Adenit (lenfadenit) olarak da adlandırılan lenf bezi iltihabı, vücudun enfeksiyonla savaşmaya çalışırken lenf bezlerinin şişmesidir. Lenf bezleri, vücudun bağışıklık sisteminin bir parçasıdır ve lenf sıvısını filtreler. Adenit, genellikle kasık, koltuk altı ve boyun lenf bezlerinde görülür. Vakaların çoğu virüs ve bakteri gibi patojenlerden kaynaklansa da, aynı zamanda kanser belirtilerinden biridir. Lenfadenit çocuklarda sık görülen bir rahatsızlıktır.
Adenit nedir?
Adenit (Lenf bezlerinin iltihabı), lenf bezlerinde şişlik ve ağrı ile karakterize bir durumdur. Lenf bezinin iltihaplanmasına adenolenfit de denir. Bu hastalığın en karakteristik belirtileri arasında lenf düğümlerinin şişmesi, hassasiyeti ve ısınması yer alır. Alerjilerden kaynaklanabileceği gibi patojenlerden de kaynaklanabilir veya kanser belirtilerinden biri olabilir.
Yaklaşık 600 lenf düğümü, boyun ve çene hattının etrafında (servikal), göğüs içinde (mediastinal), karın boşlukları (mezenterik), koltuk altları, kasıklar dahil olmak üzere vücudun her yerine kümeler halinde dağılmıştır.
Lenfadenit iki tipte sınıflandırılabilir:
Lokalize lenfadenit
Lokalize lenfadenit, enfeksiyon bölgesinin yakınındaki bir veya daha fazla lenf düğümünü içerir.
Yaygın lenfadenit
Yaygın lenfadenit, iki veya daha fazla lenf nodu grubunu içerir ve daha yaygın, sistemik bir hastalığın parçasıdır.
Adenitin belirtileri neler?
Adenitin başlıca belirtisi lenf düğümlerinin büyümesidir; lenf düğümünün boyutu 1,27 cm'den büyüktür. Ayrıca aşağıdaki gibi başka belirtiler de fark edebilirsiniz:
- Titreme ile ateş
- Görünür şişlikler (lenf düğümleri)
- Lenf düğümlerinde hassasiyet
- Lenf düğümlerinin üzerinde ve yakınında ciltte kızarıklık
- Lenf düğümlerinde apse (irin dolu lenf düğümleri)
- Lenf düğümlerinde akıntı (sıvı drenajı)
Yukarıdaki belirti ve semptomlardan herhangi birine sahipseniz mutlaka doktora görünün. Adenit, karın enfeksiyonu veya tüberküloz gibi diğer tıbbi durumların bir belirtisi olabilir.
Adenit neden olur?
Lenf düğümleri, vücudu hastalıklara karşı koruyan bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır. Patojenler ve kanser hücreleri gibi maddeleri filtreleyen özel beyaz kan hücreleri (lenfositler) içerirler.
Şişmiş lenf düğümleri genellikle enfeksiyon, iltihap veya tümör bölgesinin yakınında bulunur. Kişilerin enfeksiyon sırasında veya sonrasında lenfadenit geliştirme olasılığı daha yüksektir.
Bakteriyel, viral ve fungal enfeksiyonlar, lenf düğümünde iltihaplanma tepkisini tetikleyerek şişmesine neden olabilir. Bezin kendisi de enfekte olabilir ve enfeksiyon birkaç saat içinde diğer lenf düğümlerine yayılabilir.
Streptokok ve stafilokok bakterileri lenfadenitin en yaygın nedenleridir. Bununla birlikte, HIV gibi viral enfeksiyonlar ve tüberküloz ve kedi tırmığı ateşi (bartonella) gibi nadir hastalıklar da lenfadenite neden olabilir.
Adenitin türleri neler?
Lenf bezleri bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır. Genellikle kanın temizlenmesinde rol oynayan lenf bezleri çok sayıdadır ve vücutta çeşitli kritik noktalarda bulunur. Lenf bezleri birçok farklı nedenden dolayı iltihaplanabilir ve bulundukları yere bağlı olarak iltihaplanma nedenleri ve tedavi yöntemleri farklılık gösterir. Bu nedenle, lenf bezi iltihabı farklı kategoriler altında incelenir. Doktorlar genellikle adeniti bulunduğu yere göre sınıflandırırlar ve bu sınıflandırma aşağıdaki türleri içerir:
Servikal adenit
Boyundaki lenf bezlerinin iltihaplanmasıdır.
Tüberküloz adenit
İnsanlarda tüberküloza neden olan en yaygın mikrop olan Mycobacterium tuberculosis'in neden olduğu boyun derisindeki enfeksiyona denir.
Mezenterik adenit
Karındaki mezenterik lenf düğümlerinin iltihaplanması anlamına gelir ve boğaz ağrısı, ateş , sağ alt karın ağrısı , mide bulantısı ve kusma gibi belirti ve semptomlara sahiptir .
Sebasöz adenit
Normalde sebum veya cilt yağı üreten ciltteki yağ bezlerinin iltihaplanmasıdır.
Adenit hastalığı nasıl geçer?
Lenf bezi iltihabının belirtilerini hafifletmeye yardımcı olmak için doktorunuz aşağıdakileri önerebilir:
- Dinlenmek
- Etkilenen vücut bölümünün yükseltilmesi
- İltihabı ve şişliği azaltmak için buz uygulaması
- Ağrıyı hafifletmek için sıcak kompresler
- Hem iltihabı hem de ağrıyı gidermek için ibuprofen veya naproksen gibi steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler)
- Ağrıyı azaltmak için asetaminofen gibi diğer ağrı kesiciler
Adenit için hangi doktora gidilmeli?
Adenit için, kulak burun boğaz ve enfeksiyon hastalıkları doktorlarına başvurulabilir.
Adenit tehlikeli mi?
Lenf bezlerinin iltihaplanması genellikle tehlikeli kabul edilmez. Bağışıklık sisteminin bir parçası oldukları için, vücuttaki yabancı maddeleri atmak için sıklıkla şişerler. Lenf bezi iltihabı vakalarının çok küçük bir kısmı kanserden kaynaklanır. Bu nedenle, genellikle yalnızca 1 santimetrenin altındaki büyümeleri izlemek yeterlidir. Tedavi edilmezse lenfadenit aşağıdaki sorunlara yol açabilir:
- Apse oluşumu
- Deride derin enfeksiyon (selülit)
- Fistül oluşumu
- Sepsis (vücudun bir enfeksiyona karşı aşırı tepki vermesi)
Adenitin teşhisi nasıl konur?
Adenit tanısı, bir doktor tarafından hastanın semptomlarını değerlendirmesi, ayrıntılı tıbbi geçmiş ve fiziksel muayeneden sonra konur. Enfeksiyonun olası nedenleri aşağıdaki testlerle doğrulanabilir:
- Enfeksiyon belirtilerini ( beyaz kan hücresi sayımı gibi ) veya iltihaplanma belirtilerini (ESR ve C-reaktif protein gibi) kontrol etmek için kan testleri
- Stafilokok ve streptokok suşları dâhil olmak üzere bakteriyel nedenleri izole etmek ve tanımlamak için kan kültürleri
- Lenf nodu biyopsisi, dokuların laboratuvarda ince iğne aspirasyonu yoluyla değerlendirilmek üzere çıkarıldığı işlemdir.
- Lenf sıvısında hangi tür bakterinin büyüdüğünü belirlemek için kültürde lenf sıvısı testi yapılır
- Tümörleri veya enfeksiyon kaynaklarını aramak için röntgen veya BT taraması gibi görüntüleme testleri
Adenitin tedavisi nasıl olur?
Lenf bezi iltihabı genellikle tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden geçer, ancak şiddetli veya uzun süreli olan iltihaplarda antibiyotik veya diğer ilaçlar gerekebilir.
Doktorunuz doğru tedaviye karar vermeden önce aşağıdakiler gibi bazı faktörleri değerlendirir:
- Yaş
- Genel sağlık
- Tıbbi geçmişi
- Belirli ilaçları ve prosedürleri tolere etme kapasitesi
- Hastanın tercihleri
Adenite bir enfeksiyon neden olmuşsa, doktor antibiyotik tedavisine başlayabilir. Tüberküloz, bakterinin duyarlılığına ve hassasiyetine bağlı olarak çoklu ilaç tedavisi gerektirebilir.
Adenit için diğer tedaviler şunlardır:
- Ağrıyı ve ateşi kontrol altına almak için kullanılan ağrı kesiciler
- Şişliği hafifletmek için anti-inflamatuar ilaçlar
- Günde yaklaşık dört ila beş kez 15 ila 20 dakika boyunca soğuk ıslak kompres uygulaması
- Apseyi boşaltmak için yapılan cerrahi müdahale
- Adenitin nedenine bağlı olarak diğer ilaçlar
Lenfadenit nadiren cerrahi olarak tedavi edilir. Ancak bazı durumlarda, özellikle kanser mevcutsa veya lenfadenitin nedeni belirsizse cerrahi olarak uygulanabilir. Lenfadenektomi, lenf düğümlerinin cerrahi olarak çıkarılması anlamına gelir.
