Tinnitus, kulaklarda çınlama sesidir. Ayrıca, kafanın içinde kükreme, vızıltı, tıslama veya tıklama olarak da tanımlanabilir. Tinnitusun; çeşitli işitme kaybı türleri, iç kulaktaki sinir uçlarında hasar, yüksek seslere maruz kalma, kulak ve sinüs enfeksiyonları, tümör, diyabet, tiroid sorunları gibi birçok nedeni olabilir. Şu anda tinnitus için bilinen bir tedavi yoktur. Ancak uzmanlar rahatlama sağlamak için bazı yöntemleri önermektedir.
Tinnitus nedir?
Tinnitus (kulak çınlaması), dış bir kaynağı olmayan ve bu nedenle diğer insanların duyamadığı bir ses algısıdır. Tinnitus genellikle çınlama sesi olarak tanımlanır, ancak bazı kişiler kükreme veya uğultu gibi başka sesler de duyar.
İki ana tinnitus türü vardır:
Subjektif tinnitus
Bu en yaygın olanıdır ve dış, orta veya iç kulaktaki hasardan kaynaklanır. Tipik olarak subjektif tinnitusa, belirli bir süre boyunca yüksek sese maruz kalmak neden olur.
Objektif tinnitus
Bu tip tinnitus diğer insanlar ve hasta tarafından duyulabilir. Subjektif tinnitustan daha az yaygındır. Orta kulak kemiğinin hasar görmesi, bir kan damarı sorunu veya kas kasılmaları nedeniyle oluşabilir.
Tinnitus çocuklarda da görülebilir. Çocuklar ve yetişkinler için tinnitus zamanla iyileşebilir veya hatta kaybolabilir, ancak bazı durumlarda zamanla kötüleşir. Tinnitus üç ay veya daha uzun sürdüğünde kronik olarak kabul edilir.
Tinnitusun nedenleri belirsizdir, ancak bu hastalığa sahip olan çoğu kişide bir miktar işitme kaybı vardır. Tinnitus nadiren ciddi bir tıbbi sorunla ilişkilendirilir ve genellikle günlük yaşamı etkileyecek kadar şiddetli değildir. Ancak bazı kişiler bunun ruh hallerini ve uyuma veya konsantre olma yeteneklerini etkilediğini ifade ederler. Şiddetli vakalarda tinnitus kaygıya veya depresyona yol açabilir.
Tinnitus neden olur?
Tinnitusun kesin nedenleri tam olarak anlaşılamamış olsa da aşağıdakilerle bağlantılı olduğu düşünülmektedir:
Gürültüye maruz kalma
Birçok kişi, bir iş yeri ortamında veya bir spor etkinliğinde veya konserde yüksek sese maruz kaldıktan sonra tinnitus yaşar.
İşitme kaybı
Yaşlanma veya yüksek sese maruz kalma gibi faktörlerden kaynaklanabilen işitme kaybı, tinnitus ile ilişkilidir. Ancak, işitme kaybı olan bazı kişilerde tinnitus asla gelişmez.
İlaçlar
Tinnitus, özellikle yüksek dozlarda alındıklarında, belirli ilaçları almanın bir yan etkisi olabilir. Tinnitus ile ilişkili ilaçlar arasında steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (örneğin, ibuprofen, naproksen ve aspirin), belirli antibiyotikler, kanser karşıtı ilaçlar, sıtma karşıtı ilaçlar ve antidepresanlar bulunur.
Kulak kiri veya kulak enfeksiyonu
Kulak kanalının kulak kiri veya kulak enfeksiyonundan kaynaklanan sıvı ile tıkanması tinnitusa neden olabilir.
Baş veya boyun yaralanmaları
Baş/boyun yaralanması, kulak yapılarına, beyne ses sinyalleri taşıyan sinire veya sesi işleyen beyin bölgelerine zarar vererek tinnitusa neden olabilir.
Daha az yaygın olan kulak çınlaması risk faktörleri şunlardır:
Meniere hastalığı
Tinnitus, denge sorunlarına ve işitme kaybına da neden olabilen bir iç kulak rahatsızlığı olan meniere hastalığının bir belirtisi olabilir.
Çene eklemi sorunları
Alt çeneyi kafatasına bağlayan eklem kulağa yakındır. Çene sıkma veya diş gıcırdatma çevredeki dokuya zarar verebilir, tinnitusa neden olabilir veya tinnitusu kötüleştirebilir.
Tümörle ilişkili bozukluklar
Vestibüler schwannoma (akustik nöroma), iç kulaktan beyne giden bir sinirde bulunan iyi huylu bir tümördür. Akustik nöromalar ve diğer baş, boyun ve beyin tümörleri tinnitusa neden olabilir.
Kan damarı sorunları
Yüksek tansiyon, ateroskleroz veya kan damarlarındaki malformasyonlar, özellikle de kulakta veya kulağa yakınsa, kan akışını değiştirebilir ve tinnitusa neden olabilir.
Kronik durumlar
Diyabet, migren, tiroid bozuklukları, anemi ve lupus ve multipl skleroz gibi bazı otoimmün bozukluklar, tinnitus ile bağlantılı olan kronik durumlar arasındadır.
Tinnitusun birçok olası nedeni olmasına rağmen, bazı kişilerde bilinen bir neden olmaksızın da ortaya çıkabilir.
Tinnitus olduğunu nasıl anlarız?
Tinnitus, yaklaşık 5 kişiden 1'ini etkileyen çok yaygın bir sorundur. Tinnitusa sahip olup olmadığınızı anlamak için öncelikle semptomlarınızı değerlendirerek başlayabilirsiniz. İlk olarak, dışarıda olmadığını bildiğiniz bir sesi sık sık duyuyor musunuz? Eğer öyleyse, bu ses nasıl bir ses? Bunu çınlama, kükreme, tıklama, cıvıldama, akma, ıslık, vızıltı, tıslama veya uğultu olarak mı tanımlarsınız? Ya da belki kulağınızda kalp atışı gibi geliyordur? Ses bir kulaktan, her iki kulaktan, başınızdan veya uzaktan geliyormuş gibi görünebilir. Ayrıca, sabit, aralıklı veya nabız gibi atıyor olabilir.
Tinnitusunuz olduğunda duyduğunuz ses harici bir sesten kaynaklanmaz ve diğer insanlar genellikle bunu duyamaz. Tinnitus yaygın bir sorundur. Bu sesler genellikle arka plan gürültüsü düşük olduğunda daha belirgindir, bu nedenle tinnitusunuzun uykuya dalmaya çalışırken veya sessiz bir odada çalışırken geceleri daha belirgin olduğunu görebilirsiniz. Durumunuzu daha iyi değerlendirmek için olası nedenleri ve ilgili sağlık koşullarını göz önünde bulundurun:
Olası nedenler
Tinnitus semptomları çeşitli rahatsızlıklardan kaynaklanabilir. Örneğin, bazı ototoksik ilaçlar, kulak enfeksiyonları, Meniere hastalığı, kulak kiri birikmesi, yüksek tansiyon, diyabet ve baş ve boyun yaralanmalarının hepsinin tinnitusa yol açtığı bilinmektedir.
İlgili sağlık sorunları
Tinnitustan muzdarip birçok kişi aynı zamanda işitme kaybından da muzdariptir. Tinnitusla ilişkili diğer sağlık sorunları arasında uyku sorunları, depresyon, anksiyete, hipertansiyon ve hiperakuzi (belirli ses frekanslarına ve ses aralığına karşı artan hassasiyet) bulunur.
Bu semptomları yaşıyorsanız, belirli ses ne olursa olsun, muhtemelen tinnitusunuz vardır. Sonuçta, tinnitus basitçe "dış ses olmadığında ses duymak" olarak tanımlanır. Ancak, tinnitus'un varlığı kendi başına bir alarm nedeni değildir. Ayrıca semptomların sıklığını ve etkisini de hesaba katmanız gerekir.
Tinnitus nasıl iyileşir?
Şu anda tinnitus için bir tedavi yoktur, ancak semptomları azaltmanın yolları vardır. Yaygın yaklaşımlar arasında ses terapisi cihazlarının (işitme cihazları dahil), davranışsal terapilerin ve ilaçların kullanımı yer alır.
Şu anda çoğu tinnitus türü için bilimsel olarak doğrulanmış bir tedavi yoktur. Eğer klinisyenler yüksek tansiyon veya temporomandibular eklem disfonksiyonu gibi altta yatan bir neden bulabilirlerse, bu sorunu tedavi edebilirler. Bu da tinnitusu azaltabilir veya ortadan kaldırabilir. Ancak, tinnitusun algılanan yükünü hafifletebilecek ve hastaların daha rahat, üretken hayatlar yaşamasını sağlayacak tedavi seçenekleri vardır.
Tedavi, kişinin yaşına, genel sağlık durumuna ve semptomların ne kadar şiddetli olduğuna bağlı olacaktır.
Kulak kiri temizliği
Kulak kiri tıkanıklığını gidermek tinnitus semptomlarını azaltabilir.
İşitme cihazları
Bunlar, işitme kaybı olan bazı tinnitus hastalarına yardımcı olabilir. İşitme cihazı kullanmak, duymakta zorlandığınız sesleri daha yüksek sesle duymanıza yardımcı olur. Bu, tinnitusu azaltabilir.
Koklear implantlar
Bu seçenek, tinnitus ve ciddi işitme kaybı yaşayanlar içindir.
Maskeleyiciler veya ses üreteçleri
Bunlar, bazı kişilere tinnitusu daha az fark edilir hale getirerek yardımcı olur. Bu küçük elektronik cihaz, çınlama vb. sesleri daha yumuşak hale getirebilecek bir ses yaratır.
İlaçlar
Bazı ilaçlar, durumla bağlantılı bir sorunu ele alarak tinnitusu hafifletebilir. İlaçlar ayrıca ruh halini veya uykuyu iyileştirebilir.
Tinnitus yeniden eğitim terapisi
Bu terapi, danışmanlık ve maskeleyicilerin bir kombinasyonunu kullanır. Bir kulak burun boğaz doktoru veya bir işitme uzmanı (odyolog), tinnitusla nasıl baş edebileceğinizi öğrenmenize yardımcı olabilir.
Bilişsel davranışçı terapi
Psikiyatr doktoru veya psikolog, tinnitus semptomlarını daha az rahatsız edici hale getirmek için başa çıkma tekniklerini öğrenmenize yardımcı olabilir.
Danışmanlık
Bir danışman veya destek grubuyla görüşmeniz faydalı olabilir.
Tinnitus geçici midir?
Yaşamları boyunca uzun vadeli veya hatta kalıcı bir semptom olarak tinnitus yaşayacak olanlar vardır. Ancak bazılarında tinnitus birkaç ay sürebilir. Tinnitusa neden olan fizyolojik ve mekanik sorunlar çözüldükten sonra; bu da genellikle tıbbi tedavi veya ameliyattan sonra hızlı bir rahatlamaya yol açar. Sonuç olarak, tinnitus vakalarının çoğu geçicidir ve zamanla kendiliğinden düzelir.
