Prostatit

Kadın ve erkek vücudu; doku ve fonksiyonları bakımından büyük ölçüde benzerlik gösterse de çeşitli yönlerden birbirinden ayrılır. Örneğin, prostat bezi gibi bazı iç organlar erkek vücuduna has olup, diğer tüm organlarda olduğu gibi prostat bezinde de birtakım rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Günlük yaşamı büyük ölçüde olumsuz etkileyen bu sağlık sorunlarından biri de prostatit adı verilen hastalıktır.

Prostatit Nedir?

Prostat bezi, erkek üreme sisteminin bir parçası olarak mesanenin hemen altında yer alan, fındık büyüklüğünde, idrar yoluna açılan kanallara sahip bir salgı bezidir. Temelde, spermlerin yer aldığı meni sıvısına beyaz rengini veren prostat bezi, spermlerin sağlığı için oldukça önemli bir unsur olan çeşitli besin maddelerinin yer aldığı prostat sıvısının salgılanmasından sorumludur.

İdrar yoluyla bağlantılı olan prostat bezinin çeşitli etkenler nedeniyle iltihaplanması durumuna ise prostatit adı verilir. Bu durum, organın ilişkili olduğu bölgeyle alakalı olarak idrar yolu enfeksiyonlarına bağlı ortaya çıkabilir. Her yaştaki erkekte görülebilen, sık karşılaşılan ve ağrılı bir sağlık sorunu olan prostatit temelde dört farklı türde karşımıza çıkar:

• Asemptomatik inflamatuar prostatit: Herhangi bir klinik belirtiye yol açmadan prostat bezinin iltihaplanması durumudur. Klinik inceleme esnasında rastlantısal olarak tespit edilir.
• Akut bakteriyel prostatit: Prostat bezinin çeşitli mikroorganizmalar nedeniyle enfekte olduğu durumlarda ani olarak gelişen, ağrılı iltihaplanma durumuna verilen isimdir.
• Kronik bakteriyel prostatit: Mikroorganizmalar tarafından işgal edilen prostat bezi enfeksiyonunun uzun süre devam etmesi veya tekrarlayan akut prostatit ataklarına neden olması şeklinde tanımlanabilir.
• Kronik prostatit/kronik pelvik ağrı sendromu (KP/KPAS): En sık karşılaşılan prostatit türüdür. Prostat bezi ile birlikte, bez çevresindeki sinir ağının iltihaplanması sonucu pelvis bölgesinin genelinde ağrı ve rahatsızlık hissi ile karakterize olan bir rahatsızlıktır.

Prostatit Nasıl Gelişir?

Prostatit; temelde prostat bezi ve çevresinde iltihabi reaksiyon gelişmesi sonucu ortaya çıkar. Bu reaksiyon belirgin bir bakteri enfeksiyonuna tepki olarak veya stres, sinir hasarı, bölgeye uygulanan girişimsel yöntemler, travmatik hasarlar veya önceden gelişmiş enfeksiyonlara ikincil olarak mikroorganizma yokluğunda kendiliğinden gelişebilir.

Bakteriyel prostatit ise genellikle idrar yollarına ulaşan enfeksiyon etkeninin vücut içine doğru ilerlemesi ve daha sonrasında prostat bezine ulaşmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Bu anlamda, toplumda sık görülen idrar yolu enfeksiyonları prostatite neden olabileceği gibi, cinsel yolla bulaşan çeşitli hastalıklar da prostatit hastalığının ortaya çıkmasına yol açabilir.

Enfeksiyon olmadan gelişen prostatit vakaları ise sıklıkla bölgede ortaya çıkan travmatik hasar veya sinir hasarı sonucu kronik olarak iltihaplanma görülmesi şeklinde seyreder. Bu vakalarda, tanı süreci sırasında herhangi bir mikroorganizmaya rastlanmaz. Prostat bezi çevresindeki kas ve sinirlerin iltihaplanmasıyla pelvis bölgesinin genelinde şikayetler ortaya çıkabilir.

Prostatit Nedenleri Nelerdir?

Bakteriyel veya inflamatuar prostatit çok çeşitli sağlık sorunlarının etkisiyle ortaya çıkabilir. Prostatit rahatsızlığına neden olan durumlar şu şekilde sıralanabilir:

• İdrar yolu enfeksiyonları: Toplumda sık görülen ve çeşitli düzeylerde idrar yollarını etkileyebilen enfeksiyon etkenleri prostat bezinde iltihaplanmaya neden olabilir.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar: Klamidya gibi bazı cinsel yolla bulaşan enfeksiyon etkenleri idrar yolu enfeksiyonuyla beraber prostat bezinde iltihaplanmaya yol açabilir.
• İdrar yoluna yapılan girişimler: İdrar yoluna yerleştirilen kateter, uygulanan cerrahi işlemler veya görüntüleme tetkikleri; bölgede zedelenmeye yol açarak iltihaplanma ile sonuçlanabilir.
• İdrar yolunda gelişen anomaliler: İdrar yolunun çeşitli nedenlere bağlı olarak daralması ve bölgede yara dokusu görülmesi gibi durumlarda prostat bezinin iltihaplanması kolaylaşır.
• Fiziksel travma: Dışarıdan gelen çeşitli fiziksel travma etkenleri de prostat bezi ve çevresine zarar vererek prostatit rahatsızlığına neden olabilir.
• Stres: Bazı çalışmalar, yoğun stres yaşayan erkeklerde prostat çevresindeki sinirlerde görülen hasara bağlı olarak iltihaplanma gelişebildiğini göstermiştir.
• Sinir hasarı: Prostat bezi çevresinde yer alan sinir ağını etkileyen çeşitli rahatsızlıklar bakteriyel enfeksiyon olmamasına rağmen iltihaplanmayla sonuçlanabilir.
• Bağışıklık sisteminde bozulma: HIV enfeksiyonu gibi bağışıklık yetmezliğine neden olan hastalıkların seyrinde prostatit ortaya çıkabilir.
• Bazı kronik hastalıklar: Kronik yorgunluk sendromu, huzursuz bağırsak sendromu gibi çeşitli kronik hastalıklar da prostatite yol açabilir.

Prostatit Belirtileri Nelerdir?

Prostatit rahatsızlığının neden olduğu klinik belirtiler, hastalık türüne bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir. Bu bakımdan, prostatit türüne göre sıklıkla gözlenen belirtiler şu şekildedir:

• Asemptomatik inflamatuar prostatit,belirgin bir klinik semptoma yol açmaz. Bununla birlikte, uzun dönemli iltihaplanmanın görüldüğü prostat bezinde yaşanan çeşitli fonksiyon bozukluklarına bağlı olarak kısırlık gelişebilir.
• Ani gelişen akut bakteriyel prostatit;yüksek ateş, kasık ağrısı, ağrılı idrar yapma, idrar yapmada zorlanma, koyu renkli, iltihaplı idrar yapma ve iltihaplı akıntı gibi belirtilerle kendini gösterir.
• Akut durumun uzun süreli hale dönüştüğü kronik bakteriyel prostatit rahatsızlığında ise idrar yaparken yanma hissi, sık idrara çıkma ihtiyacı, gece idrara kalkma, testis arkasında ağırlık hissi ve kasık, anüs, genital bölge ve mesane üzerindeki bölgede ağrı gibi belirtiler görülür.
• Kronik prostatit/kronik pelvik ağrı sendromunda ise üç aydan uzun süre boyunca ağrılı ve zorlu idrar yapma, kasık ve genital bölgeyle birlikte anüs çevresinde ağrı ve ejakülasyon (boşalma) sırasında zorluk ve ağrı şikayetleri görülebilir.

Prostatit Tanısı Nasıl Konur?

Tanı sürecinde, prostat bezinin uzman bir doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir. Doktor tarafından alınan ayrıntılı hastalık öyküsü ve detaylı fizik muayene sonrası, ultrason ve bilgisayarlı tomografi gibi çeşitli görüntüleme yöntemleri ile laboratuvar tetkiklerine başvurulabilir. İdrar ve meni örneklerinde mikroorganizma varlığı araştırılabilir. Aynı zamanda, prostat bezinin muayenesi esnasında makattan el ile muayene gerekebilir.

Tüm bu incelemeler sonrası elde edilen veriler ışığında prostatit tanısı konur ve hastada hangi prostatit türünün görüldüğü belirlenir. Prostatit türüne bağlı olarak uygun bir tedavi planının oluşturulması kritik önem taşır.

Prostatit Nasıl Tedavi Edilir?

Prostatit tedavisi temelde söz konusu prostatit türüne göre belirlense de aşağıdaki yöntemler sıklıkla prostatit tedavisinde kullanılır:

• Hastalara sıklıkla antibiyotik tedavisi uygulanır. Verilecek antibiyotik çeşidi, idrar örneği üzerinde yapılan kültür çalışmasında tespit edilen mikroorganizma türüne göre belirlenir. Ciddi klinik belirtilere sahip hastalarda antibiyotik tedavisinin hastanede damar içinden uygulanması ve hastanın hastanede kalması gerekebilir. Ağızdan antibiyotik tedavisi hastalığın şiddetine göre 2 hafta ila 12 hafta arasında sürebilir.
• Anti-inflamatuar ilaçlar, iltihaplanmayı kontrol altına almak için sıklıkla kullanılan ilaçlar arasında yer alır. Aynı zamanda, ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar da verilebilir.
• Alfa bloker adı verilen ilaçlar, idrar yolunun genişletilerek idrar yapma ile ilgili sorunların giderilmesinde kullanılan diğer bir tedavi yöntemidir.
• Bazı hastalarda uzman doktor kararıyla, prostat bezindeki iltihabın giderilmesi adına prostatik masaj uygulanabilir. Prostatik masaj, makat yoluyla rektum üzerinden prostat bezine masaj uygulanarak, iltihaplı salgı sıvısının boşaltılması işlemidir.
• Tüm bunların yanı sıra, hastanın hayat tarzında yapacağı birtakım değişiklikler de kritik önem taşır. Ağrıyan bölgeye sıcak kompres uygulanması, sıcak oturma banyosu yapılması, asitli içecekler ve baharatlı gıdalardan uzak durulması, bol sıvı tüketilmesi ve pelvik kasların gevşetilmesine yönelik egzersizlerin yapılması bu değişiklikler arasında yer alır.
• Prostatit, etkili ve doğru şekilde tedavi edilmediği durumlarda çeşitli komplikasyonlarla sonuçlanabilir. Bu durumda görülebilecek komplikasyonlar şu şekildedir:
• Prostatit enfeksiyonunun kana karışmasına bağlı olarak halk arasında kan zehirlenmesi olarak da bilinen sepsis gelişebilir. Sepsis, hayatı tehdit edebilecek seviyede ciddi enfeksiyona yol açabilir.
• Prostat bezindeki enfeksiyon ilerlemeye devam ederek sperm kanallarını enfekte edebilir ve epididimit adı verilen duruma yol açabilir.
• Prostat bezi içinde biriken iltihap sıvısı apseye yol açabilir.
• Prostat bezi veya sperm kanallarının enfeksiyon nedeniyle tahrip olması sonucu kısırlık görülebilir.