Salya akması nasıl geçer? Yetişkinlerde ve çocuklarda salya akmasının sebebi nedir?

Salya akmasının birçok sebebi olabilir. Yutma zorluğu, kas kontrolü sorunları veya çok fazla tükürük üretimiyle sonuçlanan her şey aşırı salya akmasına neden olabilir. Bazen uyku pozisyonunu değiştirmek gibi basit bir yöntemle salya akması geçebilir bazense bir hastalığın habercisi olabilir ve tedavi gerektirebilir. Yenidoğanlarda ve iki yaşına kadar olan bebeklerde salya akması normaldir. Aşırı tükürük üretimi genellikle üç ila altı aylıkken zirveye ulaşır.

Yetişkinlerde uyurken ağızdan salya akmasının sebebi nedir?

Salya akması, aşırı tükürük üretimi sonucunda, tükürüğü ağızda tutamama ya da yutma güçlüğü yaşanması durumunda ortaya çıkar. Tıbbi olarak bu duruma “siyalore” ya da “hipersalivasyon” denir. Uyku sırasında az da olsa salya akması normaldir; ancak bazı durumlarda bu fazla olabilir.

Uykuda salya akmasının nedenleri şunlardır;

Uyku pozisyonu

Uyku pozisyonu, sabah kalktığınızda yastığınızda ne kadar salya olduğunu etkiler. Sırt üstü uyuyan kişilerde yer çekimi, fazla tükürüğün ağızda kalmasını veya boğaza geçmesini sağlar. Yan ya da karın üstü yatanlarda ise tükürük, yer çekimi etkisiyle yastığa akar ve salya akmasına yol açar. Özellikle ağzı açık şekilde uyuyanlarda bu durum daha belirgindir. Salya akmasını azaltmak için sırt üstü uyumak, burnunuzdan nefes almak ve ağız bantları kullanmak faydalı olabilir.

Enfeksiyonlar ve alerjiler

Soğuk algınlığı, boğaz enfeksiyonları veya mevsimsel alerjiler sinüslerde iltihaplanmaya ve hava yollarının tıkanmasına sebep olabilir. Bu durum, ağızdan nefes almayı artırarak daha fazla salya akmasına neden olur. Mononükleoz, bademcik iltihabı ve sinüs enfeksiyonları da tükürük artışına yol açabilir.

Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GÖRH)

GÖRH’un en bilinen belirtisi mide ekşimesi olsa da, bu hastalıkta yutma güçlüğü ve salya akması da sık görülür. Yemek borusundaki tahriş, vücudun tükürük üretimini artırarak tahrişi azaltmaya çalışmasına neden olur.

Obstrüktif Uyku Apnesi (OSA)

OSA, uyku sırasında nefesin geçici olarak durmasıdır. Bu durum genellikle ağızdan nefes alma ile birlikte görülür ve ağız açıkken salyanın kaçma riskini artırır. OSA belirtileri arasında horlama, gece uyanmaları, sabah baş ağrıları ve gündüz uyku hali yer alır.

Bruksizm (diş gıcırdatma)

Bruksizm, genellikle ağız solunumu ile bağlantılıdır ve uyku sırasında dişlerin gıcırdatılması ile karakterizedir. Ağız açık uyuma, tükürüğün dışarı kaçmasını kolaylaştırır ve salya akmasına yol açar.

İlaçların yan etkileri

Bazı ilaçlar (antibiyotikler, antipsikotikler, Alzheimer tedavisinde kullanılan ilaçlar gibi) aşırı tükürük üretimi ve salya akmasına sebep olabilir. Böyle bir durum yaşarsanız, ilacınızı bırakmadan önce doktorunuza danışmalısınız.

Altta yatan sağlık sorunları

Sinir sistemi hastalıkları, tükürük bezlerinin aşırı çalışmasına neden olabilir. Örneğin Parkinson hastalarının %70’i, serebral palsili hastaların ise %80’i aşırı tükürük sorunu yaşar. Ayrıca aşağıdaki durumlar da salya akmasını artırabilir:

• Epiglottit (gırtlak kapağı iltihabı)
• Amyotrofik lateral skleroz (ALS)
• Huntington hastalığı
• Felç
• Travmatik beyin hasarı

Çocuklarda uyurken ağızdan salya akmasının sebebi nedir?

Bebeklerde ağız çevresindeki kaslar henüz tam gelişmediği için, yaşamın ilk iki yılında salya akması normal bir durumdur. Çocuklarda salya akmasının pek çok nedeni olabilir; yutma güçlüğü, kas kontrolü sorunları ya da aşırı tükürük üretimi gibi faktörler bu durumu tetikleyebilir.

Diyet etkisi

Bazı yiyecek ve içecekler tükürük üretimini artırabilir. Özellikle turunçgiller gibi yüksek asit içeren besinler ve şekerli yiyecekler aşırı tükürüğe yol açabilir.

Yaş faktörü

Yenidoğan ve iki yaşına kadar olan çocuklarda salya akması sık rastlanan bir durumdur. Tükürük üretimi genellikle 3-6 aylıkken en yüksek seviyeye çıkar ve diş çıkarma döneminde bu durum daha da belirginleşebilir.

Salya akması nasıl geçer?

Salya akması, özellikle belirli yiyecek veya içeceklerin tetiklemesi durumunda, çoğu zaman tedavi gerektirmeyebilir. Ancak, uyku sırasında ortaya çıkan veya farklı nedenlere bağlı salya akması durumlarında, nedenin türüne, şiddetine ve aciliyetine göre çeşitli tedavi yöntemleri uygulanabilir.

Ağızdan salya akmasını önlemek için kullanılan yaygın tedavi seçenekleri şunlardır:

İlaç tedavisi

Asit reflü, alerji ya da zehirlenme gibi durumlarda, doktor semptomları hafifletmek veya ortadan kaldırmak amacıyla ilaç reçete edebilir.

Enjeksiyonlar

Tükürük akışını azaltmak için bazı maddeler enjeksiyon yoluyla tükürük bezlerine uygulanabilir.

Ağız içi cihazlar

Özelleştirilmiş ağız içi aparatlar, yutkunmayı kolaylaştırmak, yemek sırasında dudakların kapanmasını sağlamak ve böylece salya akmasını azaltmak amacıyla kullanılabilir.

Motor terapi

Yüz ve ağız çevresi kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler ve terapiler, özellikle zayıf çene kaslarından kaynaklanan salya akmasını kontrol altına almakta yardımcı olur.

Ameliyat

Diğer tedavi yöntemlerinin etkili olmadığı durumlarda, cerrahi müdahale bir seçenek olarak değerlendirilebilir.

Radyasyon tedavisi

Bazı vakalarda, tükürük bezlerine uygulanan radyasyon ile tükürük üretimi azaltılabilir.

Cerrahi seçenekler

Salya akmasını kontrol altına almak için tükürük bezlerinin çıkarılması veya tükürük akışının yönlendirilmesi gibi cerrahi prosedürler uygulanabilir.

Uyurken ağızdan salya akmasını önlemek için neler yapılmalı?

Uyku sırasında salya akması genellikle normaldir ve çoğu zaman tedavi gerektirmez. Ancak, aşırı salya akıttığınızı düşünüyorsanız, yaşam tarzı değişikliklerinden konuşma terapisine, ilaçlara ve cerrahi müdahalelere kadar çeşitli yöntemlerle bu durumu kontrol altına alabilirsiniz. Hangi yöntemin sizin için uygun olduğunu belirlemek üzere doktorunuzla görüşmeniz önemlidir.

Uyku pozisyonunuzu değiştirin

Salya miktarını azaltmanın en basit yollarından biri uyku pozisyonunuzu değiştirmektir. Yan veya yüzüstü uyuyorsanız, sırt üstü yatmayı deneyin. Yeni pozisyonunuza uyum sağlamak için uygun yastık seçimi gerekebilir. Yan yatanlar genellikle daha kalın, mide üstü yatanlar ise daha ince yastık tercih eder veya hiç yastık kullanmaz. Sırt üstü yatmakta zorlanıyorsanız, yanlarınıza yerleştireceğiniz ekstra yastıklarla pozisyonunuzu koruyabilirsiniz.

Alerjilerinizi tedavi edin

Eğer alerjiniz varsa ve bu nedenle gece salya akıyorsanız, alerji tedavisi sinüslerinizi açarak burundan nefes almanızı kolaylaştırabilir. Burnunuzdan rahat nefes almak, ağızdan nefes almaya bağlı salya akışını azaltmaya yardımcı olur.

Botoks enjeksiyonlarını değerlendirin

Botoks enjeksiyonları, aşırı salya üretimini azaltmak için güvenli ve etkili bir yöntemdir. Tükürük bezlerine uygulanan bu enjeksiyonlar, tükürük üretimini geçici olarak düşürür.

Mandibular cihaz kullanımı

Mandibular cihazlar, uyku sırasında ağzınızda kullanılan özel araçlardır. Dudaklarınızı kapalı tutmaya, dil ve dişlerin doğru pozisyonda kalmasına yardımcı olarak salya akmasını, horlamayı ve diş gıcırdatmayı azaltabilir.

Konuşma terapisi

Konuşma terapistleri, dil ve çene kaslarını güçlendiren egzersizler öğretir. Bu terapiler sayesinde yutkunma fonksiyonunuz gelişir, ağız kapalıyken nefes alma kolaylaşır ve böylece salya akması azalabilir.

Uyurken ağızdan salya akması için bitkisel çözümler neler?

Gece uyumadan önce ağır, yağlı, asitli, baharatlı yiyeceklerden kaçınmak ve bol su tüketmek salyanın önlemesinde rol oynayabilir.

Uyurken ağızdan salya akmasına engel olmak için şu bitkisel çözümleri deneyebilirsiniz:

Kekik

Antibakteriyel özellikleri sayesinde ağız ve boğaz enfeksiyonlarının iyileşmesine katkı sağlar, bu da tükürük bezlerinin fazla çalışmasını engelleyebilir.

Anason

Sindirim sistemini rahatlatır ve boğazdaki tahrişi azaltabilir. Bu sayede aşırı salya üretimini dengeleyebilir.

Nane

Sindirim sistemini rahatlatır, ağız kuruluğunu önlemeye ve ağız içi sağlığını desteklemeye yardımcı olur. Nane çayı ya da nane yağı bu amaçla kullanılabilir.

Papatya çayı

Anti-inflamatuar ve yatıştırıcı özellikleri sayesinde boğaz ve ağız çevresindeki tahrişi azaltabilir, tükürük bezlerinin fazla çalışmasını hafifletebilir.

Adaçayı

Antiseptik ve kas gevşetici etkisi vardır. Adaçayı çayı günde 1-2 fincan tüketmek, ağız kuruluğunu dengeler ve aşırı tükürük üretimini azaltabilir.

Zencefil

Sindirim sistemini destekleyerek reflü ve mide rahatsızlıklarını hafifletir. Böylece reflü kaynaklı aşırı salya üretimi azaltılabilir.

Salya akması hangi hastalığın belirtisidir?

Gece uyurken ağızdan salya akması çoğunlukla normaldir. Ancak aşırı salya akması bazı hastalıkların habercisi olabilir. Salya akmasının sebebini anlamak için doktorunuza başvurun.

Salya akmasına sebep olabilecek hastalıklar şöyle sıralanabilir:

Nörolojik hastalıklar

Bazı nörolojik rahatsızlıklar da salya akmasına neden olabilir. Bunlar arasında:

• Felç
• Beyin felci
• Parkinson hastalığı
• Amyotrofik lateral skleroz (ALS)
• Multipl skleroz (MS)
• Down sendromu
• Otizm
• Enfeksiyonlar
• Bazı enfeksiyonlar salya akışını artırabilir. Bunlar:
• Boğaz enfeksiyonları
• Mononükleoz
• Sinüs enfeksiyonları
• Bademcik iltihabı
• Peritonsiller apse (bademcik iltihabının boyun ve göğüse yayılması sonucu oluşan durum)

Diğer sağlık sorunları

Ağızdan salya akmasına yol açabilecek diğer sağlık problemleri şunlardır:

• Alerjiler
• Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
• Şişmiş geniz eti
• Pestisit zehirlenmeleri
• Bazı böcek veya yılan ısırıkları
• Gebelikte görülebilen asit reflüsü veya mide bulantısı gibi yan etkiler
• Bazı ilaçların kullanımı