Üçlü tarama testi ne zaman yapılır? Üçlü tarama testinde neye bakılır?

Üçlü tarama testi, hamileler için yapılan ve fetüsün gelişimi hakkında önemli bilgiler sağlayan bir testtir. Anneden alınan basit bir kan örneği ile fetüste genetik anormallik riskini tespit etmeye yardımcı olur. Üçlü tarama testi, gebeliğin ikinci trimesterinde yani 3-6 aylık dönemde en doğru sonuçları verir.  Bu test özellikle ailede doğum kusurları olan, 35 yaş ve üstü, ilaç kullanan ve çeşitli hastalıkları bulunan anne adaylarına önerilir. Bunlar gibi daha bir dizi faktör üçlü tarama testi açısından önem teşkil eder. Anormal test sonuçları saptandığında, tanı koymak için farklı testlere ihtiyaç duyulabilir.

Üçlü tarama testi nedir?

Annenin genetik bozukluğa sahip bir bebek taşıma riskinin değerlendirildiği üçlü tarama testi, alfa-fetoprotein, insan koryonik gonadotropin ve konjuge olmayan estriol adı verilen faktörleri inceler. Üçlü test, fetüslerinin trizomi 21'den (Down sendromu) etkilenme olasılığı yüksek olan anne adaylarını tespit eder. Down sendromu, zekâ geriliği, kromozom bozuklukları, beyin ve omurilik problemlerine ilişkin durumlar 3 ayrı hormon ile değerlendirilebilir. Üçlü tarama testi tüm anne adaylarına önerilen bir testtir. Ayrıca anne adayının yaşı, kilosu, kronik hastalıkları veya etnik kökeni baz alınarak test sonuçları değerlendirilir.

Üçlü tarama testi nasıl yapılır?

Üçlü tarama testi, annenin kolundan kan alınması ile yapılır. Kanda bulunan alfa-fetoprotein (AFP), total beta-human koryonik gonadotropin (hCG) ve unkonjuge estriol (uE3) değerlerine bakılır. Alınan kan örneği test sonuçlarının değerlendirilmesi için laboratuvara gönderilir. Genellikle sonuçlar birkaç gün içinde sistemde görünür. Gebelik açısından herhangi bir risk oluşturmayan üçlü tarama testinin bilinen herhangi bir yan etkisi yoktur. Geçmişte özelllikle down sendromunu saptayabilmek için uygulanan bu test, günümüzde pek çok genetik hastalığın doğum öncesi süreçte belirlenebilmesi için yardımcı olur. Hamilelik süresi zarfında olası sorunları önceden fark edebilmek, bebeğin anne karnında gelişimini değerlendirebilmek için üçlü tarama testi yapılmakta olup, bu sayede altta yatan farklı hastalıkların da teşhisi konabilir.

Üçlü tarama testi ne zaman yapılır?

Gebelikte tarama testleri, anne adayının sahip olduğu kromozom anomalili çocuk dünyaya getirme olasılığını önceden fark edebilmek için uygulanan testlerdir. Bu testler annenin ve bebeğin sağlığını izlemek, potansiyel sorunları tanımlamak ve gerektiğinde tedaviye erken başlamak için yol gösterici olabilir. Üçlü test, gebeliğin 16-18. gebelik haftalarında yapılır. Kandaki AfP, hCG, estriol olan üç hormonun düzeylerine bakıldığı üçlü testte, fetüsteki genetik sorunlar tespit edilir. Sonuçlar genellikle problemlerin yüksek ya da düşük olasılıklarına dayanır.

Üçlü tarama testinin normal değerleri nedir?

Üreme çağındaki kadınlarda gebelik yaşı ve diğer değişkenlere bağlı yapılan üçlü tarama testi, Down sendromu (Trizomi 21), Trizomi 18 ve nöral tüp defekti riskini değerlendirmek amacıyla başlıca üç değerin incelenmesine yöneliktir. Üçlü tarama testinde normal değerler AFP (1,38 ila 187,00 IU/ml), hCGβ (1,06 ila 315 ng/ml) ve uE3 (0,25 ila 28,5 nmol/l) ortalama aralıklarıyla gösterilmiştir. Değerler aralıklardan düşük veya yüksek olursa risk oluşur, bu durum da ileri tanı işlemlerinin yapılması gerektiği anlamına gelir.

Değerler genellikle laboratuvarlara göre değişmekle birlikte çoğu zaman sonuçlar şu şekildedir;

• AFP: <2,5 MoM (ortancanın katı)
• hCG: 0,5 - 2,5 MoM
• Estradiol: >0,25 MoM

hCG: 

• Yüksek → Down sendromu riski 
• Normal M.o.M: 0.5 – 2.0

uE3: 

• Düşük → Down sendromu ve Trizomi 18 riski 
• Normal M.o.M: 0.5 – 2.0

Üçlü tarama testinde neye bakılır?

Üçlü tarama testi, genetik bir bozukluktan etkilenen fetüse sahip olma riskinin artıp artmadığını değerlendirmek için doğum öncesi uygulanan genetik bir tarama testidir. Üçlü testin bir tarama testi olduğunu ve tek başına bir tanı testi olmadığı unutulmamalıdır. Bu test yolu ile yalnızca annenin genetik bir bozukluğa sahip bir bebek taşıma riski değerlendirilir. Üçlü tarama testinde başta down sendromu olmak üzere trizomi 18 ve trizomi 21 gibi kromozom anomaliler incelenir. Testte kromozomal bir bozukluğun varlığı genellikle gebelik haftasına göre AFP ve uE3 değerleri olması gereken düşük, HCG değeri ise olması gerekenden daha yüksek olması halinde saptanabilir. Sonuçlar sadece risk belirtir, tanı koymaz. Risk yüksek çıkarsa ileri testler (dörtlü test, amniyosentez, NIPT) önerilebilir. Değerlendirme mutlaka alanında uzman doktor tarafından yapılmalıdır.

Üçlü tarama testinin yüksekliği ne anlama gelir?

Genel olarak üçlü tarama testi, anne adaylarına hamilelik döneminde bebeklerinin sağlığı ve gelişimi hakkında temel bilgiler sağlayabilen değerli bir araçtır. Yapılan değerlendirme sonucu ebeveynlerin gebelik sürecinde doğru karar almaları ve meydana gelebilecek komplikasyonları önceden bilmeleri ve hayatlarını o doğrultuda yönlendirmeleri açısından habercidir. Down sendromu ve nöral tüp defektleri gibi genetik bozukluklar da dahil olmak üzere doğmamış bebek için ciddi sağlık tehlikelerinin belirlenmesine yardımcı olan üçlü tarama testi, laboratuvarın gerekli faktörler hakkında bilgilendirilmesi ve gebeliğin ultrasonla tarihlendirilmesi durumunda doğru sonuçlar sağlar. Üçlü tarama testinde değerlerin yüksek çıkması, belirli doğumsal anormallikler açısından risk artışı anlamına gelir. Ancak her bir hormonun yüksekliği farklı durumları belirler. Eğer pozitif sonuç aldıysanız, bulguların etkilerini ve gerekli olabilecek diğer adımları takip etmek için doktorunuza danışmanız gerekir.

Üçlü tarama testi kaç günde çıkar?

Üçlü tarama testi laboratuvarlara bağlı olarak genellikle 2-3 gün içinde çıkar. Bazı hastanelerde yoğunluk olması halinde sonuçların daha geç çıkması olası bir durumdur. Üçlü tarama testi tanı değil, bir tarama testidir, bazı durumlara net bir tanı koyabilmek için yeterli olmayacağını unutmamak gerekir. Testin pozitif çıkması durumunda genellikle tanıya yönelik ileri tetkikler yapılması gerekir. Testin amacı bebek ve anne açısından riskli yöntemleri kullanmadan bebekte olabilecek anomali riskini saptamaktır. Eğer test sonucunda risk belirli bir düzeyin üzerinde çıkarsa (genel olarak 1/ 250 den fazla olması durumunda) "amniyosentez" adı verilen bir sıvın alınması gerekebilir. Doğum kusurları bakımından daha fazla risk altında olanlar için en önemli tanı aracı amniyosentez sıvısının alınmasıdır.