Ayak bileği kemiklerinden, bağlarından veya tendonlarından herhangi birinin yaralanması ayak bileği ağrısına neden olabilir. Ayak bileği ağrısının bazı nedenleri arasında burkulmalar, spor yaralanmaları, düşmeler, kırıklar, artrit veya tendinit yer alır. Ayak bileği rahatsızlıklarının çoğu dinlenme, buz ve reçetesiz ağrı kesicilerle düzelir. Ayak bileği ağrısı için evde uygulanabilecek çözümler arasında dinlenme, buz, kompresyon ve yüksekte tutma yer alır. Ağrı şiddetliyse veya evde bakıma başladıktan birkaç gün sonra bile ayak bileğindeki ağrı hala devam ediyorsa doktorunuza başvurun.
Ayak bileği ağrısı birçok nedeni olabilir. En yaygın olanlar arasında yaralanmalar, aşınma ve yıpranma bulunur. Sebebe bağlı olarak, ayak bileğinin herhangi bir yerinde ağrı veya sertlik hissedilebilir, ayak bileği şişebilir ve yürümeyi engelleyebilir. Ancak, ayak bileği ağrısı herhangi bir yaralanma olmadan da ortaya çıkabilir. En sık görülen ayak bileği sorunları romatoid artrit, osteoartrit, Aşil tendiniti, lupus ve düzensiz ayak kemerleridir.
Ayak bileği ağrısı aşağıdaki durumların belirtisi olabilir:
Eklemlerin aşırı iltihaplanmasıyla oluşan bir hastalıktır. Sağlıklı bir bağışıklık sistemi, vücudu patojenlere karşı savunur. Romatoid artrit ise, vücudun yanlışlıkla kendi eklemlerine zararlı patojenlermiş gibi saldırdığı bir hastalıktır.
Osteoartrit, romatoid artrit gibi ayak bileği ağrısıyla bağlantılıdır. Osteoartrit, iki eklem arasındaki kıkırdak aşındığında ve kemikler vücudun kendi eklemleriyle savaşması yerine birbirine sürtünmeye başladığında gelişir. Sorun kötüleştikçe, herhangi bir yaralanma olmaksızın ayak bileği ağrısına neden olabilir.
Aşil tendiniti topuğun arkasında ağrıya neden olur. Bu durum, Aşil tendonunuz aniden gerildiğinde ve küçük yırtıklar oluştuğunda ortaya çıkar. Herhangi bir yaralanma belirtisi olmasa bile, ayak bileğinizin ağrıdığını, ısındığını veya hafifçe şiştiğini fark edebilirsiniz.
Lupus hasar olmadığında bile beklenmedik ayak bileği ağrısına neden olabilen bir otoimmün hastalıktır. Lupus hastası olan bir kişide vücut kendi dokularına saldırır. Bu durum, özellikle eklemlerde iltihaplanma ve sıvı birikmesine neden olarak ayak bileği ağrısına yol açabilir.
Ayak kemerinin eğri olmadığı düztabanlık ve ayak kemerinin aşırı eğri olduğu kavus ayaklar, yürüyüşünüzü etkileyebilir. Ayağın diğer kısımları, dengesiz kemeri telafi etmek için sıklıkla zorlanır. Ayak bileklerinin gerilmeye başlaması ve bunun sonucunda ağrı ve sızıların oluşması normaldir.
Gut hastalığı, ürik asidin ayak eklemlerinde ve bazen de ayak bileğinde kristalleşip birikmesiyle oluşan bir hastalıktır. Gut ağrılıdır ve ciddi şişmeye neden olabilir.
Aşil tendiniti aşırı kullanımdan kaynaklanan bir baldır kası rahatsızlığıdır. Koşu, tenis, basketbol gibi sporlarla ilgilenenlerde ayak bileği ağrısının kaynağı Aşil tendiniti olabilir. Aşil tendonu baldır kaslarından topuk kemiğine kadar uzandığı için, bu yaralanma ayak bileği ağrısına neden olabilir.
Kemiklerin üzerini kaplayan bursa, tendon ile kemik arasında yastık görevi gören sıvı dolu bir kesedir. Ayak bileği bursiti, ayak bileğinin dış tarafındaki bursanın iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Ayak bileğinin arkasındaki ağrı ve sızı nedeniyle ayak bileği ekleminde aksama veya hareket kısıtlılığına neden olabilir.
Plantar fasiit, ayak tabanındaki topukta bıçak saplanır gibi bir ağrıya neden olur ve bu ağrı en çok uyandığınızda fark edilir. Ancak topuk ağrısının büyük kısmı Plantar Fasiit'ten kaynaklanır. Ayak parmaklarınızı ayağınızın tabanı aracılığıyla topuk kemiğinize bağlayan kalın doku şeridi iltihaplandığında bu duruma neden olur.
Ayak bileğindeki sinir sıkışması (tarsal tünel sendromu), ayak bileğinin ön kısmında ani, keskin veya zonklayıcı ağrıya neden olabilir. Bu durum karpal tünel sendromuna benzer, ancak ayak bileğini etkiler.
Genellikle diyabet hastalarında görülen bu rahatsızlık, ayaklardaki sinirlerin hasar görmesiyle oluşur ve ağrıya, yanma hissine veya güçsüzlüğe yol açar.
Sinovyumun (eklem zarı) iltihaplanması ani ağrıya yol açabilir. Bu durum, özellikle iltihaplı eklem rahatsızlığı olan kişilerde, herhangi bir yaralanma olmadan da ortaya çıkabilir.
Bu durum, eklemde küçük bir kemik veya kıkırdak parçasının gevşemesiyle oluşur ve travma olmadan bile ayak bileğinde ani ağrıya ve kilitlenmeye neden olabilir.
Ayak bileği bölgesindeki sinirlerin tahriş olması veya sıkışması, ani ve açıklanamayan ağrıya neden olabilir. Bu durum, dar ayakkabılardan, tekrarlayan hareketlerden veya anatomik anormalliklerden kaynaklanabilir.
Ayak veya ayak bileğindeki stres kırıkları, başlangıcı daha yavaş olsa da, bazen tekrarlayan aktivitelerden sonra ani ağrıya neden olabilir. Bu durum, belirli bir yaralanma olmadan da ortaya çıkabilir.
Daha az yaygın olmakla birlikte, selülit gibi enfeksiyonlar veya iltihaplı bursit veya tendinit gibi durumlar, doğrudan herhangi bir yaralanma olmaksızın ani ayak bileği ağrısına neden olabilir.
Bu ağrılar genellikle kasların gerilmesi, sinir sıkışması veya dolaşım problemleriyle ilişkilidir. Ayak bileği çevresinde meydana gelen ağrılar, eklem sorunları veya kas spazmları gibi faktörlerden kaynaklanabilir. Bazı kişilerde geceleri artan ayak bileği ağrısı, artrit veya gut gibi iltihaplı rahatsızlıklarla ilişkilendirilebilir.
Ayak bileği ağrısı burkulma gibi küçük bir yaralanmadan kaynaklanıyorsa, ilk yardım olarak; dinlenme, buz, kompresyon, yüksekte tutma gibi yöntemler denenebilir. Bu, ağrı ve şişliği azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak yaralı bölgeye sıcak kompres uygulamayın.
Eğer ayak bileği incinmişse, doktorunuz ayak bileğinize ağırlık vermemek için koltuk değneği kullanmanızı söyleyebilir.
Ayak bileğinize günde birkaç kez, 20'şer dakika boyunca soğuk kompres veya buz torbası uygulayın. Buzu asla doğrudan cildinize uygulamayın.
Şişlik ve morarmayı önlemek için ayak bileğinizin etrafına sıkıca bir bandaj koyun.
Dinlenirken ayak bileğinizi kalbinizden daha yükseğe kaldırın — bu şişliğin azalmasına yardımcı olur.
Ayak bileği ağrısını önlemenin en iyi yolu, yaralanmaların oluşmasını önleyecek önlemler almaktır. Ayak bileklerini ağrıya ve sakatlığa neden olan yaralanmalardan daha iyi korumak için basit adımlar var. Bunlar:
Egzersiz yapmadan veya fiziksel aktiviteye başlamadan önce mutlaka ısının. Doğru bir ısınma, kaslarınıza giden kan akışını artırır ve vücudunuzu harekete hazırlayarak burkulma ve incinme riskini azaltır.
Ayak bileği gücünü hedefleyen egzersizleri düzenli olarak yapmak eklemin stabilize edilmesine yardımcı olabilir. Kas geliştirmek ve esnekliği artırmak için ayak parmaklarını kaldırma, ayak bileği daireleri ve direnç bandı egzersizlerini deneyin.
Ayak bileğinize tam oturan ve iyi destek sağlayan ayakkabılar ayak bileği güvenliğiniz için çok önemlidir. Koşu için koşu ayakkabısı veya engebeli araziler için yürüyüş botları gibi aktivitenize uygun ayakkabılar seçin.
Engebeli yüzeyler kolayca yanlış adım atmanıza ve ayak bileğinizin yaralanmasına yol açabilir. Özellikle patikalarda, çakıllı veya kaygan zeminlerde ayaklarınıza dikkat edin.
Daha önce ayak bileği sakatlığı geçirdiyseniz veya burkulma riski yüksek sporlar yapıyorsanız, ekstra destek için ayak bileği desteği takmayı veya ayak bileklerinizi bantlamayı düşünebilirsiniz.
İyi bir denge, dengede kalmanıza yardımcı olur ve ayak bileğinizi burkma riskini azaltır. Yoga denge tahtası kullanmak gibi aktiviteler dengenizi artırabilir.
Aşırı kullanım, ayak bileği yaralanmalarının yaygın bir nedenidir. Vücudunuzu dinleyin ve gerektiğinde mola verin. Eklemlerinize aşırı yüklenmemek için antrenmanlarınızın yoğunluğunu kademeli olarak artırın.
Ayak bileklerinizdeki esnek kaslar ve tendonlar, sakatlanmaları önlemeye yardımcı olabilir. Her yerin esnek kalması için baldırlarınızı, Aşil tendonlarınızı ve ayaklarınızın üst kısımlarını esnetin.
Hareketsiz bir yaşam tarzı kaslarınızı ve eklemlerinizi zayıflatarak sakatlanma olasılığını artırabilir. Aktif kalmak vücudunuzu güçlendirir ve koordinasyonunuzu geliştirerek ayak bileklerinizi korur.
Ayak bileğindeki ağrı birkaç günden fazla sürerse veya evde tedavi yöntemleri iyileşme sağlamazsa tıbbı destek almak için bir sağlık uzmanına başvurun. Doktor ağrının nedenini teşhis ederek kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olacak yöntemleri önerecektir.
Ayak bileği ağrısında uygulanabilecek diğer tedavi yöntemleri şunlar olabilir:
Naproksen veya ibuprofen gibi reçetesiz satılan steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) ağrıyı hafifletir ve şişliği azaltır. Bir doktor ayrıca kortikosteroidler (iltihabı tedavi eden reçeteli ilaçlar) de reçete edebilir.
Ortezler, ayakları ve ayak bileklerini destekleyen ayakkabı tabanlıklarıdır. Özel olarak üretilirler. Ayrıca, belirli aktiviteler için özel ayakkabılar gerekebilir.
Bir fizik tedavi uzmanı, ayak bileğinin gücünü ve esnekliğini artıracak egzersizler verebilir.
İyileşme sürecinde ayak bileğini yerinde tutmak ve üzerindeki baskıyı azaltmak için bir atel, destek veya alçı kullanmak gerekebilir.
Doktor, şişmeye neden olan fazla sıvıyı almak için ayak bileğine bir iğne yerleştirebilir.
Tendon veya bağ yırtıklarını onarmak, kırıkları düzeltmek veya şiddetli artriti tedavi etmek için ameliyat gerekebilir.Ayak bileği ameliyatı genellikle minimal invaziv ayak bileği artroskopisi ile yapılabilir. Ayrıca ayak bileği füzyonuna da ihtiyaç olabilir.
Aşağıdaki durumlar en kısa sürede doktorunuza görünmenizi gerektirir: