Tükürük bezi şişmesi neden olur? Tükürük bezi şişmesinin belirtileri neler?
Tükürük, sindirimin başlamasını sağlayan bir salgıdır ve ağzı nemlendirme gibi çeşitli görevleri bulunur. Gün içinde yaklaşık 1 litre tükürük üretimi söz konusudur. Tükürük bezi şişmesi sıklıkla bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanır. Özellikle yüzün yan tarafında, kulakların yakınındaki tükürük bezlerini veya çenenin altındaki bezleri etkileyen bir durumdur. Bazı durumlarda tükürük kanallarının tıkanması, kistler ya da tümörlerden kaynaklı bir durumun sonucu olarak tükürük bezinde şişme ortaya çıkabilir.
Tükürük bezi şişmesinin en sık görülen belirtileri arasında şişlik, ağız kuruluğu, ağrı, ateş veya ağza kötü kokulu akıntı yer alır.
Tükürük bezi şişmesi neden olur?
Tükürük bezinden kaynaklı problemler, yanaklarınızın iç kısmındaki parotis bezleri, ağız tabanındaki submandibular bezler ve dilinizin altındaki sublingual bezleri etkileyen durumları içerir. Enfeksiyonlar, tıkanıklıklar, otoimmün hastalıklar ve tükürük bezi taşlarından kaynaklanır.
Tükürük bezi şişmesinin nedenleri bu başlık altında şu şekildedir;
Enfeksiyonlar
Tükürük bezinde meydana gelen bakteriyel ve viral enfeksiyonlar bezlerde şişliklere yol açabilir. Bu bakteriler genellikle Staphylococcus aureus veya stafilokoklar olarak ifade edilir. Kabakulak en yaygın örneğidir. Yaygın belirtileri arasında ağrı, ateş, kötü tat, şişlik yer alır.
Tükürük kanallarının tıkanması
Tükürük kanallarının tıkanması çoğunlukla parotis ve submandibular bezlerde, sıklıkla taş oluşumundan kaynaklıdır.
Kistler veya tümörler
İyi huylu veya nadiren kötü huyludur. Bununla birlikte tükürük bezindeki her tümör kanser değildir. Genellikle tek tarafı etkileyen bu şişlik ağrısızıdır.
Otoimmün hastalıklar
Sjögren sendromu adı verilen rahatsızlık bağışıklık sisteminin tükürük ve gözyaşı gibi vücutta sıvı üreten bezlere saldırdığı otoimmün bir hastalıktır, tükürük bezlerinde şişmeye yol açabilir.
Öte yandan; dehidrasyon, travmalar, ağız kuruluğu ve tükürük bezini etkileyen ilaçların kullanımına bağlı olarak şişme ortaya çıkabilir. Ateş, tek taraflı sertlik ve ağız içinden irin gelmesi durumunda ya da şişliğin 1-2 günden uzun sürmesi halinde en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak önemlidir.
Tükürük bezi şişmesinin belirtileri neler?
Tükürük bezi şişmesine bağlı ortaya çıkan belirtiler şöyle sıralanabilir;
- Ağızda veya yüzde ağrı, özellikle yemek yerken
- Ağzı açma yeteneğinin azalması
- Ağız kuruluğu
- Anormal tatlar
- Ateş
- Yüzde şişlik (kulakların önünde, çenenin altında veya ağız tabanında)
- Yüzün bazı noktalarında ya da boynun üstünde kızarıklık
- Tükürük salgısının akışında azalma
Tükürük bezi şişmesi nasıl geçer?
Bazı durumlarda tedavi olmadan şişlik kendiliğinden ortadan kalkabilir. Ateş veya iltihaplı akıntının varlığında enfeksiyon bakterilerden kaynaklanıyorsa antibiyotik tedavisi etkili olabilir.
Tükürük bezi şişmesi için evde uygulanabilecek tedaviler şunlardır;
- Tükürük akışını artırmak ve şişliği azaltmak için bol su için.
- Sıcak kompres uygulanabilir veya tükürük bezine doğru ısıyla hafif masajlar yapılabilir.
- Günde iki kez diş fırçalama ve diş ipi kullanımı da dâhil olmak üzere ağız ve diş sağlığınıza özen göstermelidir.
- Ağrıyı hafifletmek ve ağzınızı nemli tutmak için ağzınızı ılık tuzlu su ile gargara yapmak faydalıdır.
- Bu süreçte tütün ürünleri kullanımından kaçınmanız önemlidir.
- Tükürük bezi şişliği bazı durumlarda antibiyotik tedavisi gerektirebilir.
Tükürük bezi şişmesi ağrı yapar mı?
Tükürük bezi şişmesi ağrıya neden olabilir. Özellikle bezin şişmesinin altında bir enfeksiyon ya da tıkanıklık varsa yoğun ağrılar hissedilebilir. Bakteriyel enfeksiyona bağlı tükürük bezi şişmesinde, zonklayıcı tarzda şiddetli ağrı, bölgede kızarıklık ve hassasiyet gelişebilir. Eğer tükürük taşına bağlı bir durum söz konusuysa ağrı genellikle yemek esnasında daha çok kendini gösterir. İltihaplı kistler ağızda kötü tatlara bazen de içi dolu irinlere neden olabilir. Ateş ve halsizliklerin eşlik ettiği tükürük bezi şişmesinin altında kabakulak yatabilir. Bu durumda özellikle kulak önü ve çene altında ağrılı şişlikler meydana gelir. Ağrı geçmiyor ve günlük yaşamı etkiliyorsa bir kulak burun boğaz uzmanına başvurmanız gerekir.
Tükürük bezi şişliği kaç günde geçer?
Tükürük bezi şişliğinin altında yatan birçok farklı neden bulunur. Buradan yola çıkacak olursak; tükürük bezi şişliği, altta yatan nedene bağlı olarak birkaç gün ila birkaç hafta arasında etkisini gösterebilir. Bakteriyel enfeksiyona bağlı tükürük bezi şişmesi genel olarak 5-7 gün içinde antibiyotik tedavisi ile ortadan kalkar. Bezlerin tıkanması gibi durumlarda hastalığın öncelikle endoskopik işlemlerle tanısı konur. Daha sonra tıkanıklığın giderilmesi için tükürük bezi tedavisi ya da ameliyatı devreye girer. Şişlik uzun süreli veya tekrarlayıcı olabilir. Bu durumda tedavi süresine bağlı olarak şişlikte iyileşme sağlanabilir.
Tükürük bezi şişliği tehlikeli mi?
Tükürük bezi enfeksiyonu tedavi edilmezse baş ve boyun dokularınıza yayılabilir ve tehlikelidir. Keza aynı şekilde tükürük bezinin neden olduğu altta yatan diğer hastalıklar erken teşhis ve tedavi ile kontrol altına alınmadığı takdirde riskli durumlara yol açabilir. Hastalığın hızlı ve etkili bir şekilde geçirilebilmesi için uygun bir tedavi planı oluşturulmalı ve tükürük bezi şişliğinin önüne geçilmelidir.
Tükürük bezi şişliği tedavisi nasıl olur?
Tükürük bezi şişliği tedavisinde antibiyotikler, ağrı kesiciler ve bazı durumlarda cerrahi müdahaleler rol oynar. Enfeksiyon varlığında antibiyotik tedavisi ile tükürük bezi şişliği kontrol altına alınabilir. Gün içinde sıcak kompres uygulamak şişlik ve ağrıları yatıştırabilir. Hastalara bu süreçte bol sıvı alımı ve limon gibi ekşi gıdalar alınması önerilir. Bu sayede tükürük akışında hızlanma sağlanır. Tükürük bezi tümörlerinde ilaç tedavisi söz konusu değildir. Uygulanabilecek tek tedavi cerrahi operasyonlardır.
Tükürük bezi taşları durumunda bol su içmek ve masaj yöntemi ile taşın çıkarılması sağlanabilir ancak büyük taşlar için cerrahi müdahale desteği gerekir. Sjögren sendromu gibi otoimmün hastalıkların varlığında ise tükürük üretimini artıran ilaçların kullanımı ile tedavi mümkündür. Buna göre hafif tükürük bezi enfeksiyonları bol sıvı tüketimi ve istirahat ile zamanla iyileşirken taş, tümör veya otoimmün gibi hastalıkların varlığında genellikle tıbbi müdahale gereklidir.
