Ses telleri iltihaplandığında veya enfekte olduğunda şişer. Bu durum ses kısıklığına neden olabilir. Ses kısıklığının en yaygın nedeni, çoğunlukla 2 hafta içinde kendiliğinden geçen soğuk algınlığı veya boğaz enfeksiyonudur. Birkaç hafta içinde geçmeyen nadir fakat ciddi bir ses kısıklığı nedeni ise ses kutusu kanseridir.

İçindekiler
Ses kısıklığı neden olur?
Ses kısıklığı neyin belirtisi olabilir?
Geçmeyen ses kısıklığı neden olur?
Ses kısıklığına ne iyi gelir?
Ses kısıklığı kaç günde geçer?
Ses kısılması ne zaman tehlikeli?
Ses kısıklığı tedavisi nasıl olur?

Ses kısıklığı neden olur?

Sesler, gırtlakta birbirine zıt konumlanmış iki düz kas dokusu bandı olan ses tellerinin titreşimiyle oluşur. Gırtlak, dilin tabanı ile akciğerlere giden geçiş yolu olan trakeanın üst kısmı arasında yer alır. Konuşmadığımız zamanlarda ses tellerimiz nefes alabilmemiz için açıktır. Ancak konuşma zamanı geldiğinde beyin bir dizi olayı düzenler. Akciğerlerden gelen hava geçerken ses telleri birbirine yapışır ve titreşir. Titreşimler, boğaz, burun ve ağızdan geçen ve sesi modüle eden rezonans boşlukları görevi gören ses dalgaları üretir. Sesimizin kalitesi -perdesi, şiddeti ve tonu- ses tellerinin ve rezonans boşluklarının boyutu ve şekli tarafından belirlenir. İnsanların seslerinin bu kadar farklı çıkmasının nedeni budur.

Sesimizdeki bireysel farklılıklar, ses tellerimize ne kadar yük bindirdiğimizin bir sonucudur. Örneğin, ses tellerini gevşetmek sesi daha kalın hale getirir; germek ise sesi daha tiz hale getirir. Ses kısıklığı ve hırıltılı ses, ses tellerinin normal titreşimini bozan her şeyden kaynaklanabilir. Bunlara soğuk algınlığı, alerjiler veya tahriş edici maddelerin solunması gibi yaygın nedenler de dahildir.

Ses kısıklığının nedenleri şöyle sıralanabilir:

Larenjit, ses kısıklığının en yaygın nedenlerinden biridir. Soğuk algınlığı, üst solunum yolu enfeksiyonu veya alerjilerden kaynaklanan ses tellerinin geçici şişmesinden kaynaklanabilir.
Spor müsabakalarında tezahürat yapmak, gürültülü ortamlarda yüksek sesle konuşmak, sesinizi dinlendirmeden uzun süre konuşmak, yüksek sesle şarkı söylemek veya çok yüksek veya çok alçak sesle konuşmak geçici ses kısıklığına neden olabilir.
Genellikle mide ekşimesi olarak adlandırılan GÖRH, mide asidinin boğaza yükselip dokuları tahriş etmesiyle ses kısıklığına neden olabilir. GÖRH'nin neden olduğu ses kısıklığı genellikle sabahları kötüleşir ve gün boyunca düzelir. Bazı kişilerde mide asidi boğaza ve gırtlağa kadar yükselir ve ses tellerini tahriş eder. Buna laringofaringeal reflü (LFR) denir. LFR gündüz veya gece meydana gelebilir.
Ses teli nodülleri, konuşma sırasında ses tellerinin normal şekilde kapanmasını engelleyen "yumrulardır". Genellikle sesinizin aşırı kullanımından kaynaklanırlar, tıpkı cilt nasırlarının oluşması gibi. Seslerini çok kullanan şarkıcılar, öğretmenler ve diğer profesyonellerde polip oluşabilir.
Hem mevsimsel hem de yıl boyunca devam eden alerjiler ses kısıklığına neden olabilir. Alerji kaynaklı burun tıkanıklığı ve akıntısı, hapşırma ve kaşıntıyı tedavi etmek için reçetesiz satılan dekonjestan ve antihistaminik ilaçlar mevcuttur.
Tiroid rahatsızlıkları, özellikle tedavi edilmeyen hipotiroidizm (düşük tiroid), ses kısıklığına neden olabilir.
Sigara ve pasif içicilik ses kısıklığına neden olabilir.
Hava kirliliğinden evde kullanılan kimyasallara kadar çeşitli tahriş edici maddeler ses kısıklığına neden olabilir.
Larinksteki papillomlar ses kısıklığının yavaş yavaş kötüleşmesine neden olabilir. En sık çocuklarda görülür ve genellikle insan papilloma virüsünden (HPV) kaynaklanır. Çoğu, HPV aşılarında bulunan HPV tip 6 ve 11'den kaynaklanır.
Astım veya KOAH için kronik olarak kullanılan bir inhaler kategorisi olan inhale kortikosteroidler, ses kısıklığına neden olabilir.
Ses kutusu (gırtlak kanseri), boğaz, akciğer, tiroid kanseri ve lenfomalar, ses kısıklığını bir belirti olarak, bazen de ilk belirti olarak gösterebilir.
İnme, Parkinson hastalığı ve multipl skleroz, ses tellerini besleyen sinirler üzerindeki etkileri nedeniyle ses kısıklığına neden olabilir.
Motorlu taşıt kazası sırasında boğaz bölgesine gelen künt travma, ses tellerine zarar verebilir. Travmanın yaygın bir nedeni, ameliyat sırasında boğaza yerleştirilen bir tüp veya bronkoskopi sırasında ses tellerinin hasar görmesidir.
Spazmodik disfoni, ses kısıklığına neden olan gırtlak kaslarında oluşan lokal bir sorundur.
Ses kutusuna giden sinirler, tiroid ameliyatı, kalp ameliyatı veya baş ve boyun ameliyatları gibi sinirin geçtiği bölgede yapılan herhangi bir ameliyat nedeniyle hasar görebilir.
Yakıcı kimyasallar ve küçük nesneler yanlışlıkla solunabilir, üst solunum yolu hasarına ve iltihaplanmaya neden olarak yemek borusunun daralmasına yol açabilir.

Ses kısıklığı neyin belirtisi olabilir?

Ses kısıklığı genellikle aşırı kullanım veya soğuk algınlığı gibi başka bir sorunun belirtisidir. Altta yatan sorunun tedavisi genellikle ses kısıklığını giderir. Ancak, ses kısıklığının ne zaman daha ciddi bir rahatsızlığın belirtisi olabileceğini bilmek önemlidir.

Uzun süre konuşmak, şarkı söylemek veya bağırmak gibi sesin aşırı kullanımı yaygın bir nedendir. Ses tellerindeki polip veya nodüller de bir diğer nedendir. Ses kısıklığı, boğaz veya gırtlak yaralanmalarından sonra da ortaya çıkabilir.

Üst solunum yolu enfeksiyonları, soğuk algınlığı ve grip gibi çeşitli hastalıklar da ses kısıklığına neden olabilir. Alerjilerden kaynaklanan boğaz tahrişi ve gastroözofageal reflü hastalığından (GÖRH) kaynaklanan asit reflüsü de ses kısıklığına yol açabilir.

Bazı durumlarda, ses kısıklığı daha ciddi bir rahatsızlıktan kaynaklanabilir. Örnekler arasında tiroid rahatsızlıkları, boğaz kanseri, gırtlak kanseri ve Parkinson hastalığı gibi bazı nörolojik rahatsızlıklar bulunur.

Geçmeyen ses kısıklığı neden olur?

Üst solunum yollarındaki viral bir enfeksiyon çoğunlukla kısa süreli ses kısıklığına neden olur. Uzun süreli ses kısıklığının diğer yaygın nedenleri şunlardır:

Yaşlanma
Solunum yolu, gırtlak, akciğer, tiroid, ses telleri veya baş ve boyun bölgesinin diğer bölgelerinde kanser
Kronik öksürük veya boğaz temizleme
Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH)
Tahriş edici maddelerin solunması
Larenjit (şişmiş, iltihaplı ses telleri), genellikle soğuk algınlığı veya diğer solunum yolu enfeksiyonlarından kaynaklanır
Parkinson hastalığı, romatoid artrit, felç veya tiroid rahatsızlıkları gibi diğer tıbbi durumlar
Sesin aşırı kullanımı veya kötüye kullanımı, örneğin aşırı bağırma
Sesin kötüye kullanımı, aşırı veya dengesiz kas gerginliği kalıplarıyla görülür
Sigara içmek
Spazmodik disfoni
Ses teli titremesi
Ses teli nodülleri, polipleri ve kistleri
Ses teli kanseri
Ses teli felci

Ses kısıklığına ne iyi gelir?

Ses kısıklığı genellikle sesinizi dinlendirerek, bol su içerek ve tahriş edici maddelerden uzak durarak giderilebilir. Ayrıca boğazınızı ve ses kutunuzu rahatlatmak için buhar soluyabilir ve nemlendirici kullanabilirsiniz. Sigara dumanına maruz kalmaktan kaçınmak, alkol ve kafeinden uzak durmak ses kısıklığının tedavisinde önemlidir.

Sakız çiğnemek, doğal tükürük üretimini teşvik ederek boğazın nemlenmesine ve nemlenmesine yardımcı olur, tahrişi yatıştırır ve ses kısıklığını giderir.
Tuzlu ılık suyla gargara yapmak iltihap giderici ve antibakteriyel etkiye sahiptir, şişlik ve enfeksiyona neden olan bakterileri yok etmeye yardımcı olabilir.
Çok sıcak veya soğuk yiyecekler boğazınızı tahriş edebilir ve ses kısıklığını kötüleştirebilir. Aşırı sıcaklıklarda yemek yemekten kaçınmalı ve ılık veya oda sıcaklığındaki yiyecekleri tercih etmelisiniz.
Omuzları öne veya arkaya döndürmek veya dili titreşim sesi çıkarmak için yuvarlamak (TRRRR veya BRRRR gibi) gibi bazı ses teli egzersizleri, ses tellerine kan dolaşımını ve oksijenlenmesini artırarak ses kaybını iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Ses kısıklığı kaç günde geçer?

Ses kısıklığının süresi, altta yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterir:

Viral enfeksiyonlar

Soğuk algınlığı veya viral enfeksiyonların neden olduğu ses kısıklığı genellikle birkaç gün ile bir hafta arasında sürer. Çoğu kişi 7 ila 10 gün içinde iyileşir.

Aşırı kullanım

Ses kısıklığı bağırma, çok konuşma gibi zorlamalardan kaynaklanıyorsa uygun ses istirahati ile birkaç gün içinde düzelebilir.

Alerjiler veya tahriş ediciler

Ses kısıklığı alerjilerden veya tahriş edici maddelere (duman veya kirlilik gibi) maruz kalmaktan kaynaklanıyorsa, tetikleyicilerden uzak durulduktan sonra birkaç gün içinde düzelebilir.

Bakteriyel enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonların neden olduğu larenjit gibi rahatsızlıkların iyileşmesi, özellikle de uygun şekilde tedavi edilirse, bir hafta veya daha fazla sürebilir.

Kronik durumlar

Ses kısıklığı asit reflüsü, ses teli nodülleri veya diğer patolojiler gibi kronik rahatsızlıklardan kaynaklanıyorsa, altta yatan durum uygun şekilde tedavi edilene kadar devam edebilir.

İlaç

Ses kısıklığı ilaç yan etkilerinden kaynaklanıyorsa, ilaç kesildiğinde veya ayarlandığında düzelme görülebilir.

Ses kısılması ne zaman tehlikeli?

Ses kısıklığı üç haftadan uzun sürerse, yutkunurken veya nefes alırken zorlanma veya ağrı, kan öksürme, boyunda bir şişlik varsa veya sesi kullanamamanın üzerinden birkaç gün geçtiyse mutlaka bir doktora başvurulması gereklidir.

Ses kısıklığı tedavisi nasıl olur?

Ses kısıklığı genellikle kendiliğinden düzelir ve etkili tedavi seçenekleri arasında ses istirahati, sıvı alımı ve altta yatan nedenlerin ele alınmadır.

Ses kısıklığı tedavi yöntemleri:

Ses dinlenmesi

Konuşmayı, fısıldamayı veya bağırmayı azaltmak veya bunlardan kaçınmak ses tellerinin iyileşmesine yardımcı olabilir. Özellikle ses kısıklığı ses zorlanmasından kaynaklanıyorsa, birkaç gün dinlenmek sorunun çözümüne fayda sağlayabilir.

Hidrasyon

Boğazınızı nemli tutmak ve tahrişi yatıştırmak için bol su için.

Nemlendirme

Bulunduğunuz ortamdaki havayı nemli tutmak boğaz rahatsızlığını hafifletmeye yardımcı olabilir. Kuru ortamlardan uzak durun.

Tahriş edici maddelerden kaçının

Sigara içmekten, pasif içicilikten ve güçlü parfümler veya temizlik ürünleri gibi diğer çevresel tahriş edici maddelerden uzak durun.

Altta yatan sorunları tedavi edin

Ses kısıklığı alerjilerden kaynaklanıyorsa antihistaminikler veya burun steroidleri gibi ilaçlar reçete edilebilir. Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) için tedavi antiasitler veya proton pompası inhibitörlerini içerebilir.