İdrar Kaçırma Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Medikal ismi ile ürinar inkontinans, yaygın olarak idrar kaçırma olarak bilinir. İdrar kaçırma, idrarın istem dışı bir şekilde boşaltılması olarak tanımlanabilir. Kişinin günlük yaşantısını kısıtlayabilecek olan bu durum, sosyal ilişkilerini ve kişinin psikolojisini olumsuz etkileyebilir. İdrar kaçırma, genellikle üriner sistemde bir problem olduğuna işaret eder. Normal işleyişinde belirli bir miktar idrarı tutabilen mesane ve üretra, işlevini yerine getirememeye başlar. İdrar kaçırmanın çeşitli sebepleri olabilir. Böyle bir şikâyetin olması durumunda en kısa zamanda bir üroloji uzmanı ile görüşülmesi, tanıya uygun bir tedaviye başlanması gerekir.

İdrar Kaçırma Belirtileri Neler Olabilir?

Ancak bu şikâyetin derinlemesine incelenmesi, tanının doğru konabilmesi açısından büyük önem taşır. Sık sık idrara çıkma isteğinin olması; idrara çıkıldığında ağrı, acı veya yanma gibi şikayetlerin bulunması, idrara çıkılsa dahi tam olarak boşaltım olmadığı hissi idrar kaçırmayı beraberinde getirebilir. Öte yandan idrar kaçırma durumu farklı hastalıkların belirtisi olarak da karşınıza çıkabilir. Dolayısıyla sebebinin nereden kaynaklı olduğunu anlamak ve bu yönde bir adım atmak oldukça kritiktir.

İdrar Kaçırmanın Sebepleri Nelerdir?

İdrar kaçırma nedenleri farklı gruplara ayrılır. Muayene için gelen hastanın idrar kaçırma şikayetinin hangi nedenle idrar kaçırdığı belirlenir ve bu nedene göre tedavi düzenlenir. İdrar kaçırma sebepleri şu şekilde özetlenebilir:

• Stres kaynaklı idrar kaçırma,
• Sıkışıklık kaynaklı idrar kaçırma,
• Uyku esnasında idrar kaçırma,
• Devamlı idrar kaçırma,
• Başka türlü sınıflandırılan idrar kaçırma.

İdrar Kaçırma Kimlerde Görülebilir?

İleri yaşlarda sık görüldüğü bilinen idrar kaçırma problemi, genç yaşlarda da görülebilir. Genetik faktörler başta olmak üzere kilo, beslenme düzeni, hamilelik, menopoz, doğum yapma durumu, sigara veya alkol kullanımı gibi unsurlar idrar kaçırma yakınması üzerinde etkin rol oynayabilir. Özellikle daha önce vajinal doğum yapan kadınlarda, doğum esnasında bebeğin rahatça dünyaya gelebilmesi için zayıflayan pelvik taban kasları nedeniyle idrar kaçırma görülebilmektedir. Öte yandan üriner sistem ile ilgili operasyon geçmişi olan kişilerde de idrar kaçırmaya rastlanabilmektedir. Özetle idrar kaçırma şikayetinin ileri yaşlarda, doğum yapan kadınlarda ve pelvik veya prostat ameliyatlar geçirmiş bireylerde görülme olasılığının daha yüksek olduğu söylenebilir.

İdrar Kaçırma Tanısı Nasıl Konur?

İdrar kaçırma tanısının konabilmesi için kişinin birtakım testlere tabi tutulması gerekir. Bu testler şu şekilde sıralanabilir:

• Anamnez: Hastanın tıbbi geçmişi hakkında detaylı bilgi toplamak, tanının ilk aşamasıdır. Sorgulanan bilgiler arasında günlük alınan sıvı miktarı, çay ve kahve gibi içeceklerin tüketim miktarı, ameliyat ve gebelik geçmişi gibi sorular yer alabilir. Ayrıca idrar kaçırmanın sıklığı ve hangi durumlarda daha sık yaşandığı bilgisi de gerekir.
• Semptom sorgulama formu: Muayene esnasında yakınmalarını ileten hastanın verdiği bilgiler doğrultusunda üroloji uzmanı tarafından semptom sorgulama formları doldurulabilir.
• Mesane günlüğü: Uzmana başvuran kişinin genellikle 1 hafta boyunca mesane günlüğü doldurması istenebilir. Bu günlükte idrara çıkış sıklığı, idrarın miktarı ve rengi, gün boyunca alınan sıvının miktarı, günün hangi saatlerinde idrara çıkıldığı ve gece idrar için kalkıp kalkılmadığı, idrar kaçırmanın sıklığı ve miktarının da yer alması beklenir.
• Fizik muayene: Uzman, yakınması olan kişiye fiziksel muayene yaparak fizyolojik bulguları inceleyebilir. Bu durumda batın bölgesine baskı uygulanabilir, kadınlarda jinekolojik muayene ve erkeklerde ise rektal muayene ile üriner sistem incelenebilir.
• İdrar testi: Pek çok rahatsızlıkta olduğu gibi, idrar kaçırma rahatsızlığında da idrar testi talep edilebilmektedir. Bunun için bir miktar idrarın analiz için laboratuvara teslim edilmesi gerekir. Bu analizler sonucunda, kişide idrar yolları enfeksiyonu veya başka herhangi bir enfeksiyon olup olmadığı anlaşılabilir.
• Ürodinamik testler: Cerrahi tedavinin etkili olacağının düşünüldüğü durumlarda bu testlere başvurulur.

İdrar Kaçırma Nasıl Tedavi Edilir?

İdrar kaçırma rahatsızlığı, günümüzde pek çok yöntem ile tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Özellikle yakınmaların ilk döneminde bir üroloğa başvurmak, tedavi sürecini hızlandıracak ve kolaylaştıracaktır. Tedavi süreci kişiye özeldir ve alınacak birtakım önlemlerle rahatsızlığın giderilebildiği durumlar da mevcuttur. İdrar kaçırma tedavisinde yaygın olarak kullanılan yöntemlerden bazıları şöyledir:

• Beslenme stilinde değişikliğe gidilmesi: İdrar kaçırmanın özellikle artan kilo ile ilişkisi olabilmektedir. Bu nedenle daha sağlıklı bir diyetin benimsenmesi, kiloda düşüşe ve idrar kaçırma yakınmasının azalmasına yardımcı olabilir.
• Sıvı tüketiminin denetim altına alınması: Uzman ile görüşülerek günlük tüketilen sıvı miktarının değerlendirilmesi gerekebilir. Özellikle kafeinli sıvıların tüketiminin azaltılması, sıkışıklık hissinin daha seyrek oluşmasını ve idrar kaçırma durumunun daha nadir yaşanmasını sağlayabilir.
• İlaç tedavisi: İdrar kaçırma tedavisinde çeşitli ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçların mesane kasını gevşetme ve mesanenin kapasitesini artırma, böbreklerin ürettiği idrarı azaltma gibi işlevleri bulunur.
• Hormonal tedavi: Kadınlarda idrar kaçırma yakınmasında östrojen hormonunun aktif bir rol oynadığı bilinir. Bu nedenle krem veya vajinal halka gibi yöntemlerin yardımıyla hormonal tedaviler uygulanabilmektedir. Hormonal tedavi genellikle destekleyici olarak kullanılmakta olup etkinliği hakkında farklı görüşler bulunmaktadır.
• Pelvik taban kaslarının güçlendirilmesi ve mesane eğitimi: Kegel egzersizleri olarak da bilinen uygulamalar, pelvik taban kaslarının güçlendirilmesi ve idrarın daha uzun süre kontrol altında tutulabilmesi açısından oldukça faydalıdır. Düzenli aralıklar ile istemli kasılmalar yapılarak bu kasların güçlenmesi amaçlanır. Söz konusu kasların güçlenmesi için çeşitli sporlardan da faydalanabilirsiniz. Mesane eğitimi için düzenli aralıklar ile tuvalete gitmeyi, sıkışıklık hissini kontrol etmeyi ve bu sayede mesaneniz için tuvalete gitme alışkanlığınızı bir refleks haline getirmeyi deneyebilirsiniz.
• Mesane genişletme gibi amaçlar için cerrahi müdahale: Diğer tedavi seçeneklerinin işe yaramayacağı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilmektedir. Bu cerrahi müdahaleler arasında askı yerleştirme, balon yerleştirilmesi veya artifisyel üriner sfinkter implantasyonu gibi uygulamaları içerebilir.