntemler arasında en etkili uygulamaların arasında yer alır. Amerikan Üroloji Derneği’nin verilerine göre, erkeğe vasektominin uygulandığı her 1000 çiftten sadece 2’sinde gebelik geliştiği tespit edilmiştir.

Vasektomi Nasıl Uygulanır?

Vasektomi işlemi, hastane veya poliklinik şartlarında lokal anestezi altında yapılan, yaklaşık 10 ila 30 dakika süren bir işlemdir. Hastaya uygun pozisyon verildikten sonra işlemin uygulanacağı bölge lokal anestezi yardımıyla uyuşturulur. Ardından, testis torbasının her iki yanına veya tek bir noktaya yapılan ufak kesiler üzerinden vas deferens kanallarına ulaşılır. Ufak kesiler yardımıyla bu kanalların orta bölümleri çıkarılır, kesilen kısımlar sütür ipleri, koter veya cerrahi bağlama metotlarıyla bağlanır. Testis torbasındaki kesi bölgeleri dikilerek işlem tamamlanır.

Vasektomi sonrası, testisin ürettiği spermler kanalın işlem bölgesine yakın yerlerinde birikir ve zamanla vücut tarafından emilir. Spermlerin bu bölgede birikmesi herhangi bir sorun oluşturmaz.

İşlem sonrasında bölgede hafif şişlik, kızarıklık, ağrı veya ufak kanama gelişebilir. Doku iyileşmesi ile birlikte bu şikâyetler geriler. İşlem sonrasındaki ilk bir hafta ağır fiziksel aktiviteden, egzersizden ve cinsel aktiviteden kaçınılmalıdır. 1 haftanın sonrasında boşalma ile çıkan meni sperm içerse de yaklaşık 20 boşalmadan sonra meni sıvısında sperm hücresi bulunmayacaktır. Bu nedenle, vasektomi sonrasında bir süre daha diğer korunma yöntemlerine devam edilmesi yararlı olacaktır; kanallardan boşalması gereken spermlerin atılması birkaç ayı bulabilir.

Vasektomiden sonraki 6 ila 12. haftalarda meni sıvısında sperm bulunmadığını tespit etmek üzere sperm analizi uygulanması istenebilir. Bu testin sonucunda sperm tespit edilmemesi hâlinde kişide doğum kontrolü sağlanmış kabul edilir ve diğer doğum kontrol yöntemleri kullanılmadan cinsel yaşama devam edilebilir.

Vasektomi, etkili bir doğum kontrol yöntemi olmakla birlikte, HIV/AIDS veya klamidya gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı herhangi bir koruma sağlamaz. Bu nedenle, risk altındaki kişilerin bu hastalıklardan korunmak amacıyla prezervatif kullanması gerekebilir.

Vasektominin Avantajları Nelerdir?

Vasektomi işlemi, mevcut klinik yaklaşımda erkeklere yönelik uygulanan en etkili doğum kontrol yöntemidir. Özellikle yaşamının geri kalan kısmında çocuk sahibi olma isteği olmayan erkeklere hızla uygulanabilen, konforlu ve etkili bir yöntem olarak önerilir. Vasektomi sonrası kişinin cinsel performansında veya günlük aktivitelerinde herhangi bir olumsuz etki gelişmesi beklenmez. Vasektomi işlemi, kadınlara uygulanan doğum kontrol yöntemlerine göre daha ucuz ve konforlu bir korunma sağlar.

Vasektominin Riskleri ve Yan Etkileri Nelerdir?

Vasektomi işlemi her ne kadar başarılı ve kolaylıkla uygulanabilen bir yöntem olsa da çeşitli konular bakımından bazı riskleri ve yan etki ihtimallerini barındırır. Bu bakımdan, aşağıdaki durumlar vasektomi uygulamasını kısıtlayıcı riskler ve yan etkiler arasında sayılabilir:

• Vasektomi teorik olarak geri dönüşümlü kabul edilse de klinik pratikte işlem sonrası tekrar çocuk sahibi olmak isteyen erkeklerde başarı oranı oldukça düşüktür. Bu nedenle, vasektomi işlemi öncesi kişilerin hekim ile birlikte tüm ihtimalleri ve alternatif metotları değerlendirerek karar vermesi önemlidir. Kişinin ileride çocuk sahibi olma isteği söz konusu olduğunda, vasektomi yerine alternatif korunma yöntemlerine başvurması gerekebilir.

• Vasektomi cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamaz. Bu bakımdan, hem doğum kontrolü hem de hastalıklara karşı koruma sağlayan korunma yöntemlerine göre dezavantajlıdır. Vasektomi geçiren kişiler, bu hastalıklar açısından risk altında ise mutlaka hastalıklardan korunmak için prezervatif kullanımına devam etmelidir.

• Vasektomi işlemi sonrası uygulama bölgesinde şişlik, morarma, kanama, kızarıklık, kanlı sperm sıvısı gibi komplikasyonlar görülebilir. Bunların yanında, sık olmamak üzere, işlem bölgesinde enfeksiyon gelişebilir. Tüm bu durumlar işlemin takibi esnasında hekim tarafından ele alınarak uygun tedavilerle giderilebilir.

• İşlem sonrası, uzun dönemde testis dokusunda sıvı birikmesi, bölgenin yanlış iyileşmesine bağlı kronik ağrı gibi komplikasyonlar söz konusu olabilir.

• Vasektomi yapılan dokular, oldukça nadir de olsa kendiliğinden iyileşme gösterebilir. Bu durumda vas deferens kanalları yeniden fonksiyonel hâle geldiğinden, gebelik gelişmesi mümkün olabilir.

• Uygulama bölgesine yakın doku ve organlarda nadiren yaralanmalar meydana gelebilir.

Hastalar, vasektomi işlemi sonrasında prostat kanseri riskinin artması veya cinsel performansın negatif etkilenmesi konularında endişe duyabilir. Yapılan bilimsel çalışmalar ışığında, vasektomi ile kanser gelişimi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı ve vasektomi sonrası cinsel performansın olumsuz etkilenmediği tespit edilmiştir. Vasektomi, bunlarla beraber kalp hastalıkları riskini de artırmaz.