Dizde ödem, diz ekleminin içinde veya çevresinde sıvı birikmesi sonucu oluşur. Diz eklem efüzyonu olarak da bilinen bu durum düşme, zorlanma, yaralanma, romatizmal hastalık, kireçlenme veya enfeksiyon gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda eklem sıvısı aşırı derecede artıp, eklemde birikerek dizde şişlik, ağrı ve hareket zorluğuna neden olur. Sıvının boşaltılması ağrı ve sertliği azaltabilir. Altta yatan neden bulunduktan sonra tedavi uygulanabilir. Bu tedavi, istirahat, diz sabitleme, antibiyotik, ağrı kesici, steroid enjeksiyonları ve gerektiğinde ameliyatı içerebilir.
Dizde ödem neden olur?
Dizler, ağırlık taşımaları nedeniyle şişmeye ve ağrıya oldukça yatkındır. Ödem, diz ekleminin içinde veya çevresinde sıvı birikmesiyle oluşur. Buna tıbbi olarak "diz efüzyonu" denir. Halk arasında dizde ödem veya diz kapağında sıvı birikmesi olarak da bilinir. En yaygın nedenler şunlardır:
Yaralanma veya travma
Yaralanma, kıkırdak, bağ ve kemikler dahil olmak üzere diz ekleminin herhangi bir bölümünde hasara ve eklem sıvısının birikmesine neden olabilir. Akut yaralanmalar, belirli egzersizler, spor aktiviteleri ve kazalar sonucunda ortaya çıkabilir. Dizde künt travmaya ve şişmeye neden olabilirler. Diz yaralanmaları, kıkırdak yırtılmasına, tendonların aşırı kullanımına bağlı tendinitlere ve kaslara ani bir bükülme, dönme veya darbe nedeniyle burkulmalara neden olabilir.
Altta yatan hastalıklar
Dizlerde sıvı birikimine yol açabilen altta yatan tıbbi rahatsızlıklar arasında osteoartrit, bursit, gut, tümör, romatoid artrit, enfeksiyon ve kistler bulunur. Dizlerde sıvı birikiminin nadir nedenleri arasında diz kapaklarının çıkması, tümörler ve derin ven trombozu bulunur.
Diz kapağında ödem olduğunu nasıl anlarız?
Diz eklemi bir kapsülle çevrilidir. Kapsül, az miktarda yağlayıcı sıvının (sinovyal sıvı adı verilir) biriktiği "eklem boşluğunu" oluşturur. Sıvı dizin kolayca hareket etmesini sağlar. Bazı durumlar bu sıvının birikmesine neden olabilir. Bu durumda diz şişebilir ve dizde sıvı birikmesine yol açabilir.
Diz kapağında ödem belirtileri şunları içerebilir:
- Diz kapağı çevresinde şişlik
- Dizde ağrı ve hassasiyet
- Eklemde katılık hissi
- Eklem şekil bozukluğu
- Etkilenen dizin üzerine ağırlık verememek
- Sertlik nedeniyle dizi tamamen bükmede veya düzeltmede zorluk
- Şişlik olan bölgede kızarıklık ve sıcaklık
Bazı durumlarda eklem boşluğundan sızan sıvılar dizin arkasında (popliteal kist) adı verilen sıvı dolu bir kese oluşturabilir. Bu kist ağrısızdır ve genellikle su dolu bir balon gibi hissedilir. Ancak kist patlarsa ağrı, şişlik ve morarma olabilir.
Dizde ödem olunca ne yapmalı?
Dizde şişliği ve ağrıyı hafifletmeye yönelik ödem attırıcı ilaçlar, kremler ve jeller kullanılabilir. Ayrıca, buz uygulaması, kompresyon, dinlenme, yükseltme dizdeki ödemi tedavi edebilir.
Dizdeki ödem kaç haftada geçer?
Bu süre, ödemin nedenine ve kişisel iyileşme hızına göre değişir. Hafif durumlarda dinlenme ve buz uygulaması ile sıvı birikmesi kendiliğinden geçebilir. Ancak devam eden şişlik ve ağrı varsa iyileşme süresi daha uzun olabilir.
Dizdeki ödemin tedavisi nasıl olur?
Dizde sıvı birikimine bağlı şişliklerin nedeni belirlenerek tedaviler planlanır. Genellikle dizdeki sıvının boşaltılması gerginliği azaltarak ağrının hafifletilmesini sağlar. Akut bir yaralanma veya alevlenme sonucu oluşan diz şişmesi genellikle RICE protokolüyle tedavi edilir. RICE, Dinlenme, Buz, Kompresyon ve Yükseltme anlamına gelir.
Dinlenme
Gereksiz yürüme ve ağırlık taşıma aktivitelerinden kaçınılmasıdır.
Buz uygulaması
Diz üzerine buz torbası veya soğuk kompres uygulanmasıdır.
Kompresyon
Diz ağrısını ve şişliğini azaltmak için kompresyon bandajı kullanımıdır.
Yükseltme
Bacağın kalp seviyesinin üzerine yükseltilmesiyle ağrı ve şişlik azalır.
İlaç tedavisi genellikle anti-inflamatuar ilaçları içerir. Daha ciddi durumlarda, fizik tedavi, rehabilitasyon ve gerekli durumlarda cerrahi müdahale önerilebilir.
Dizde ödem olduğunda ne zaman doktora gitmeli?
Dizlerinizde belirgin şişlik ve şiddetli ağrı varsa veya dizlerinizin üzerine ağırlık veremiyorsanız ve dizlerinizi tam olarak uzatıp bükemiyorsanız doktorunuza başvurun.
